Wampir energetyczny - kim jest i jak się przed nim bronić

Kim jest wampir energetyczny

Pojęcie wampir energetyczny nie jest oficjalnym terminem, ale dobrze oddaje istotę zagadnienia, dlatego przyjęło się i funkcjonuje dosyć powszechnie zarówno w przestrzeni publicznej, jak i wśród specjalistów. Najprościej rzecz ujmując, wampirem energetycznym (inaczej emocjonalnym lub psychicznym) jest osoba, która cię w żaden sposób nie wspiera, za to skutecznie odbiera zasoby twojej energii. Ty nie możesz na nią liczyć, kiedy tego potrzebujesz, ale sama chętnie korzysta z twojej obecności i pomocy. Wampir oczekuje bycia zawsze wysłuchanym, pocieszanym i motywowanym. Często też po prostu szuka słuchacza, który zaspokoi jego potrzebę znajdowania się w centrum czyjejś uwagi.

Celem nawiązywania z tobą kontaktu jest poprawianie sobie samopoczucia, ale trzeba pamiętać, że relacja z wampirem z zasady jest wyraźnie jednostronna. Niech cię zatem nie zdziwią prowadzone przez niego monologi, które skupione są na jego osobie i problemach, bez zwracania uwagi na osobę i problemy drugiej strony.

Kontakt z taką toksyczną jednostką sprawia, że część swojej energii przeznaczasz na tłumaczenie się ze swoich zachowań, ale też na trzymanie dystansu, wewnętrzną walkę z poczuciem winy czy sięganie po inne, chroniące przed jej niszczącym wpływem mechanizmy obronne. Jeśli to ci się nie udaje i ulegasz, po spotkaniu pojawia się poczucie straconego czasu i zasobów energii. Jednym słowem, wampir dzięki niemu czuje się lepiej, ale ty finalnie stajesz się po prostu zmęczony.  

Zdarza się, że jego wpływ na czyjeś samopoczucie jest jeszcze bardziej niszczący. Osoby najmniej odporne, zwłaszcza o wysokiej wrażliwości, w zderzeniu z wyjątkowo silnym przeciwnikiem mogą tracić poczucie własnej wartości i siły potrzebne do uczestnictwa oraz angażowania się w życie codzienne. Co więcej, w efekcie częstego przebywania w towarzystwie energetycznego wampira, może pojawić się tzw. zatrucie zwrotne, czyli przyjęcie na siebie roli ofiary. Najczęściej objawia się to w postaci użalania się nad sobą, ciągłego obwiniania zarówno samego siebie, jak i otoczenia, a nawet w formie szeroko pojętej agresji. W skrajnych przypadkach, zwykle jednak w dłuższej perspektywie, może pojawić się zanik umiejętności obiektywnej oceny sytuacji i zaprzestanie brania odpowiedzialności za własne życie.

Wampir oczekuje bycia zawsze wysłuchanym, pocieszanym i motywowanym. Często też po prostu szuka słuchacza, który zaspokoi jego potrzebę znajdowania się w centrum czyjejś uwagi.

Warto zdać sobie sprawę, że wampir emocjonalny traktuje ludzi instrumentalnie. Sam ma problem z wypełnieniem wewnętrznej pustki, dlatego innych stara się od siebie w jakiś sposób uzależnić. On nie tylko nie szanuje, ale nawet nie wyczuwa granic drugiej osoby. Domaga się uwagi i wsparcia dla siebie, ale nie zauważa niczego niewłaściwego w tym, że nie odwzajemnia się tym samym. Niestety przyjmuje postawę wyraźnie roszczeniową, oczekując, że świat będzie kręcił się wokół niego i jego problemów, a przy tym nader często nawet życiowego partnera nie potrafi obdarzyć dojrzałym, szczerym uczuciem.

Wampir energetyczny świadomy i nieświadomy

Działanie wampira energetycznego nie zawsze jest intencjonalne i świadome. Jeśli jednak mamy do czynienia z wampirem świadomym, to jego manipulacyjne i pozbawione empatii zachowanie uznaje się za zamierzone. Taka osoba umyślnie wykorzystuje swoich rozmówców do własnych celów, manipuluje nimi, atakuje swoimi komentarzami, a przy tym oczekuje, a nawet żąda, umieszczania jej w centrum uwagi.

Co więcej, doskonale zdaje sobie sprawę, że chcąc sobie pomóc i iść do przodu, potrzebuje energii, którą musi pobierać z otoczenia, niestety zupełnie przy tym nie patrzy na konsekwencje, jakie w związku z jej działaniem ponoszą „żywiciele”. Są to osoby toksyczne, często posiadające rys narcystyczny, wikłające innych w emocjonalne zależności. Przebywanie w ich otoczeniu jest szczególnie trudne, również z uwagi na fakt, że z zasady nie poddają się żadnej zdrowej refleksji.

Może to wydać się zaskakujące, ale wampiry nieświadome nie zdają sobie sprawy ze swojego egocentryzmu. Mogą nimi być na przykład osoby, które mają tendencję do podświadomego przenoszenia swoich problemów na innych, co wynika z ich własnych blokad i ograniczeń, a nawet pewnego rodzaju zaburzeń emocjonalnych. Tacy ludzie bardzo często niemal uporczywie szukają zainteresowania swoją osobą, ale przy tym są tak skupione na sobie i swoich problemach, że zupełnie nie zauważają problemów innych ludzi.

Co więcej, zachowują się, jakby były centrum świata – działania wszystkich dookoła odnoszą do siebie, każdą sytuację oceniają z własnego punktu widzenia, a przy tym regularnie przypisują innym złe intencje, które w ich odczuciu mają na celu ich świadome zranienie. Ktoś z takim rysem osobowości czuje się stale pokrzywdzony, uważając, że wszystkie okoliczności są mu przeciwne, a przy tym działa bezrefleksyjnie tkwiąc w przekonaniu, że doświadcza celowego robienia mu na złość i podkładania kłód pod nogi. Jego postawa sprawia, że jest męczący i po prostu trudny w relacjach.

Wampir nie bierze na siebie odpowiedzialności, chętnie przerzucając winę za swoje wybory i działania na inne osoby.

I choć nieświadome wampiry zwykle naprawdę nie zdają sobie sprawy z tego, że swoje własne zachowanie projektują na innych ludzi, bo przecież same w ten sposób krzywdzą, to jednak zdarza się, że potrafią wyjątkowo dotkliwie wyeksploatować czyjeś zasoby energii i czasu po to tylko, aby zaspokoić własne potrzeby. Często przy tym znajdują sobie kogoś, na kim mogą się uwiesić i wtedy kurczowo się go trzymają.

Jak rozpoznać wampira energetycznego

Warto zdać sobie sprawę, że właściwie każdy z nas narażony jest na działanie osób zwanych wampirami energetycznymi. Aby móc bronić się przed ich wyczerpującym nasze zasoby działaniem, trzeba najpierw nauczyć się je rozpoznawać. Nie jest to na szczęście specjalnie trudne, jeśli weźmie się pod uwagę, że w dużej mierze wystarczy wsłuchać się w siebie i swoje własne odczucia, które na podstawie tego, co czujemy i czego doświadczamy, pomogą wychwycić właściwe dla wampirów wzorce zachowań. Oto najbardziej charakterystyczne, najczęściej powtarzające się:

• Pierwszym, najbardziej alarmującym, a zarazem prostym do odczytania sygnałem, który powinien zmusić cię do przemyślenia, czy aby na pewno dana relacja ci służy, jest uczucie wyczerpania, które pojawia się po spotkaniu, a nawet rozmowie telefonicznej. Możesz też poczuć smutek, przygnębienie, chęć odcięcia się i odreagowania tego stanu, który odczuwasz w wyniku konfrontacji z wampirem.
• Wampir nie jest zainteresowany rozwiązaniem swoich problemów i nawet jeśli pojawiają się u niego takie deklaracje, to nie idą z nimi w parze żadne konkretne działania. On nie chce również twoich rad. To, czym w rzeczywistości jest zainteresowany, to dzielenie się i przelewanie swoich frustracji oraz wciąganie cię w swoją emocjonalną grę.
• Wampir nie bierze na siebie odpowiedzialności, chętnie przerzucając winę za swoje wybory i działania na inne osoby. Jest to jeden z powodów, dla których kontakty z nim są tak obciążające psychicznie. Równocześnie jest to jego sposób, aby zrobić z siebie ofiarę, która potrzebuje pocieszania. Chętnie przy tym stosuje taką manipulację, która sprawia, że bardziej od niego samego zaczynasz przejmować się jego kłopotami i ich rozwiązaniem.  
• Wampir chętnie i bez skrupułów wykorzystuje twoją życzliwość, uczynność i dobrą wolę. Właściwie nie ma w sobie hamulców i jeśli tylko poczuje, że dasz mu palec, to bez mrugnięcia okiem weźmie całą rękę, a nawet będzie oczekiwał jeszcze więcej. 
• W znajomości z wampirem pojawia się trudność w zarządzaniu tą relacją, co znaczy, że relatywnie często czujesz bezsilność, a każda rozmowa, niezależnie od poruszanego tematu, staje się dla ciebie męcząca.

• Wampir jest emocjonalnym szantażystą i ma tendencję do manipulacyjnego wzbudzania u innych poczucia winy. Jeśli coś nie jest tak, jak sobie zaplanował, w jego głosie pojawia się ton zawodu, potrafi też zacząć cię ignorować (tzw. foch), którego celem jest wzbudzenie odczucia, że zawiodłeś, najczęściej po to, by kolejnym razem dostać, czego oczekiwał. Wzbudzanie poczucia winy jest zresztą jego potężną bronią, która pozwala dosyć skutecznie sterować innymi ludźmi.
• Posiadając zaniżone poczucie własnej wartości, takie samo przekonanie lubi wywoływać u swojej ofiary, co pozwala mu podnosić swoje szanse na stałe bycie w centrum czyjejś uwagi.
• Wampir lubi prowokować do kłótni, wbijając ostre szpileczki w czułe punkty swojego rozmówcy. Ostatecznie prowadzi to do napięcia, a w jego efekcie do wybuchu nagromadzonych emocji.
• Wampir potrzebuje ciągłej uwagi, dodawania mu otuchy, a przy tym bardzo lubi wzbudzać litość. Chcąc go pocieszyć niestety sam wpadasz w emocjonalny dół, nawet jeśli często nie potrafisz dla tego stanu znaleźć żadnej konkretnej, racjonalnej przyczyny. 
• Wampiry potrzebują ciągłego zapewniania o swojej wartości, byciu kimś wyjątkowym, ważnym i potrzebnym, co z kolei wywołuje efekt domina, pociągając za sobą szereg kolejnych zachowań – tak po jego, jak i drugiej stronie. Co więcej, taka osoba stale upewnia się, a wręcz domaga potwierdzania, że nie robi nic złego. Przejawia się to w dopytywaniu, czy rozmówca przypadkiem nie jest na niego zły, czy w czymś nie zawinił albo czegoś źle nie zrozumiał. Początkowo może to przemawiać na korzyść wampira, który wydaje się przejmować twoim samopoczuciem, jednak z czasem zaczynasz dostrzegać jego przewrażliwienie na swoim punkcie, a to już staje się zwyczajnie męczące. 
• Wampir wykazuje się pesymizmem i zgorzknieniem, potrafiąc przy tym przekonać swojego rozmówcę, który w założeniu ma stać się potencjalnym wybawcą, że ludzie nastawieni są przeciwko niemu, a samo życie jest trudne i będące właściwie całym pasmem nieszczęść i niepowodzeń.   
• Wampir chętnie i często krytykuje oraz w sposób jednoznacznie negatywny ocenia inne znane wam osoby, co wzbudza podejrzenie, że pod twoją nieobecność w taki sam sposób może mówić również na twój temat.
• Wampiry lubią zachowywać się i przedstawiać zdarzenia w sposób teatralny, nadając im bardzo dramatyczny przebieg.
• Zdarza się, że czerpią przyjemność z czyjegoś nieszczęścia, a choć nie pokażą tego wprost, to nawet podejmowane przez nich próby pocieszania, czy też podsuwane rady, zamiast pomóc przypuszczalnie jeszcze bardziej cię pogrążą.
• Wampiry uwielbiają się licytować i nawet jeśli w twoim życiu zdarzyło się coś negatywnego, to zawsze okazuje się, że ich dotknęło jeszcze większe nieszczęście. Ma to na celu przejęcie uwagi i skupienie jej na sobie. Tak samo zresztą działa to w drugą stronę – jeśli coś ci się udało osiągnąć, wampir szybko zadba, aby okazało się, że w porównaniu z jego osiągnięciami twój powód do radości jest właściwie mało istotny, żeby nie powiedzieć błahy. Co więcej, nawet jeśli ci pogratuluje, to zrobi to fałszywie, szybko dodając, że musisz się jeszcze trochę postarać, aby osiągnąć jego poziom. Zamiast cieszyć się twoją radością, będzie raczej próbował ci ją odebrać.
• Biorąc pod uwagę, że im więcej masz energii, tym bardziej jesteś mu przydatny, a kiedy masz problemy, to twoje zasoby w sposób zupełnie naturalny stają się ograniczone, w chwilach towarzyszącego ci przygnębienia wampir usiłuje umniejszyć, a nawet zupełnie zbagatelizować twoje troski. Równocześnie to na sobie próbuje skupić całe zainteresowanie, co w założeniu powinno sprawić, że poczujesz wewnętrzny dyskomfort z powodu zajmowania się relatywnie „mało istotnym” tematem. Zdemaskowany oczywiście będzie twierdzić, że chciał odwrócić twoją uwagę od zmartwienia.

Warto dodać, że wszystkie powyższe punkty w żadnej mierze nie muszą pojawiać się łącznie. Często wystarczy zaledwie kilka, a nawet jedna z powyższych cech, aby dana osoba skutecznie odbierała nam energię. Ponadto każde z tych zachowań może mieć mniej lub bardziej dotkliwe nasilenie.

W jaki sposób odciąć się od energetycznego wampira

Pierwszym, być może najważniejszym etapem, będzie samo rozpoznanie wampira energetycznego - bez tego nie jesteś w stanie rozpocząć całego procesu wyznaczania swoich granic i skutecznej obrony. Kiedy jednak już uświadomisz sobie, że stałeś się ofiarą takiej toksycznej osoby, dla własnego dobra jak najszybciej powinieneś zmienić zasady, jakie obowiązują w waszej relacji. Można przy tym założyć, że będąc świadomym z kim masz do czynienia, nie będziesz tak podatny na jego manipulacje i próby wykorzystywania, dbając przede wszystkim o własny dobrostan i komfort psychiczny.

Warto poznać kilka wskazówek, które pomogą ci w poradzeniu sobie z sytuacją:

• Zdając sobie sprawę, że zaczynasz się odcinać, wampir może próbować zwracać większą uwagę na twoją osobę. Nie daj się jednak zwieść i nie ulegaj złudzeniu, że będzie to miało przełożenie na trwałą zmianę w jego postępowaniu. Jeżeli bowiem wypracował sobie stałe schematy działania, wydaje się mało prawdopodobne, żeby w przyszłości zachowywał się inaczej niż do tej pory, a jeśli już, to przeważnie tylko a chwilę.
• Wyznaczaj granice i nie pozwól ich przekraczać, a jeśli zauważysz, że wampir usiłuje to robić, koniecznie stanowczo reaguj. Korzystaj przy tym z technik asertywności, ucząc się mówić wprost, jakie są twoje zastrzeżenia i oczekiwania oraz domagając się przestrzegania narzuconych przez ciebie zasad. Jeśli jednak regularnie uginasz się, pozwalając naruszać swój komfort, powinno skłonić cię to do zastanowienia, czym się wówczas kierujesz i z czego wynika brak umiejętności postawienia wampirowi wyraźnych ograniczeń.  

• Postaraj się wychwycić słabe strony wampira, co może okazać się bardzo pomocne podczas kolejnej konfrontacji, kiedy będziesz musiał w jakiś sposób się przed nim bronić.
• Dobrą taktyką jest rozbrajanie wampira poprzez demaskowanie jego manipulacji, na przykład stwierdzanie wprost, że fakt, że czuje się skrzywdzony, w żadnej mierze nie zwalnia go z odpowiedzialności za własne życie czy też za wypowiadane pod adresem innych osób przykre słowa. Warto również wskazywać, że zauważasz, że relacja jest jednostronna. Mówienie wprost, że masz świadomość, z czego wynika jego zachowanie i do czego dąży, w sposób jednoznaczny pozwala wampirowi odczuć, że został przejrzany i nie pozwolisz dłużej sobą manipulować.
• Z uwagi na to, że każda twoja relacja z innymi ludźmi dla wampira będzie stanowić podwójne zagrożenie, bo po pierwsze odciągać twoją uwagę od jego osoby, po drugie nieść ze sobą ryzyko uświadomienia ci tego, czego sam być może nie zauważasz – wampiry zwykle są bardzo zaborcze. Twój może próbować skłócić cię lub odciąć od osób, o których wie, że jesteś z nimi blisko i rozmawiasz na tematy dotyczące swojego życia. Ty jednak koniecznie weryfikuj swoje osądy i odczucia, rozmawiając na budzące wątpliwości tematy z ludźmi, w stosunku do których masz pewność, że są ci życzliwi.
• Pamiętając, że kiedy coś idzie nie po jego myśli, wampir usiłuje prowokować lub po prostu wszczynać kłótnię, najlepsze co możesz zrobić, to zwyczajnie to ignorować.
• Podczas konfrontacji bierz poprawkę na wszystko, co słyszysz, nie daj się wbijać w poczucie winy, nie reaguj na wzbudzanie litości. Nie wierz w to, co wampir mówi, za to uważnie obserwuj, co robi, zawsze przy tym mając na uwadze własny komfort i dobro.

• Jeśli nie masz możliwości zupełnie odciąć się od wpływu i obecności wampira, bo na przykład z nim pracujesz lub mieszkasz pod jednym dachem, skup się na własnych obowiązkach, nie wchodząc w dyskusje wymagające emocjonalnego zaangażowania. Kiedy jednak z jakiegoś powodu musisz się z nim skonfrontować, staraj się unikać długiego kontaktu wzrokowego, a samą rozmowę ograniczyć do konkretów i skrócić do koniecznego minimum. Niestety wszelkie sygnały wskazujące na zainteresowanie jego osobą będą odbierane jako zaangażowanie w osobiste problemy, dając wampirowi punkt zaczepienia oraz potencjalny grunt do zastosowania manipulacji.  
• Dla własnego dobra i emocjonalnej stabilizacji naucz się skutecznie rozładowywać napięcie, które może pojawiać się w wyniku kontaktu z wampirem. Na każdego z nas działa coś innego, dlatego warto wypracować swoją własną metodę, która w chwili wyjątkowo silnych emocji pomoże ci wyciszyć się i poczuć ulgę. Mogą to być ćwiczenia oddechowe, relaksacja, spacer, choć czasem wystarczy po prostu odciąć się wychodząc z pokoju.
• W słabszej chwili, a przecież każdemu z nas zdarza się mieć gorszy dzień, ogranicz swoje kontakty z wampirem do absolutnego minimum. Wyczuwając sposobność, chętnie wykorzysta twoją słabość.  
• Jeśli masz taką możliwość, nie spotykaj się z wampirem wiedząc, że będziecie tylko we dwoje. W grupie jego oddziaływanie znacząco spada, dzięki czemu nie będzie mieć tak wyraźnego wpływu na twoje samopoczucie.  

Często jednak relacja z energetycznym wampirem jest na tyle obciążająca, że dla własnego dobra najlepszą i najbardziej efektywną metodą będzie zupełne odcięcie się poprzez zerwanie jakichkolwiek kontaktów. Oczywiście im bliższa jest ci ta osoba, tym może się to okazać trudniejsze w skutecznej realizacji, także na poziomie emocjonalnym. Trzeba jednak pamiętać, że wystawianie się na oddziaływanie ze strony toksycznych ludzi jest zbyt kosztowne, by świadomie się na to narażać.  

Musisz niestety brać pod uwagę, że na początkowym etapie może ci towarzyszyć wewnętrzny dyskomfort i huśtawka emocjonalna. Nie jest bowiem łatwo, kiedy z dnia na dzień trzeba urwać kontakt z kimś, kto był mocno osadzony w twoim życiu – z partnerem, przyjacielem, kochanką, rodzicem, nawet jeśli dojrzejesz do myśli, że jest to konieczne dla twojego spokoju i zdrowia psychicznego. W każdym razie, kiedy już podejmiesz decyzję o zupełnym odcięciu się, bądź konsekwentny, robiąc to na każdym możliwym polu. Nie wracaj do nieprzyjemnych zdarzeń, nie usiłuj niczego tłumaczyć, sprawdzać jak z nową sytuacją radzi sobie wampir. Jednym słowem, nawet jeśli będziesz musiał zagryźć zęby, to odsuwasz się i już nie dbasz o to, co się z nim stanie. W ten sposób tylko niepotrzebnie będziesz utrudniał definitywne zakończenie relacji.

Wyznaczaj granice i nie pozwól ich przekraczać, a jeśli zauważysz, że wampir usiłuje to robić, koniecznie stanowczo reaguj.

Co ważne, będzie ci o wiele łatwiej, jeśli podjętą decyzję uda ci się potraktować możliwie jak najbardziej racjonalnie i chłodno. Jeżeli masz z tym problem, to za każdym razem, kiedy będą nachodzić cię wątpliwości, przywołuj w myślach swoje nieprzyjemne odczucia, jakie towarzyszyły ci zarówno podczas spotkań czy innego typu konfrontacji z wampirem, jak również po nich – zobaczysz, jak szybko pozbędziesz się skrupułów w stosunku do tej osoby i jaką ulgę poczujesz na samą myśl, że już jej w twoim życiu nie ma.

Dla równowagi warto zadbać o własne emocje i o to, by wypełnić czymś wartościowym tę pustkę, która po niej pozostanie. Wyznaczaj sobie cele, które pomogą ci nabrać wiatru w żagle, realizuj odłożone na bok marzenia, znajdź nowe, wartościowe znajomości, dzięki którym poczujesz, że nie ma już miejsca na trudne relacje i spotkania, które nie są dla ciebie w żaden sposób budujące.

Wampiryzm emocjonalny jest pojęciem obszernym, trudnym do ujęcia w kilku zdaniach, na pewno jednak warto mieć świadomość istnienia problemu i jego wagi, bowiem tylko w ten sposób jesteśmy w stanie wyrobić w sobie umiejętność rozpoznawania zagrożenia i nauczyć się skutecznej ochrony swoich własnych emocji i ściśle skorelowanego z nimi zdrowia.

Olga Smoter