Zawał serca – czynniki ryzyka, na które powinieneś zwrócić uwagę

By uniknąć stania się częścią tej statystyki, najlepszą z rzeczy, które możemy zrobić – poza świadomością najczęstszych objawów ataku serca – jest poznanie niektórych czynników ryzyka rozwoju chorób serca. Oto one:

1. Niewystarczająco dużo urlopu

Nawet jeśli niełatwo teraz realizować podróże do miejsc, które masz na swojej liście marzeń, wciąż potrzebujesz czasu wolnego i choć paru weekendowych wypadów w roku. Badania* wykazały, że mężczyźni w średnim wieku regularnie korzystający z urlopu rzadziej umierali z powodu problemów z sercem w okresie 9 lat w porównaniu do mężczyzn, którzy rzadko korzystali z dni wolnych.

Badanie wykazało też, że 24% uczestników, którzy rzadko odpoczywali, doznało śmiertelnego incydentu związanego ze zdrowiem układu krwionośnego w czasie trwania badania, w porównaniu z 19% tych, którzy częściej korzystali z urlopów.

* Badanie z 2000 r., źródło: „Psychosomatic Medicine”.

2. Niedobory magnezu

Jeśli obawiasz się o swoje serce, powinieneś sprawdzić poziom magnezu w swoim organizmie. Jedno z badań* wykazało, że niedobory magnezu wiążą się z czynnikami ryzyka i komplikacjami w przypadku zawału serca.

Dobra wiadomość jest taka, że istnieje proste rozwiązanie tego problemu. Możemy suplementować magnez, warto też zwiększyć w diecie ilość roślin strączkowych, pełnych zbóż i tłustych ryb.

* Badanie z 2005 r., źródło: „Clinical Calcium”.

3. Dieta bogata w czerwone mięso

Po czterdziestce warto rozważyć przynajmniej ograniczenie czerwonego mięsa w diecie. Kiedy zespół ekspertów z Cleveland Clinic porównał wpływ czerwonego mięsa, białego mięsa i braku mięsa na zdrowe osoby, odkrył, że u tych z nich, które jadły czerwone mięso, obecność tlenku trimetylaminy (TMAO) w organizmie była potrojona. TMAO to produkt uboczny metabolizmu, który przyczynia się do rozwoju chorób serca.

Cóż bardziej męskiego od kawałka steka? Warto jednak nie folgować sobie zbyt często, jeśli chodzi o mięsne przysmaki. (fot. depositphotos.com)

4. Grypa

Jeśli nie chcesz mieć ataku serca, co roku szczep się przeciw grypie. W badaniu* przeanalizowano 360 pacjentów hospitalizowanych z powodu ataku serca. Odkryto, że prawdopodobieństwo hospitalizacji w ich przypadku było 6 razy większe tydzień po zakażeniu grypą w porównaniu do osób, które na nią nie chorowały. Teraz, kiedy do grypy doszło ryzyko zarażenia COVID-19, sprawa ta stała się jeszcze istotniejsza.

*Badanie z 2018 roku, źródło: „New England Journal of Medicine”

5. Cukrzyca

Jedno z badań przeprowadzonych w 2019 r. wykazało, że miażdżycowa choroba sercowo-naczyniowa – odkładanie się osadu w arteriach – jest jedną z podstawowych przyczyn śmierci u osób cierpiących na cukrzycę.

Cukrzyca jednak nie musi oznaczać, że na pewno umrzesz z powodu problemów z sercem. To samo badanie wykazało, że jeśli inne czynniki ryzyka – takie jak otyłość, nadciśnienie i palenie papierosów – pozostają pod kontrolą, pacjenci z cukrzycą mogą znacznie skuteczniej zarządzać zdrowiem swojego serca. Dowiedz się, jakie są objawy cukrzycy i jak się ją leczy.

6. Łuszczyca

Zdaniem specjalistów łuszczyca powoduje stany zapalne zarówno skóry, jak i wewnątrz organizmu. Jeśli taki stan zapalny pozostaje nieleczony przez dłuższy czas, może mieć to wpływ na serce i naczynia krwionośne, powodując większe ryzyko wystąpienia chorób serca.

Według jednego z badań* częstotliwość występowania chorób serca u osób z łuszczycą wynosi 14% wobec 11% w ogólnej populacji.

*Badanie z 2005 r., przeprowadzone przez American Academy of Dermatology, źródło: „Journal of Dermatological Treatment”

7. Życie w hałaśliwej okolicy

Jeśli przez większość życia mieszkałeś w mieście, możesz zapłacić za to po czterdziestce. Badanie* wykazało, że długoterminowe narażenie na hałasy uliczne wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmierci z powodów sercowo-naczyniowych, a szczególnie – udaru.

*Badanie z 2015 r., źródło: „European Heart Journal”

Życie w hałasie naraża nas na wiele niebezpieczeństw, w tym nawet udar. (fot. depositphotos.com)

8. Astma o późnym początku

Objawy astmy mogą pojawić się w dowolnym momencie życia, także w wieku dojrzałym. A co to ma wspólnego z twoim sercem? Badanie*, które polegało na obserwacji uczestników przez około 14 lat, wykazało, że u osób z astmą o późnym początku ryzyko chorób sercowo-naczyniowych było większe.

*Asthma and Allergy Foundation of America, 2016 r., źródło: „Journal of the American Heart Association”

7. Przyjmowanie inhibitorów pompy protonowej

PPI, czyli inhibitory pompy protonowej, to leki, które stosuje się w leczeniu zgagi i refluksu. Są skuteczne, jednak badanie przeprowadzone w 2015 r. na uniwersytecie Stanforda wykazało, że mogą zwiększyć prawdopodobieństwo ataku serca u osób je przyjmujących, szczególnie, jeśli doświadczyły go już one w przeszłości. Badacze postawili hipotezę, że PPI obniżają poziom tlenku azotu, którego naczynia krwionośne potrzebują, by zapewnić odpowiedni przepływ krwi i regulację ciśnienia krwi.

8. Migreny

Osoby cierpiące na migreny powinny poświęcić szczególną uwagę swoim sercom. Według naukowców*, migreny, szczególnie z aurą (która oznacza błyski światła, ciemne plamy i inne problemy ze wzrokiem) są czynnikiem ryzyka zmian niedokrwiennych mózgu, dusznicy, udarów i ataków serca.

*Badanie z 2009 r. źródło: „Neurology”

9. Jedzenie kolacji tuż przed snem

W niektórych krajach Europy i Ameryki Południowej kolacje je się późno w nocy i jest to elementem kultury, może to mieć jednak poważne konsekwencje. Kiedy badacze przeanalizowali dane dotyczące pacjentów, którzy doświadczyli ataku serca w 2019 r., odkryli, że u tych z nich, którzy jedli późno w nocy, ryzyko śmierci z powodu zdarzeń sercowo-naczyniowych lub doświadczenia kolejnego ataku serca w ciągu miesiąca od wypisu ze szpitala jest 4 do 5 razy większe.

Sprawdź, jak pozbyć się nawyku wieczornego podjadania.

Jedzenie w nocy nie przysłuży się twojemu sercu. (fot. depositphotos.com)

10. Pomijanie śniadania

Skoro już mówimy o posiłkach, opuszczanie śniadania jest tak samo złe dla twojego serca, jak jedzenie kolacji późno w nocy. W tym samym badaniu z 2019 r. stwierdzono, że osoby, które doznały ataku serca i które regularnie opuszczały poranne posiłki z 4 lub 5 razy większym prawdopodobieństwem mogły umrzeć z powodu zdarzeń sercowo-naczyniowych lub doświadczyć kolejnego ataku serca w ciągu miesiąca od wyjścia ze szpitala.

11. Długotrwałe stosowanie antybiotyków

Stosowanie antybiotyku przez tydzień, by wyleczyć ostre zapalenie gardła, nie jest istotnym czynnikiem ryzyka problemów z sercem. Jednak warto, byś miał się na baczności, jeśli kiedykolwiek musiałeś przyjmować antybiotyki przez kilka miesięcy.

Naukowcy odkryli*, że u kobiet w wieku od 40 do 59 lat, które przyjmowały antybiotyki przez co najmniej dwa miesiące, ryzyko wystąpienia problemów z sercem było znacznie większe. Zdaniem badaczy przyjmowanie antybiotyków może przyczyniać się do niszczenia dobrych bakterii jelitowych, przez co do układu pokarmowego dostają się inne wirusy i bakterie.

*Badanie z 2019 r., źródło: „European Heart Journal”

12. Depresja

Jeśli zmagasz się z depresją lub lękiem, powinieneś poszukać profesjonalnej pomocy – nie tylko ze względu na swoje zdrowie psychiczne, ale także ze względu na zdrowie swojego serca. Badacze odkryli*, że osoby powyżej 45 roku życia, zmagające się z problemami ze zdrowiem psychicznym, takimi jak depresja i lęki, mają zwiększone ryzyko zachorowania na choroby serca. Szczególnie u kobiet, które doświadczyły poważnego cierpienia psychicznego, ryzyko wystąpienia udaru było o 44% wyższe, a w przypadku mężczyzn z takimi problemami – ryzyko wystąpienia ataku serca było o 30% wyższe w porównaniu do osób, które nie mają problemów ze zdrowiem psychicznym.

Dowiedz się, jakie nawyki sprzyjają depresji.

*Badanie z 2018, źródło: „Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes”

13. Nadmiar stresu

Zdaniem ekspertów, chroniczny stres to coraz bardziej istotny czynnik ryzyka chorób serca, którego znaczenie dodatkowo rośnie z wiekiem. Stres podwyższa poziomy adrenaliny i kortyzolu, które bardzo negatywnie wpływają na serce i naczynia krwionośne, niszcząc gładką wyściółkę naczyń krwionośnych. Jeśli zauważysz, że często jesteś zestresowany lub doświadczasz lęku, znalezienie strategii walki z tymi emocjami – nieważne, czy to terapia, czy sport, czy leki lub jakiekolwiek inne środki – poza emocjonalnym dobrym samopoczuciem zadbasz jeszcze o zdrowie serca.

Poznaj 30 sposobów na stres.

Nadmiarstresu podwyższa poziom adrenaliny i kortyzolu. (fot. depositphotos.com)

14. Życie na zanieczyszczonym obszarze

Smog w twoim mieście może prowadzić nie tylko do problemów z układem oddechowym – to jedno z większych zmartwień współczesnego świata. Badanie* wykazało, że zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego ściśle wiąże się z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Zdaniem naukowców, cząstki stałe, które na co dzień wdychamy z zanieczyszczonym powietrzem, powodują tzw. stres oksydacyjny i przyspieszają proces powstawania miażdżycy. Mieszkańcy wielkich miast cierpią z tego powodu najbardziej. Zdaniem WHO 43% zgonów związanych z zanieczyszczeniami powietrza można powiązać z chronicznymi chorobami płuc, a 25% ma u swoich przyczyn chorobę niedokrwienną serca – a oba te problemy znacznie częściej dotykają populacji osób po 40 roku życia.

*Badanie z 2014 r., źródło: „Toxicology Research”

15. Stany zapalne

Stany zapalne występują z wielu powodów, zdarzają się jednak częściej u osób w wieku średnim. Jak wskazują naukowcy, w wielu przypadkach mogą one wiązać się z reumatyzmem, a nawet paradontozą. Jednak, jakakolwiek nie byłaby ich przyczyna, powinniśmy być świadomi ich konsekwencji.

Stany zapalne powodują stres chemiczny w organizmie, który przyspiesza powstawanie zmian miażdżycowych lub odkładanie się cholesterolu w naczyniach wieńcowych. W niektórych przypadkach pacjenci doświadczają nawet zapalenia mięśnia sercowego.

16. Dieta o dużej zawartości soli

Wysokie ciśnienie krwi zwykle łączy się z nadmiernym spożyciem soli – to powie ci każdy lekarz. A zdaniem specjalistów nadciśnienie bezpośrednio wiąże się z nadciśnieniową chorobą serca, obejmującą wszystko, od przerostu lewej komory do całkowitego zatrzymania akcji serca. Powinno się spożywać nie więcej niż 2300 mg soli dziennie, a tak naprawdę idealną ilością jest 1500 mg.

17. Bezsenność

Bezsenność nie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie, ale jest także niekorzystna dla twojego serca. Badacze doszli do wniosku*, że u osób zmagających się z bezsennością ryzyko wystąpienia ataku serca i udaru jest znacznie wyższe. Trudności z zasypianiem wiążą się z o 11% wyższym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, podczas gdy sen, który niewystarczająco regeneruje organizm, podwyższa to ryzyko nawet o 18%.

Pokonaj problemy z zasypianiem i bezsenność.

*Badanie z 2017 r., źródło: „European Journal of Preventive Cardiology”

Kłopoty ze snem mogą byc groźne dla serca. (fot. depositphotos.com)

18. Używanie sterydów

Naukowcy opisali* szczegółowo przypadek czterdziestojednoletniego kulturysty z rozbudowaną historią stosowania sterydów anabolicznych (AAS). Tragicznym skutkiem była niewydolność wielonarządowa i poważne uszkodzenie serca u pacjenta, który nie miał w wywiadzie żadnych innych medycznych, chirurgicznych lub środowiskowych czynników ryzyka.

Jak podsumowano w badaniu, wnioski pozwalają wiązać nadużywanie AAS z wzrostem ryzyka nagłej śmierci z przyczyn sercowych, zawału mięśnia sercowego, zaburzonego profilu lipidowego i przerostu serca. Dobre wieści? Odstawienie sterydów podczas siedmiodniowego pobytu w szpitalu spowodowało ustabilizowanie arytmii i poprawę funkcjonowania komór serca u opisywanego pacjenta.

Lepsze będą legalne anaboliki.

*Badanie z 2018 r., źródło: „Baylor University Medical Centre Proceedings”

19. Palenie e-papierosów

E-papierosy często uznaje się za zdrowszą alternatywę dla tych tradycyjnych, pojawiają się jednak badania, które podważają te twierdzenia. Na przykład jedno z nich* wykazało, że codzienne palenie e-papierosów może niemal podwoić ryzyko wystąpienia ataku serca.

Jakie są wady i zalety e-papierosów?

*Badanie z 2018 r., źródło: „American Journal of Preventive Medicine”

20. Choroby autoimmunologiczne

Choroby autoimmunologiczne to jedna z potencjalnych przyczyn kardiomiopatii – choroby mięśnia sercowego, która prowadzi do utwardzenia tkanki serca. Przyczyna ta wydaje się niedoceniana, prawdopodobnie ze względu na to, jak rzadko są one rozumiane i poważnie traktowane i na to, jak często skarżące się na nie osoby uznawane są za przewrażliwione, z powodu braku jednoznacznej diagnozy. Choroby autoimmunologiczne, takie jak choroba tkanki łącznej, mogą mieć niszczący wpływ na serce, a większość osób na nie cierpiących (75% z nich stanowią kobiety) doświadcza takich objawów przed 45 rokiem życia.

21. Nadużywanie alkoholu

Nadmierne spożycie alkoholu może wiązać się z mnóstwem problemów zdrowotnych, jednak wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że należą do nich także choroby serca, kardiomiopatia, arytmia oraz większe ryzyko wystąpienia otyłości oraz cukrzycy.

Skutki nadmiernego spożycia alkoholu często odczuwamy właśnie po czterdziestce, warto jednak podkreślić, że na ograniczenie spożycia nigdy nie jest za późno: według badania* przeprowadzonego na uczestnikach w wieku od 40 do 69 lat, nie ma istotnej różnicy zdrowotnej między osobami, które zrezygnowały z picia, a tymi, które nigdy nie spożywały alkoholu.

Sprawdź, czy masz problem z alkoholem.

*Badanie z 2016 r., źródło: „Oxford Journals Alcohol and Alcoholism”

Nadużywanie alkoholu niesie ze sobą duże ryzyko horób sercowo-naczyniowych (fot. depositphotos.com)

22. Bezdech senny

Jeśli twój sen jest zaburzony przez problemy z bezdechem, zwiększa to ryzyko nadciśnienia. Ciśnienie krwi rośnie, ponieważ kiedy nie oddychasz, poziom tlenu w twoim organizmie spada, co pobudza receptory wysyłające alarmujące sygnały do mózgu – wyjaśniają eksperci. Bezdech senny najczęściej spotyka mężczyzn po czterdziestce, szczególnie tych, którzy borykają się z nadwagą.

23. Problemy z kontrolowaniem złości

To, jak bardzo dotyka nas złość, może być istotnym czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej i śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych. Na ile większe ryzyko dotyczy osób, które mają problem z kontrolą nad złością? Badanie* wykazało, że ryzyko wystąpienia złożonych chorób serca w przypadku osób często odczuwających złość było dwa razy większe, a ryzyko śmiertelnych problemów z sercem – trzy razy większe niż u osób z niskim poziomem złości.

*Badanie z 2000 r., źródło: „Circulation”

24. Choroby serca w wywiadzie rodzinnym

Jeśli w twojej rodzinie występowały choroby serca, masz pod ręką istotne wskazówki dotyczące zdrowia twojego serca. Jeśli twój ojciec doświadczył poważnego zdarzenia o charakterze sercowym przed 55 rokiem życia, a matka – przed 65 rokiem życia, szanse na to, że ty doświadczysz problemów z sercem na którymś etapie życia są znacznie większe.

Badacze wykazali*, że historia chorób serca u matki jest najpewniejszym wskaźnikiem wieku wystąpienia chorób sercowych w kolejnym pokoleniu.

*Badanie z 2016 r. źródło: „PLoS One”

Zebrał: Krzysztof Samerski