„Don’t Cry”, „November Rain” i „Estranged” – tryptyk Guns N’ Roses. Interpretacja i znaczenie

Po wydaniu podwójnego albumu „Use Your Illusion” Guns N’ Roses byli na szczycie. List przebojów, list sprzedaży i pewnie jeszcze kilku innych. W tym samym czasie Axl Rose osiągnął apogeum swojego scenicznego i pozascenicznego wariactwa. Wiemy teraz, że jego zachowanie wynikało z wielu nakładających się na siebie czynników – choroby afektywnej dwubiegunowej, problemów z używkami i tak dalej. Najwięcej w tym czasie mówiło się o jego kolejnych wybrykach, zapominając nieco o tym, jak odważnym i płodnym był twórcą.

Nie chodzi jedynie o muzykę, ale również teledyski, które powstawały do utworów Guns N’ Roses. Axl był człowiekiem, który lubił mieć nad wszystkim kontrolę, dlatego żaden klip nie pojawił się w MTV bez jego bezpośredniego udziału, zarówno aktorskiego, jak i kreatywnego. Ale na tle wszystkich teledysków zrealizowanych przez Gunsów, najbardziej wyróżniają się trzy – nagrane na potrzeby utworów „Don’t Cry”, „November Rain” oraz „Estranged”.

Słuchawki Technics EAH A800 i AZ80 pozwalają odkryć muzykę na nowo.

Historia pewnego opowiadania

Stanowią one przemyślany od początku do końca tryptyk, będący wizją opowiadania, którego autorem jest Del James, przyjaciel Axla i Izzy’ego Stradlina. Przez pewien czas wspomniana trójka pomieszkiwała u Westa Arkeena (amerykański muzyk, współtwórca kilku utworów Guns N’ Roses) i to właśnie w takich okolicznościach powstało opowiadanie „Without You”. Podobno bodźcem do jego napisania była kłótnia pomiędzy Axlem i jego ówczesną dziewczyną (później żoną), Erin Everly. Del James opowiedział historię człowieka, który przez jeden błąd, jedną złą decyzję stracił to, co było w jego życiu najważniejsze – miłość. To prezentacja zatracania się w smutku i rozpaczy, tragiczna opowieść o uczuciu, które było skazane na śmierć.

Axl Rose i Del James | fot. Robert John

Axl Rose był pod dużym wrażeniem opowiadania i postanowił przełożyć je na muzykę, a następnie zrealizować opowiadające tę historię teledyski. Za artystyczną wizję odpowiedzialny był oczywiście lider Guns N’ Roses, ale do jej realizacji potrzebował specjalisty – ostatecznie za kamerą stanął Andy Morahan, pochodzący z Wielkiej Brytanii reżyser, specjalizujący się w teledyskach i reklamach telewizyjnych, mający na swoim koncie również kilka filmów pełnometrażowych.

„Don’t Cry” – początek historii

Zrealizowany w 1991 roku teledysk do „Don’t Cry” jest zdecydowanie najbardziej naszpikowany metaforami. Wszystko zaczyna się w mroźną noc, gdy obserwujemy przebijającą się przez zamieć śnieżną jedną z inkarnacji bohatera (graną przez Axla) – pojawiają się tam dwa symbole: pistolet oraz butelka z alkoholem. Kolejna scena to ten sam mężczyzna oraz pistolet, tym razem jednak przystawiany do skroni. Zostaje uratowany przez kobietę (gra ją Stephanie Seymour), która wyrywa mu broń z dłoni.

Może to oznaczać na przykład, że są różne wersje tej historii i różne wcielenia bohatera. W jednej z odsłon jest ktoś, kto może go uratować przed śmiercią. Pojawia się wątek miłosny, który w kolejnych scenach przeradza się w chorobliwą zazdrość. Drugi bohater filmu grany przez Slasha umiera (spadający w przepaść samochód eksploduje), a następnie pojawiają się wątki reinkarnacji, a także psychoterapii (Axl siedzi na kozetce u Susan Londry, jego terapeutki również z prawdziwego życia).

Pod koniec otrzymujemy informację, że główny bohater umarł, a nagrobek sugeruje, że doszło do tego w 1990 roku. Axl przyznał później, że był to najgorszy rok w jego życiu. Ostatnia scena to nowo narodzone dziecko, które jest symbolem nowego otwarcia. Co ciekawe, jego oczy zmieniają się z niebieskich na zielone. Kolor niebieski to nawiązanie do wody (czystość, nowe życie), a zielony – nadziei. 

Słuchawki Technics EAH AZ80 pozwalają odkryć w starych, dobrze znanych albumach, nowe brzmienia.

„November Rain” – senny koszmar

Kolejny teledysk, tym razem do „November Rain”, miał swoją premierę w 1992 roku. Trwa niespełna dziesięć minut i jest jednym z najdroższych teledysków wyprodukowanych w tamtych latach (szacuje się, że jego stworzenie kosztowało ponad 1,5 miliona dolarów). Analizując poszczególne sceny, łatwo dojść do wniosku, że są one zapisem koszmaru, który dręczy głównego bohatera (granego oczywiście przez Axla). Sen można interpretować jako reminiscencję poprzedniego życia. 

W teledysku nie brakuje metafor, ale i całkiem dosłownych scen. Po uroczystej scenie zaślubin (księdza grał przyjaciel Axla) mamy wystawne wesele, podczas którego ogromna ulewa niszczy wszystkie dekoracje i zalewa stoły. Symbolizuje ona śmierć i zniszczenie. To moment przełomowy w filmowej narracji. Niedługo później widzimy scenę z kościoła i żonę bohatera (gra ją ponownie Stephanie Seymour) leżącą w otwartej trumnie. Na koniec Axl budzi się zlany potem, co potwierdza teorię, że wszystko, co wydarzyło się wcześniej, było jego sennym koszmarem.

„Estranged” – miało to wyglądać inaczej...

Trzecia część, czyli „Estranged” jest w rzeczywistości... czwartą. Oddajmy głos Axlowi, który wytłumaczył to w filmie dokumentalnym zrealizowanym przy okazji kręcenia teledysku. Wszystko związane było z jego rozstaniem z Seymour:

Przygotowaliśmy dwa teledyski, a teraz pracujemy nad klipem do „Estranged”. Nie jest jednak trzecią częścią trylogii. Raczej… czwartą. Trzecia część miała opowiadać o rozpadzie pokazanego w „November Rain” związku, ale okazało się, że ktoś miał zupełnie inne plany… Nie mieliśmy innego wyjścia i trzeba było od nowa zabrać się za coś, czemu poświęciliśmy pięć lat. Przeżycia, które uwieczniliśmy w teledysku, nie mają wiele wspólnego z pierwotnymi zamysłami, ale mimo wszystko jestem bardzo zadowolony z ostatecznego efektu.

Motywem przewodnim utworu oraz teledysku (zrealizowano go w 1993 roku za, bagatela, 6,5 mln dolarów) jest zawód z powodu utraconej miłości. Bohaterowi towarzyszy pustka i przekonanie, że jego życie straciło sens. Jednocześnie widzimy, że ludzie z otoczenia Axla nie rozumieją jego bólu, dalej prowadząc pełne radości i uciech życie. On sam natomiast zamyka się w niewielkim pokoju, a jego dusza wyrusza w swoistą podróż astralną. Chce się oczyścić.

Okazuje się, że kluczem do zrozumienia przekazu są dwa elementy – woda oraz delfiny. Axl powiedział kiedyś, że jego zdaniem zwierzęta te są symbolem wewnętrznego spokoju i łaski. Bohater pod koniec teledysku rzuca się ze statku wprost do oceanu. Ma to być zakończenie jego męczarni. W momencie, gdy wszystko wydaje się stracone, pojawiają się delfiny, które wskazują bohaterowi właściwą drogę. Ma ona symbolizować odcięcie się od przeszłości i rozpoczęcie nowego życia.

Przeznaczenie

Axl Rose w tryptyku opowiedział naszpikowaną autobiograficznymi wstawkami historię o nieszczęśliwej miłości, ale również nadziei. Można w niej znaleźć odniesienia do karmy, która – jak mówi przysłowie – zawsze wraca i jest czymś, od czego nie da się uciec.

Każdy niuans, każdy najmniejszy detal na nagraniu usłyszysz w słuchawkach Technics EAH A800

Pełne metafor teledyski sporo miejsca poświęcają również wodzie, która w ocenie lidera Guns N’ Roses ma moc oczyszczającą i jest źródłem życia. Jest symbolem odradzającej się duszy. W opowieści znanej z teledysków przewija się wiele różnych, często skrajnych emocji. Od euforii po rozpacz; od śmierci do nowego życia.

Pojawiający się w finałowej scenie teledysku „Estranged” napis „Lose Your Illusion” (ang. „Nie miej złudzeń”) ma uświadomić odbiorców, że każdy człowiek ma swoje przeznaczenie i – niezależnie od tego, jak bardzo będzie się starał – nie uda mu się go zmienić.

Michał Grzybowski

Wejdź na FORUM! ❯