Szacunek w związku – czym jest i dlaczego jest tak ważny

Zagadnienie jest złożone, choćby z uwagi na fakt, że każdy z nas ma nieco inne wzorce i doświadczenia, przekładające się na indywidualny zestaw zachowań, które w osobistym przekonaniu będą świadczyć o okazywaniu drugiej osobie szacunku, ale zgodnie z definicją wyraża on nasz stosunek do osób lub rzeczy uważanych za wartościowe i godne uznania. Niewątpliwie jest również jednym z podstawowych filarów zdrowego, stabilnego, dobrze funkcjonującego związku.

Szacunek objawia się poprzez empatię i chęć zrozumienia drugiej osoby, obdarzanie jej uwagą. To nasz wyraz wsparcia i troski dla partnerki bądź partnera, to podziw i uznanie dla jego systemu wartości, osobowości, osiągnięć. Poprzez okazywanie go wyrażamy naszą akceptację, pokazujemy, że ten człowiek, z którym dzielimy codzienność, jest dla nas ważny i wartościowy, ważne jest też jego szeroko pojęte dobro.

Partner, który okazuje szacunek, widzi w drugiej osobie przede wszystkim człowieka, dba o jego uczucia i emocjonalny komfort, wykazuje się empatią.

Po dekadzie czy dwóch wspólnego życia, miłość może się wypalić, ale jeśli między dwojgiem ludzi pozostanie przyjaźń i wzajemny szacunek, to relacja może trwać przez kolejne długie lata, z pełną satysfakcją dla obojga.

Niestety, nawet jeśli intuicyjnie dociera do nas, że coś jest nie tak, to nie zawsze w sposób precyzyjny potrafimy wskazać, dlaczego nie czujemy się szanowani. Zwykle są to zresztą zachowania przemocowe, które nawet jeśli początkowo nie wydają się specjalnie groźne, w efekcie czego łatwo przychodzi nam je bagatelizować, to jednak z uwagi na potencjalne skutki, na pewno nie należy tych sygnałów lekceważyć.  

Jakie sygnały powinny wzbudzić twój niepokój?

Brak respektowania twoich granic

Partnerka nie potrafi spokojnie przyjąć odmowy i zaakceptować, że masz prawo decydować, w jaki sposób chcesz spędzać swój wolny czas, z kim będziesz się spotykać, kiedy i na jakich zasadach będziesz uczestniczyć w jej życiu. Masz też prawo do realizacji własnych potrzeb, na przykład oddawania się swojej pasji, posiadania kawałka odrębnego świata czy swoich przyzwyczajeń, nawet jeśli są one dla niej niezrozumiałe.  

Osoba, która próbuje cię kontrolować, usiłuje ograniczyć twoją niezależność, naciska na podporządkowanie się jej woli, na pewno nie sprawi, że będziesz czuł się szczęśliwy.

Podcinanie skrzydeł

Partnerka nie cieszy się z twoich osiągnięć, sukcesów, nie wspiera cię w pokonywaniu przeszkód i dążeniu do realizacji kolejnych przedsięwzięć. Przez usta nie przechodzą jej słowa, że jest z ciebie dumna, że docenia, co robisz, podziwia, jaki jesteś. Będzie raczej starała się zniechęcić cię do podejmowania nowych wyzwań niż umacniała wiarę w siebie, zwykle zresztą z wyraźnie egoistycznych pobudek. Jeśli więc twoja towarzyszka życia podsyca w tobie brak wiary w siebie, wywołując poczucie, że to co robisz zaczyna tracić sens, warto poważnie zastanowić się nad przyszłością takiej relacji.

Wzajemne wsparcie w trudnych chwilach buduje zaufanie i więź między prartnerami. (fot. depositphotos.pl)

Zachowania agresywne

W niemal każdej romantycznej relacji zdarzają się kłótnie i nieprozumienia, twierdzi się nawet, że ich brak jest niepokojący, bo wskazuje, że któraś ze stron jest zbyt uległa. Należy jednak zwrócić uwagę, w jaki sposób przebiega wówczas wymiana zdań – czy nie padają zbyt mocne słowa, nie pojawiają się treści, których głównym celem jest urażenie, upokorzenie partnera. Podczas konfrontacji, bez względu na jej przyczynę, nie może być miejsca na chwyty poniżej pasa, byleby zdominować drugą stronę i postawić na swoim.

Wyraźnie nerwowy, podniesiony ton głosu, a tym bardziej krzyki, słowne obrażanie, rzucanie przedmiotami i innego typu agresywne zachowania – to zawsze odbiera drugiej osobie poczucie emocjonalnego bezpieczeństwa. Jeśli więc ktoś wyżywa się na tobie, odreagowując w ten sposób własne niepowodzenia i napięcie, niewątpliwie nie dba o twoje samopoczucie. To jest też jasny sygnał, że w waszym związku dzieje się coś bardzo niepokojącego, na co trzeba stanowczo reagować.

Zaniżanie twojego poczucia własnej wartości

Osoba, która cię szanuje, nigdy nie będzie posuwać się do bezzasadnej krytyki, której głównym celem jest dotknięcie twoich uczuć, a już na pewno nie będzie robić tego publicznie. W zdrowo funkcjonującym związku nie ma mowy o upokarzaniu, wbijaniu w poczucie winy, uporczywym wytykaniu wad, nie pojawiają się negatywne, złośliwe opinie na temat twojego wyglądu. I odwrotnie – często przemycane w słownym przekazie ironia, sarkazm, protekcjonalny ton, a także różnego typu niewerbalne gesty, świadczące o lekceważącym stosunku do twojej osoby, będą odbierać ci godność.

Także wyśmiewanie bliskich ci osób albo ważnych dla ciebie wartości, próby dyskredytowania cię w oczach innych ludzi, na przykład poprzez wyraźne lekceważenie lub podważanie w ich obecności twojego zdania, będą powodować, że poczucie własnej wartości zacznie się obniżać, zwłaszcza jeśli nie jest wystarczająco mocne, by nie uzależniać go od zewnętrznych opinii.

Rozmawiając o swoich problemach pokazujesz, że masz do partnerki zaufanie, jak również, że ważne jest dla ciebie jej zdanie i naprawdę je cenisz.

Ignorowanie twojej osoby

Kiedy mówisz do partnerki, ale nie czujesz, że twoje słowa przyciągają jej uwagę, że traktuje je poważnie, jest ciekawa, co masz do zakomunikowania, przerywa ci, odpowiada zupełnie nie na temat, pokazując w ten sposób, że nie słucha – jest to również oznaka braku szacunku.

Niektórzy posuwają się jeszcze dalej i podczas próby podjęcia dialogu skupiają na czymś zupełnie innym, na przykład co chwilę zerkają na telefon albo nie przerywając sobie patrzą na ekran komputera. Jest to wyraz otwartego lekceważenia cię i nie jest niczym dziwnym, że sprawia, że czujesz się niekomfortowo.

Możesz też znać z autopsji sytuacje, kiedy prosisz o rozmowę, otwierasz się, mówisz o swoich problemach lub prosisz partnerkę o zmianę w zachowaniu, ale po tej drugiej stronie pojawia się jedynie uporczywe milczenie, które w takim momencie staje się wyjątkowo trudne, może być nawet przejawem tzw. biernej agresji, czyli - mówiąc wprost - przemocy emocjonalnej.

Wysłuchanie partnera jest objawem szacunku dla niego i jego emocji. (fot. unsplash.com)

Lekceważenie twoich potrzeb

Jeżeli pomimo sygnalizowania swoich oczekiwań i podejmowania kolejnych prób wyjaśnienia, że to, o co prosisz, jest dla ciebie naprawdę ważne, zaspokojenie określonej potrzeby nieustannie jest ignorowane, w dodatku bez podania jakiegoś istotnego uzasadnienia, to w głowie pojawia się komunikat, że w tym związku nie czujesz się ważny – ani jako człowiek, ani jako mężczyzna. Jest to także przejaw braku szacunku, który jest przecież ściśle związany z potrzebą bycia zauważanym przez bliską ci osobę. 

Przekraczanie granic lojalności

Lojalność w związku jest jednym z jego kluczowych elementów, dlatego flirtowanie, czy to na twoich oczach, czy poza zasięgiem wzroku, dzielenie się z kimś trzecim waszą intymnością, wynoszenie na zewnątrz spraw krępujących, wstydliwych, bardzo osobistych, które w twoim odczuciu zostały partnerce powierzone w tajemnicy lub też wystarczyłaby odrobina empatii, by wiedzieć, że może cię to dotknąć – wszystko to niewątpliwie powinno zwrócić twoją uwagę.

W tym miejscu nie trzeba chyba dodawać, że zdrada, zarówno fizyczna, jak i emocjonalna, niemal zawsze uderza w nasze najgłębsze uczucia, zwykle również w poczucie własnej wartości. To z kolei dosyć brutalnie obnaża, że w związku, w którym któreś z partnerów się jej dopuszcza, szacunek jest pojęciem obcym, przynajmniej dla zdradzającej strony.     

Naruszanie twojej prywatności

Samowolne, czyli bez otrzymania wyraźnej zgody, czytanie twojej korespondencji, przeglądanie zawartości komputera, telefonu komórkowego, przeszukiwanie osobistych rzeczy – jest czymś niedopuszczalnym. Podobnie jak używanie czy niszczenie twojej własności. To nie tylko godzi w twoją prywatność, ale też narusza osobiste dobra, co – jak już wiemy – zaprzecza istocie obowiązującego w relacji szacunku.

Partnerka cię okłamuje

Kłamstwo burzy zaufanie. Każde kłamstwo. Dlatego nigdy nie należy go bagatelizować, a tym bardziej próbować usprawiedliwiać, zwłaszcza że regularnie powtarzane stwarza atmosferę nieszczerości, niepewności i niepokoju, często również bezsilności. Kłamstwo jest też oznaką braku troski i zrozumienia dla twoich emocji.     

Porównywanie do innych osób

Porównywanie do innych osób, zwłaszcza byłych partnerów, jeśli jego głównym celem jest wytknięcie, że na jakimś polu jesteś odbierany jako gorszy, niewątpliwie wywołuje odczucie braku akceptacji, sprawiając ci przykrość. W taki sposób partnerka pokazuje, że nie liczy się z twoimi uczuciami, bo przecież nikt z nas nie lubi czuć się gorszy od innych, zwłaszcza w oczach bliskiej osoby.

Często wystarczy zwykłe podziękowanie, żeby druga osoba czuła, że wnosi coś ważnego. (fot. depositphotos.pl)

Jak zatem okazać drugiej osobie szacunek?

Teraz odwróćmy sytuację i zastanówmy się, jak w takim razie można drugiej osobie, tym razem partnerce, okazywać szacunek, dzięki czemu będzie czuła się przy tobie bezpiecznie i komfortowo.

Jakkolwiek to zabrzmi, partner, który okazuje szacunek, widzi w drugiej osobie przede wszystkim człowieka, dba o jego uczucia i emocjonalny komfort, wykazuje się empatią, dlatego:

• Nie ograniczaj partnerki w jej dążeniach, wspieraj ją w realizacji marzeń i nigdy nie podcinaj skrzydeł, nawet jeśli nie jesteś przekonany do jej pomysłu.
• Pozwalaj jej być sobą, nie narzucając własnego stylu życia i wizji na spędzanie wolnego czasu, o jej drodze zawodowej nie wspominając. Pamiętaj, że to jest jej życie i ma prawo przeżyć je po swojemu.
• Aktywnie i uważnie słuchaj, kiedy do ciebie mówi, pokazując w ten sposób, że jest dla ciebie ważna, a jej problemy nie są ci obojętne.
• Nie pozwalaj sobie na agresję, nawet tę pozornie niewinną, jak podnoszenie głosu czy treści, których celem jest drugą osobę po prostu dotknąć.
• Nie krytykuj bezpodstawnie, a jeśli w ogóle to robisz, niech krytyka będzie konstruktywna, pozbawiona napastliwości i elementów upokarzania.
• Nie bądź wulgarny, nie używaj słów, które zwyczajowo uważane są za obraźliwe.
• Nie przerywaj wypowiedzi, nie mów do partnerki w sposób wskazujący na traktowanie jej z góry.
• Nie obrażaj się, nie wbijaj jej w poczucie winy, emocjonalnie nie szantażuj, byle osiągnąć założony cel i postawić na swoim.
• Rozmawiając o swoich problemach pokazujesz, że masz do partnerki zaufanie, jak również, że ważne jest dla ciebie jej zdanie i naprawdę je cenisz.
• Jeżeli czegoś oczekujesz, daj partnerce prawo do odmowy, zwłaszcza jeśli stoją za tym jakieś konkretne powody.   
• Oczekując pomocy nie oceniaj, ale mów wprost, co partnerka może dla ciebie w danej sytuacji zrobić. Zresztą sam spójrz: „bardzo chciałbym, żebyś mnie dziś odebrała z imprezy” brzmi zupełnie inaczej niż „nigdy nie mogę na ciebie liczyć”, co właściwie z zasady wywołuje opór, ale też dyskomfort.
• Jeśli to ona potrzebuje pomocy, a ty nie masz ważnego powodu do odmowy, postaraj się jej tej pomocy udzielić. W ten sposób pokażesz, że jej osoba, komfort i potrzeby są zauważane, stanowią dla ciebie priorytet.
• Warto podkreślać i doceniać wartościowe cechy partnerki, nawet te, które mogą wydawać się oczywiste, jak odpowiedzialność, prawdomówność czy chęć niesienia pomocy. Mów więc o jej zaletach i umiejętnościach, pokazując, że je zauważasz i naprawdę cenisz.
• Okazuj wdzięczność za jej obecność w twoim życiu oraz dobrą, łatwiejszą we dwoje codzienność. Często wystarczy zwykłe podziękowanie, żeby druga osoba czuła, że wnosi coś ważnego.
• Bądź lojalny, nie flirtuj z innymi kobietami, nie nadużywaj zaufania, nie okłamuj partnerki nawet w pozornie błahych sprawach.
• Ufaj, zatem nie kontroluj, nie bądź zaborczy, bezpodstawnie zazdrosny, zwłaszcza jeśli do tej pory twoje zaufanie nigdy nie zostało zawiedzione.
• Nie czytaj partnerki korespondencji, nie przeglądaj zawartości jej laptopa, telefonu komórkowego, nie przeszukuj rzeczy osobistych.
• Wszystko co dotyczy jej intymnych spraw lub waszego związku, niech pozostaje między wami. Nie mów o niej źle przy znajomych, a nawet w kręgu rodziny.
• W towarzystwie innych osób podkreślaj, że jest dla ciebie ważna i naprawdę to okazuj. Nigdy też publicznie nie wprowadzaj jej w stan zakłopotania.
• Jeśli sprawisz jej przykrość, nie udawaj, że nic się nie stało, ale wyraź skruchę i przeproś. W przyszłości postaraj się również nie popełniać po raz kolejny tych samych błędów, bowiem wartość kolejnych przeprosin z każdym powtórzeniem mocno się dewaluuje, a ona czuje, że przestają cokolwiek znaczyć. Sama też będzie czuła się coraz mniej szanowana.
• Wspieraj ją, kiedy będzie miała trudniejsze chwile, w ten sposób pokażesz, że jej samopoczucie nie jest ci obojętne, nie będzie też czuła się opuszczona ani samotna w swoim problemie.
• Szacunek okazujesz także poprzez przyjazny ton głosu, uśmiech, życzliwe nastawienie, pytanie o zgodę, kiedy zamierzasz robić coś, co może być dla niej z jakiegoś powodu uciążliwe, na przykład zakłócając jej spokój lub komfort.
• Nie używaj osobistych rzeczy partnerki bez jej wyraźnego przyzwolenia.
• Bądź punktualny.
• Dotrzymuj złożonych obietnic.
• Nie zostawiaj po sobie nieporządku, uznając, że to ona powinna po tobie posprzątać.
• Przepuszczaj ją w drzwiach, odsuń krzesło, podaj płaszcz – to cię przecież nic nie kosztuje, a tak wiele pokazuje.

Brak szacunku, bez względu na to, z czyjej strony go doświadczamy, jest dotkliwy. Jeśli pochodzi od ważnej, bliskiej nam osoby, dotkliwy staje się jeszcze bardziej, a odczuwany przez dłuższy czas potrafi zrujnować nawet najszczersze uczucie. Bez niego traci się poczucie sensu trwania w takiej relacji, która nie tylko nie przynosi szczęścia, ale też nie zapewnia emocjonalnego komfortu i poczucia bezpieczeństwa.

Na koniec ważna uwaga – zawsze, kiedy pojawi się wątpliwość, czy postąpiłeś właściwie, a twoje zachowanie nie naruszyło fundamentalnej dla wysokiej jakości związku zasady okazywania drugiej osobie szacunku, sam sobie możesz zadać pytanie: czy moje słowa albo postępowanie przypadkiem nie zraniły jej uczuć? Bo, nie oszukujmy się, ty doskonale wiesz, kiedy zachowujesz się niewłaściwie. Analogicznie możesz zastanowić się, czy poprzez określone zachowania partnerki sam nie czujesz się raniony.

Osoba, która cię szanuje, nigdy nie będzie posuwać się do bezzasadnej krytyki, której głównym celem jest dotknięcie twoich uczuć.

Ponadto zawsze, kiedy pojawiają się trudne emocje, zajrzenie w głąb siebie i podjęcie próby uświadomienia sobie, co takiego się wydarzyło, że w wyniku konfrontacji z drugą osobą pojawił się niepokój, smutek czy też poczucie braku akceptacji, pozwoli ci w przyszłości skutecznie odczytywać kolejne niepokojące sygnały, a potem reagować stosownie do okoliczności. 

Warto przy tym pamiętać, że raz wypowiedzianych słów nie da się cofnąć, a przecież niektóre z nich potrafią boleć bardzo długo. Podobnie czyny - mogą wybudować między dwojgiem ludzi barierę, która znacząco ich od siebie oddala, a czasem okazuje się być zupełnie nie do pokonania.

Olga Smoter

 

Wejdź na FORUM! ❯