Martin Scorsese – 10 najlepszych filmów

Urodzony w Nowym Jorku Martin Scorsese niedawno świętował swoje osiemdziesiąte urodziny. Ze światem filmu związany jest od końca lat 50. XX wieku, kiedy światło dzienne ujrzało jego pierwsze dzieło krótkometrażowe – „Vesuvius VI”. Zaczynał od niskobudżetowych produkcji, podobnie zresztą jak większość młodych reżyserów. Szybko jednak dostrzeżono jego talent i już w latach 60. zaczął realizować filmy z większym budżetem, również długometrażowe. Przełom nastąpił już w 1967 roku za sprawą filmu „Kto puka do moich drzwi”, w którym jedną z ról zagrał Harvey Keitel. Scorsese udowodnił w tym filmie, że świetnie czuje się w dziełach dramatycznych.

Dekadę później nowojorczyk był już w czołówce najbardziej obiecujących młodych reżyserów. To właśnie wtedy ukazały się takie tytuły jak „Wagon towarowy Bertha”, „Ulice nędzy” z Robertem De Niro w roli głównej, czy w końcu kultowy obecnie „Taksówkarz”. Kariera Scrosese nabrała rozpędu i nie zwolniła do dzisiaj. Czasy się zmieniały, kino ewoluowało, a reżyser zawsze miał coś ciekawego do powiedzenia, tworząc ważne filmy w każdej z dekad. Obecnie jest legendą, ale nadal nieemerytowaną – jego „Killers of the Flower Moon” jest na liście najbardziej oczekiwanych filmów 2023 roku. Na 2024 rok zresztą też ma już coś zaplanowane...

Kariera Martina Scorsese to dziesiątki świetnych filmów. Oto najlepsze z nich, przynajmniej zdaniem niżej podpisanego:

10. Król komedii / The King of Comedy (1982)

Na początku lat 80. XX wieku powstał film Scorsese, w którym główną rolę zagrał Robert De Niro. Jak się zaraz przekonacie – jeden z najbardziej lubionych aktorów reżysera. W „Królu komedii” twórca postanowił opowiedzieć historię Ruperta Pupkina, pozbawionego talentu, ale niezwykle upartego komika estradowego. Gdy spotyka swojego idola, Jerry’ego Lewisa (w tej roli Jerry Langford), zaczyna go nękać, mając nadzieję na zrobienie kariery u jego boku. Dramat komediowy doceniony został nagrodą BAFTA, zbierając bardzo pochlebne recenzje krytyków.

9. Gangi Nowego Jorku / Gangs of New York (2002)

Na początku XXI wieku Scorsese uznawany był już za mistrza kina gangsterskiego, a na jego kolejne dzieło – „Gangi Nowego Jorku” – wszyscy czekali z zapartym tchem. Film spełnił pokładane w nim nadzieje, zdobywając między innymi dwa Złote Globy. Historia Amsterdama Vallona, który wraca po odsiadce do rodzinnej dzielnicy w celu pomszczenia swojego ojca, to przede wszystkim uniwersalna opowieść o zemście. Akcję filmu Scorsese osadził w XIX-wiecznym Nowym Jorku, a do współpracy zaprosił Leonardo DiCaprio, Daniela Day-Lewisa i Cameron Diaz.

Reżyser zapowiedział, że w 2024 roku przygotuje nową odsłonę „Gangów Nowego Jorku”, ale na razie o filmie nie wiemy zbyt wiele.

8. Ostatnie kuszenie Chrystusa / The Last Temptation of Christ (1988)

Amerykański reżyser ma na swoim koncie również film religijny, „Ostatnie kuszenie Chrystusa”. Zawarł w nim kontrowersyjną tezę, jakoby Jezus tuż przed śmiercią stanął przed wyborem – albo umrzeć na krzyżu, wypełniając swoje przeznaczenie, albo nie poświęcać się i żyć dalej jako zwykły człowiek. Nietrudno się domyślić, że tytuł wywołał niemałe kontrowersje, ale pomijając kwestie wiary – to świetnie zrealizowane, mocne kino dramatyczne. W filmie Scorsese zagrali niezawodni Harvey Keitel i Willem Dafoe.

7. Wściekły Byk / Raging Bull (1980)

W 1980 roku Scorsese opowiedział historię legendarnego boksera wagi średniej, Jake’a La Motty. Pięściarz zyskał swego czasu sławę za sprawą swojej brutalności i nieprzejednanej woli walki. „Wściekły Byk” doceniony został dwoma Oscarami, a jeden z nich trafił w ręce odtwórcy głównej roli – Roberta De Niro. W tytule pojawili się również Joe Pesci, Cathy Moriarty oraz Frank Vincent. Dla rozwoju kariery Scorsese, „Wściekły Byk” był kluczowy – po premierze filmu reżyser wskoczył do ścisłej światowej czołówki.

6. Wilk z Wall Street / The Wolf of Wall Street (2013)

Wspominałem wcześniej, że nie ma dekady, w której nie pojawiłby się jakiś wybitny film Scorsese. W poprzedniej był to właśnie „Wilk z Wall Street”, czyli film, o którym mówił cały świat. Z powodu świetnie zaprezentowanej, autentycznej historii brokera giełdowego – Jordana Belforta – ale również realizacji tytułu. Odważne, balansujące na granicy wulgarności sceny są mocną stroną docenionego Złotym Globem filmu, który zarobił ponad 400 milionów dolarów. Nie można zapomnieć również o popisach aktorskich Leonardo DiCaprio, Matthew McConaugheya czy Margot Robbie.

5. Kasyno / Casino (1995)

Niedawno na łamach pojawiło się zestawienie najlepszych filmów o kasynach, pokerzystach i szeroko rozumianym hazardzie. Znalazło się w nim oczywiście „Kasyno” Martina Scorsese, czyli jeden z najlepszych filmów lat 90. Rzecz dzieje się w 1973 roku w Las Vegas, a my śledzimy poczynania Sama „Ace’a” Rothsteina, który na polecenie mafii zostaje szefem jednego z największych kasyn w mieście. Mężczyzna, choć pewny siebie i szalenie skuteczny, przekonuje się na własnej skórze, jak trudny jest to biznes. W filmie bryluje, jakżeby inaczej, Robert De Niro, a obok niego między innymi Sharon Stone i Joe Pesci.

4. Wyspa tajemnic / Shutter Island (2010)

Wracamy do XXI wieku i filmu „Wyspa tajemnic”, który powstał na kanwie powieści Dennisa Lehane’a. Opowiada z pozoru klasyczną historię policyjnego dochodzenia, w którym szeryf federalny Daniels próbuje się dowiedzieć, jak to możliwe, że ze strzeżonego szpitala psychiatrycznego zniknęła pacjentka. Prawda okazuje się, mówiąc delikatnie, zaskakująca. Film z Leonardo DiCaprio i Markiem Ruffalo był prawdziwym przebojem, w którym Scorsese udowodnił, że jest mistrzem w swoim fachu. Kto nie widział, ten powinien nadrobić zaległości!

3. Taksówkarz / Taxi Driver (1976)

Wspomniałem już o tym filmie, ponieważ pozwolił Scorsese na zaistnienie w świecie filmu. Stało się tak przede wszystkim dlatego, że historia nowojorskiego taksówkarza, Travisa Bickle’a, była pełna przemocy, brutalności i kontrowersji. Żeby jednak nie było, że reżyser zrobił karierę, bo przygotował kiepski film, o którym wszyscy mówili. Mówili o nim, bo był przede wszystkim świetnie skonstruowany, z mocnym wątkiem głównym i znakomitym Robertem De Niro w roli głównej. Bohaterowi towarzyszyła (zbyt) młodziutka Jodie Foster, co również wywołało niemałe kontrowersje. Tak czy inaczej – „Taksówkarz” to jeden z najlepszych filmów nie tylko Scorsese, ale i lat 70. XX wieku.

2. Infiltracja / The Departed (2006)

Kryminał sensacyjny o pojedynku, który toczą policjant pod przykrywką w szeregach grupy przestępczej i informator działający w bostońskiej policji, to klasyka gatunku. Film, w którym Scorsese udowodnił swoją jakość, świetnie dostosowując się do nowoczesnych standardów kina. „Infiltracja” zarobiła niespełna 300 milionów dolarów i doceniona została aż czterema Oscarami. Jeden powędrował w ręce bohatera naszego zestawienia. Nie zapomnijmy o świetnej obsadzie – Scorsese postawił na pewniaków: Leonardo DiCaprio, Matta Damona, Jacka Nicholsona i Marka Wahlberga. Klasa sama w sobie!

1. Chłopcy z ferajny / Goodfellas (1990)

Dzieło genialne i kompletne, jeden z najlepszych (jeśli nie najlepszy!) filmów gangsterskich w historii. Opowiada historię nastoletnich Henry’ego i Tommy’ego, którzy trafiają pod opiekę szanowanego i szalenie bezwzględnego gangstera – Jimmy’ego Conwaya. Obaj zafascynowani mafijnym światem, chłoną go i poznają od podszewki, oswajając się ze wszechobecnym okrucieństwem i przemocą. „Chłopcy z ferajny” to przede wszystkim świetnie napisane i odegrane postacie, wśród których wyróżnia się Joe Pesci (doceniono go Oscarem), ale nie mniej znakomicie wypadają Robert DeNiro i Ray Liotta. Co ciekawe, „Chłopcy z ferajny” wcale nie okazali się kasowym hitem. Doceniono go nieco później, a obecnie ma status kultowego. W pełni zasłużenie.

Michał Grzybowski

Wejdź na FORUM! ❯