Arthur C. Clarke „Spotkanie z Ramą”. Randka z obcą cywilizacją, na którą… ona nie przyszła

W naszym Układzie Słonecznym pojawia się obcy obiekt. Na początku wiadomo tylko, że jest ogromny, waży ponad dziesięć bilionów ton. I pędzi z niewyobrażalną prędkością wprost na Słońce. Następnie sonda kosmiczna potwierdza rzecz nie do pomyślenia: ten kolos nie jest obiektem naturalnym. To międzygwiezdny statek kosmiczny. Ekipa badawcza przygotowuje się do pierwszego spotkania ludzkości z obcą inteligencją. Rozpali ono ich najśmielsze marzenia... i podsyci najmroczniejsze lęki. Nikt bowiem nie wie, kim są owi obcy, ani po co przybyli.

Gdy sięgam po klasykę science fiction, zawsze jestem ciekaw, czy przetrwała ona próbę czasu, biorąc pod uwagę stale zmieniającą się technologię i kulturę. Niektóre z wielkich powieści wciąż olśniewają, podczas gdy inne stają się przestarzałe i nieistotne. „Spotkanie z Ramą”, opublikowana w 1973 roku, jedna z najbardziej uhonorowanych powieści SF w historii (Nebula, BSFA, Hugo, Nagroda Campbella, Nagroda Locusa, Nagroda Jupitera) przetrwała tę próbę czasu w wielkim stylu.

Jest to klasyczna powieść SF o pierwszym kontakcie – ale napisana nieco inaczej, pełna zachwytu nad pięknem czegoś niesamowicie dziwnego i ostatecznie niepoznawalnego, podziwu dla tajemnic, które mogą być większe, niż potrafimy sobie wyobrazić.

Pierwszy kontakt z obcą cywilizacją w tym wypadku nie jest kontaktem z samymi obcymi — ale z ich niesamowitym dziełem. Ekipa badaczy spędza kilka tygodni na eksploracji pozornie martwego i opuszczonego olbrzymiego statku kosmicznego obcych, będącego miniaturowym, cylindrycznym światem z pseudomiastami i Cylindrycznym Morzem.

Co ciekawe, postaci w tej książce są bardzo słabo naszkicowane, są bardziej narzędziami do eksploracji prawdziwego bohatera – samej Ramy, enigmatycznego statku kosmicznego będącego w wiecznej podróży z nieznanego w nieznane. To bardzo ciekawy zabieg autora, podkreślający, że w wielkim wszechświecie nasze istnienie wydaje się nie być nawet punktem na radarze Ramy.

„Czując się bardzo głupio, przedstawiciel Homo sapiens patrzył, jak jego Pierwszy Kontakt odchodzi po ramiańskiej równinie zupełnie obojętnie, czyli po prostu go lekceważy.”

W tej powieści chodzi tylko o Ramę i jej eksplorację — nie o ludzi. Nie ma tu wątków pobocznych, antagonistów, żadnych bitew z potworami czy rozterek natury etycznej – nic, co można by skojarzyć z konwencjonalną historią pierwszego kontaktu z obcą cywilizacją. Jest tylko podróż, podczas której człowiek próbuje zrozumieć, z czym ma do czynienia.

„Przez kilka sekund komandor Norton stał jak wryty na gładkim, krystalicznym dnie Prostej Doliny, usiłując wyjaśnić swoje wzruszenie. Jego uporządkowany świat ni stąd ni zowąd wywrócił się i mignęły mu owe tajemnice na skraju bytu, których istnienia udawało mu się dotychczas po prostu nie przyjmować do wiadomości.”

W rezultacie tajemnice pozostają tajemnicami, nie są one bowiem przeznaczone do poznania przez ludzi, ponieważ ludzie są całkowicie nieistotni — a wizyta Ramy w naszym Układzie Słonecznym to był ledwie przystanek po drodze. Ta powieść zmieni waszą perspektywę patrzenia na wszechświat o 180 stopni.

I choć kontynuacje tej powieści jednak trochę tych tajemnic wyjawią, to tę pierwszą randkę, „Randezvous with Rama”, warto potraktować jako oddzielny byt, skończoną opowieść, w której Ona, obca cywilizacja, zaistniała na chwilę w naszym świecie, zabłysła i zachwyciła, po czym zniknęła bezpowrotnie, nie zauważywszy olśnionego jej blaskiem człowieka.

„Ale przynajmniej otrzymaliśmy odpowiedź na jedno odwieczne pytanie. Nie jesteśmy samotni. Gwiazdy już nigdy nie będą dla nas takie jak przedtem.”

Już nie mogę doczekać się adaptacji filmowej, nad którą pracuje już sam Denis Villeneuve!

 

Książka trafiła na naszą listę TOP 200 książek science-fiction >>

 

W cyklu „Wehikuł czasu” Wydawnictwa Rebis ukazały się do tej pory następujące tytuły:

1. Kwiaty dla Algernona – Daniel Keyes
2. Koniec dzieciństwa – Arthur C. Clarke
3. Aleja Potępienia – Roger Zelazny
4. Hiob. Komedia sprawiedliwości – Robert A. Heinlein
5. Non stop – Brian Aldiss
6. Przestrzeni! Przestrzeni! – Harry Harrison
7. Cieplarnia – Brian Aldiss
8. Drzwi do lata – Robert A. Heinlein
9. Wieczna wojna – Joe Haldeman
10. Gwiazdy moim przeznaczeniem – Alfred Bester
11. Gdzie dawniej śpiewał ptak – Kate Wilhelm
12. My – Jewgienij Zamiatin
13. Człowiek do przeróbki – Alfred Bester
14. Ostatni brzeg – Nevil Shute
15. Kwestia sumienia – James Blish
16. Rój Hellstroma – Frank Herbert
17. Wieczna wolność – Joe Haldeman
18. Więcej niż człowiek – Theodore Sturgeon
19. Osa – Eric Frank Russell
20. Ziemia trwa – George R. Stewart
21. Opowiadania najlepsze – Philip K. Dick
22. Umierając, żyjemy – Robert Silverberg
23. Rok 1984 – George Orwell
24. Czas jest najprostszą rzeczą – Clifford D. Simak
25. Odyseja kosmiczna 2001 – Arthur C. Clarke
26. Folwark zwierzęcy – George Orwell
27. Koniec Wieczności – Isaac Asimov
28. Odyseja kosmiczna 2010 – Arthur C. Clarke
29. Równi bogom – Isaac Asimov
30. Spotkanie z Ramą – Arthur C. Clarke
31. Koniec dzieciństwa – Arthur C. Clarke
32. Olśnienie – Poul Anderson
33. Odyseja kosmiczna 2061 – Arthur C. Clarke
34. Bill, bohater galaktyki – Harry Harrison

Brunon Nowakowski

 

Wejdź na FORUM! ❯