Isaac Asimov „Równi bogom” – czyli „Nie patrz w górę” sprzed pół wieku

Książka, film

08.08.2023

Sięgając po książkę Isaaca Asimova „Równi bogom” spodziewałem się fantastyki najwyższych lotów, wszak to powieść wyróżniona najbardziej prestiżowymi nagrodami Hugo i Nebula. Nawet sam autor uważał ją za swoją najlepszą powieść. I co? I nie zawiodłem się.

Tagi: książki dla faceta po 40. , science fiction

Isaac Asimov „Równi bogom” - cykl "Wehikuł Czasu". Recenzja książki.

ZOBACZ TAKŻE:

Top 200 książek science fiction Najlepsze seriale SF

Wehikuł czasu

Od jakiegoś czasu Dom Wydawniczy Rebis w swoim cyklu „Wehikuł czasu” publikuje najwybitniejsze dzieła z gatunku fantastyki. Nie wiem, dlaczego dopiero teraz postanowiłem się tej kolekcji bliżej przyjrzeć, ale cieszę się, że to zrobiłem, ponieważ już wiem, że czeka mnie wiele miesięcy wspaniałych przeżyć z klasyką literatury fantastycznej. A zacząłem od nowości, wydanej 7 marca, a napisanej w latach 70. XX wieku powieści Isaaca Asimova „Równi bogom”, uznanej za jego najlepsze dzieło.

Ludzkości i nadziei, że kiedyś w końcu uda się wygrać wojnę z głupotą.

Tak swoją powieść zadedykował autor… Już w tym jednym zdaniu widać pewną bezsilność wobec praw i zasad, które panują w naszym świecie. Jak widać, nie jest to znak tylko naszych czasów.

Ale po kolei.

„Równi Bogom” – o czym jest ta powieść?

Powieść składa się z trzech aktów. Te trzy akty to trzy światy: Ziemia, obca planeta i Księżyc.

W akcie pierwszym poznajemy świat nauki, w zasadzie światek, rządzony osobistymi ambicjami poszczególnych naukowców i potężną siecią zależności i powiązań, które sterują karierami jednostek nie zawsze adekwatnie do ich rzeczywistych osiągnięć. W tym świecie pewien dumny i ambitny fizyk odkrywa zupełnie przypadkowo możliwość wymiany energii z równoległym wszechświatem. Odkrycie to całkowicie zmienia Ziemię i potencjał jej rozwoju – powstaje pompa protonowa, dzięki której energia jest wymieniana na wielką skalę i odtąd świat ma niewyczerpane, darmowe i wolne od zanieczyszczeń źródło energii. Wyobrażacie sobie, jaki to dar od niebios? Jakie niesie możliwości rozwoju dla naszej planety?

Równi bogom - dedykacja autora
Dedykacja autora książki "Równi bogom"

Szkopuł polega jednak na tym, że naukowcy w żaden sposób nie potrafiliby dojść do tego rozwiązania sami, otrzymali całą wiedzę i możliwość wymiany z zewnątrz. A kto jest tam, po drugiej stronie, i jakie ma intencje, by dawać nam coś za darmo? Na ten temat można tylko spekulować.

Drugi szkopuł polega na tym, że nie wszyscy są przekonani, że ta wymiana między wszechświatami, którymi rządzą odmienne prawa fizyki, jest bezpieczna. Jednak nielicznym naukowcom próbującym dowieść, jak ogromne niebezpieczeństwo może sprowadzić na Ziemię i cały Układ Słoneczny ten eksperyment, zamyka się usta. Bo nikt nie chce przyjąć do wiadomości, że tak cudowny dar może być okupiony tak wysoką ceną. To niemożliwe!

W części drugiej przenosimy się do alternatywnego wszechświata. To literacki popis mistrzostwa autora uznanego za guru światowej fantastyki. Początkowo cały ten świat jest dla czytelnika zupełnie obcy (no bo jaki miałby być, przecież to obcy świat :-), trudno się w nim zorientować. Asimov skupia się tu na opisaniu cywilizacji i praw nią rządzących, zarówno tych społecznych jak i biologicznych. Eteryczne istoty nazywane Miękkimi współistnieją w jakimś tajemniczym układzie z wysoko inteligentnymi Twardymi, żyjąc w jaskiniach na planecie, której gwiazda powoli gaśnie. Z każdą kolejną stroną świat ten zaczyna być coraz bardziej zrozumiały, a problem wymiany energii z Ziemią widziany z perspektywy „obcych” zaczyna jawić się w innym zupełnie świetle.

W ostatnim akcie trafiamy na Księżyc, gdzie od 50 lat żyje kolonia Lunarytów. Lunaryci to już nie Ziemianie, co chętnie podkreślają przy każdej okazji. Z powodu dużo niższej grawitacji ich ciała są smuklejsze i bardziej wiotkie od ciał ziemskich, dlatego przebywanie na Ziemi zabiłoby ich. Inna od ziemskiej jest też ich kultura – na Księżycu panuje atmosfera swobody, seksualnego wyzwolenia, i silne poczucie odrębności. Także w świecie naukowym.

To tu trafia jeden z ziemskich naukowców skazany na Ziemi na zawodowy niebyt z powodu poglądów na pompę protonową. Z pomocą pięknej i wyzwolonej Lunarytki o sprężystych piersiach (ach, ten brak grawitacji ;-) podejmuje próbę udowodnienia, jakie niebezpieczeństwo wisi nad całym Układem Słonecznym.

Z głupotą nawet bogowie walczą nadaremno

Fabuła tej książki jest naprawdę wciągająca, choć trzeba się przygotować na sf twarde do szpiku kości – lwią część tekstu stanowią bowiem naukowe dywagacje i teorie. Fabuła rozwija się niespiesznie, bardzo subtelnie, a światy pełne są niuansów i powiązań. Alternatywny wszechświat jest z początku eteryczny i bardzo zawiły, zanim autor nie odsłoni kolejnych jego tajemnic, co czyni stopniowo.

Warto jednak poddać się temu tempu i odbyć podróż przez trzy światy, żeby odkryć z jednej strony wszechobecną (we wszystkich światach, niezależnie od grawitacji i praw fizyki) pychę, potrzebę kontroli, walkę o władzę i chciwość (skojarzenia z filmem „Nie patrz w górę” są tu jak bardziej na miejscu), a z drugiej – piękno i kruchość samego życia, i nadzieję, że jednak przetrwa ono nawet tę „głupotę”.

Książkę z przyjemnością umieszczam na naszej liście TOP 200 książek science-fiction >>

Brunon Nowakowski

Cykl "Wehikuł Czasu"
W cyklu "Wehikuł Czasu" znalazły się same klasyki literatury fantastycznej.