W fascynującym świecie kinematografii, filmy poświęcone pilotom wojskowym i walkom powietrznym od dawna przyciągają uwagę widzów swoją dynamiczną akcją, niesamowitymi efektami specjalnymi oraz próbą ukazania autentyczności sytuacji. Obrazy te, często oparte na rzeczywistych wydarzeniach historycznych, nie tylko wzbogacają naszą wiedzę o świecie lotnictwa wojskowego, ale również stanowią spektakularne widowiska, które wręcz przyciągają do ekranu.
W niniejszym zestawieniu przyjrzymy się filmom o pilotach i podniebnych pojedynkach, które nie tylko kładą nacisk na realizm i wierność historycznym faktom, ale także doskonale balansują tę autentyczność z elementami czysto rozrywkowym, kluczowymi dla dzieł kinowych. Zanurzmy się w ekscytującym świecie lotów, gdzie adrenalina miesza się z emocjonalnym napięciem, tworząc niepowtarzalne widowisko dla kinomaniaków i miłośników historii lotnictwa.
Nocny nalot / The Dam Busters (1955)
Film oparty na autentycznych wydarzeniach z okresu II wojny światowej. Historia skupia się na angielskim dywizjonie bombowców znanym jako „Dam Busters”. Punktem wyjścia jest misja pilotów, który powierzono zadanie zniszczenia niemieckich zapór wodnych, znajdujących się w zagłębiu Ruhry. Kluczowym elementem tej operacji jest wynalazek brytyjskiego naukowca, który zaprojektował tak zwane „Skaczące bomby”.
Lekcja historii, a także naprawdę dobrze zrealizowane kino gatunkowe. W latach 50. XX wieku robiło niesamowite wrażenie – chociażby oddaniem realizmu lotu i powietrznych pojedynków. Obecnie pewnie efekty specjalne aż tak na zmysły nie oddziałują, ale to wciąż klasowe kino gatunkowe. Zagrali w nim Richard Todd i Michael Redgrave.
„Nocny nalot” – plakat | mat. pras.
Bitwa o Anglię / Battle of Britain (1969)
Jedno z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej w interpretacji Guya Hamiltona. Film „Bitwa o Anglię” skupia się oczywiście na wydarzeniach z 1940 roku, gdy brytyjscy (i nie tylko) piloci z odwagą i zaangażowaniem odpierali ataki niemieckiej Luftwaffe, zmieniając ostatecznie układ sił na wojennej mapie Europy.
Bardzo dobra realizacja i świetne ujęcia sprawiły, że do „Bitwy o Anglię” warto wrócić nawet dzisiaj. W produkcji brylowali Laurence Olivier, Michael Caine i Christopher Plummer. To jeden z najlepszych i najważniejszych filmów wojennych XX wieku.
Kadr z filmu „Bitwa o Anglię” | mat. pras.
Tora! Tora! Tora! (1970)
Japońsko-amerykański film koncentrujący się na jednym z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej – japońskim ataku na bazę marynarki wojennej w Pearl Harbor. Choć „Tora! Tora! Tora!” nie skupia się jedynie na poczynaniach pilotów, to właśnie samoloty są kluczem do budowania fabuła.
W filmie nie brakuje imponujących scen walki, a także zniszczeń, które te spowodowały. Tytuł doceniony został Oscarem za efekty specjalne – są naprawdę znakomite, zważywszy na fakt, że film realizowano pod koniec lat 60. XX wieku.
„Tora! Tora! Tora!” – klasyka gatunku | mat. pras.
Asy przestworzy / Aces High (1976)
Choć filmowcy zdecydowanie bardziej wolą drugowojenny teatr działań zbrojnych, również tak zwana „wielka wojna” doczekała się naprawdę udanego tytułu osadzonego w podniebnych realiach. Zagrali w nim Peter Firth i Malcolm McDowell.
Głównym bohaterem filmu jest Croft, młody brytyjski oficer, absolwent szkoły pilotów, który przybywa na front zachodni, by toczyć powietrzną walkę z Niemcami. Dowódcą elitarnej eskadry jest cyniczny, zmęczony wojną Gresham, którego naiwny chłopak szczerze podziwia.
„Asy przestworzy” – plakat | mat. pras.
Top Gun (1986)
Odpoczynek od konfliktów zbrojnych z pierwszych dekad XX wieku przychodzi wraz z filmem „Top Gun”, dla wielu dziełem kultowym. Opowiada on o uczniach elitarnej jednostki lotniczej – Mavericku i Tomie Kasanskym – którzy rywalizują o tytuł najlepszego pilota.
W porównaniu z większością zaproponowanych tutaj tytułów, w „Top Gun” największy nacisk położono na efektowne ujęcia lotów, a także bardziej romantyczną, niż wojenną historię. W swojej klasie to jednak kino wybitne, które miało ogromny wpływ na realizowane później kino gatunkowe. W produkcji bryluje oczywiście Tom Cruise.
Bohaterowie filmu „Top Gun” | mat. pras.
Ślicznotka z Memphis / Memphis Belle (1990)
Wracamy do czasów II wojny światowej. Jak sugeruje sam tytuł, twórcy postanowili przypomnieć nam o historii jednego z najbardziej znanych samolotów w historii amerykańskiego lotnictwa – bombowcu znanym jako „Ślicznotka z Memphis”. Film skupia się na ostatniej misji, w czasie której załoga miała zbombardować fabrykę zbrojeniową w Bremie.
Michael Caton-Jones w swoim filmie połączył sceny batalistyczne z dramatyczną i pełną akcji historią. Między innymi z tego powodu jego film zebrał bardzo pochlebne recenzje. Zagrali w nim John Lithgow, Matthew Modine i Eric Stoltz.
„Ślicznotka z Memphis” – plakat | mat. pras.
Ciemnoniebieski świat / Tmavomodrý svět (2001)
Dwaj przyjaciele, czescy piloci, uciekają do Anglii przed niemiecką okupacją. Tam zaciągają się do lotnictwa, by toczyć powietrzną walkę z wrogiem. Ich przyjaźń na trudną próbę wystawia miłość do pięknej kobiety. Tymczasem zbliża się decydująca bitwa, w której pilot bez wsparcia lojalnego przyjaciela, nie ma szans.
Miłość i wojna to filmowe połączenie, które zwykle świetnie się sprawdza. Co ciekawe, „Ciemnoniebieski świat” to kooperacja Czechów, Niemców, Brytyjczyków, Duńczyków i Włochów. Film zrealizowany z bardzo dużym rozmachem, świetnie poprowadzony i zrealizowany. Okazuje się, że nie tylko Amerykanie potrafią zrobić dobry film wojenny osadzony w podniebnych realiach.
„Ciemnoniebieski świat” – kadr z filmu | mat. pras.
Za linią wroga / Behind Enemy Lines (2001)
Chris Burnett zostaje zestrzelony podczas rutynowej misji rozpoznawczej nad terytorium bośniackim. Cudem uchodzi z życiem, jego śladem ruszają okrutny oficer tajnej policji, bezwzględny tropiciel i żołnierze nieprzyjaciela.
Trzymający w napięciu dramat wojenny przenosi nas do czasów bardziej współczesnych. Nie brakuje w nim świetnych ujęć, w których udział biorą samoloty oraz helikoptery, ale ogólnie jest to film bardziej kompleksowy, w którym nie brakuje zwrotów akcji i pojedynków na lądzie. Gene Hackman i Owen Wilson stanowią o aktorskiej jakości produkcji.
„Za linią wroga” – plakat | mat. pras.
Flyboys – bohaterska eskadra / Flyboys (2006)
Na początku XXI wieku ponownie przypomniano sobie o wydarzeniach z I wojny światowej. Film opowiada o kilku młodych Amerykanach, którzy przyjechali do Francji, by uczyć się pilotażu i walczyć na froncie. Wkrótce wstępują w szeregi Eskadry Lafayette.
Typowe kino wojenne, w którym największy nacisk położono na sceny batalistyczne, ale również historię – opartą na faktach – amerykańskich lotników. Sprawnie zrealizowane kino, którego zdecydowanie największą zaletą są zapierające dech w piersiach efekty specjalne. We „Flyboys – bohaterska eskadra” zagrali James Franco, Martin Henderson i Jean Reno.
Bohaterowie „Flyboys – bohaterska eskadra” | mat. pras.
Czerwony baron / The Red Baron (2008)
Jak wspomniałem, wielka wojna znów była na topie. W 2008 roku Nikolai Müllerschön postanowił przypomnieć historię „Czerwonego Barona”, czyli Manfreda von Richthofena, asa niemieckiego lotnictwa. Produkcja skupia się nie tylko na kolejnych sukcesach pilota, ale przede wszystkim pojedynku, z Royem Brownem, pilotem kanadyjskiej floty powietrznej. Zgodnie z przewidywaniami w „Czerwonym Baronie” nie brakuje znakomitych scen walki, ale sporo miejsca poświęcono historii I wojny światowej.
„Czerwony Baron” – grafika | mat. pras.
Dywizjon 303. Historia prawdziwa (2018)
W każdym zestawieniu staram się pamiętać o polskiej kinematografii. W przypadku produkcji wojennych o lotnikach nie miałem za dużego wyboru. Niedługo po wojnie powstało kilka niestety już zapomnianych filmów, dlatego postanowiłem, wskazać „Dywizjon 303. Historia prawdziwa” w reżyserii Denisa Delicia.
Nie jest to dzieło wybitne, ale na pewno godne zainteresowania – przede wszystkim dlatego, że opowiada historię elitarnej polskiej jednostki służącej dla RAF-u, która odegrała kluczową rolę podczas w czasie walk powietrznych w Europie. Główne role w filmie zagrali Maciej Zakościelny i Piotr Adamczyk.
Dunkierka / Dunkirk (2017)
Christopher Nolan również przeniósł nas do czasów II wojny światowej, a konkretnie lata 1940 roku. Właśnie wtedy wojska alianckie zostały przyparte do morza pod Dunkierką. Bitwa stała się sprawdzianem dla młodych żołnierzy, pilota RAF-u oraz załogi cywilnej łodzi płynącej przez Kanał La Manche.
Fabuła nie skupia się jedynie na lotnictwie, ale to jeden z kluczowych aspektów tego niezwykle widowiskowego filmu. Sceny walki zostały zrealizowane z dużym rozmachem (i nieco mniejszym realizmem), dlatego ten doceniony trzema Oscarami film znalazł się w niniejszym zestawieniu.
Midway (2019)
W filmie z 2019 roku żołnierze amerykańskiej marynarki próbują powstrzymać ekspansję Japonii na Pacyfiku i odwrócić losy II Wojny Światowej. Oparty na prawdziwych wydarzeniach film ogromny nacisk stawia na widowiskowe sceny walki, przy realizacji których pomogły nowe technologie. Efekt okazał się imponujący, choć fabularnie „Midway” nie zawsze zachwyca. Jeśli jednak ktoś szuka dobrze zrealizowanego filmu wojennego o powietrznych pojedynkach, zdecydowanie powinien sięgnąć po produkcję Rolanda Emmericha. Zagrali w niej Woody Harrelson i Patrick Wilson.
Fanom starszych tytułów polecam natomiast film „Midway” z 1976 roku, w którym zagrali Charlton Heston i Henry Fonda.
Top Gun: Maverick (2022)
Na koniec powrót po kilku dekadach do historii Mavericka. Do dzisiaj jestem pod wrażeniem tego, że ta kontynuacja okazała się naprawdę udana, bo historia pokazuje, że zwykle to tani „skok na kasę”. Ale nie tym razem – reżyser Joseph Kosinski i niezawodny Tom Cruise dali nam prawdziwe podniebne widowisko, w którym obok świetnych efektów specjalnych jest również spójna i wciągająca fabuła.
To na pewno jeden z najlepszych filmów o lotnikach i samolotach zrealizowany w XXI wieku. Dobrze, że twórcom udało się tak sprawnie połączyć nowe ze starym. To chyba największa siła „Top Gun: Maverick”.
Michał Grzybowski
Wejdź na FORUM! ❯
Komentarze (0) / skomentuj / zobacz wszystkie