Choroby trzustki. Badaj ją regularnie!

Trzustka i jej funkcje

Trzustka - dość duży narząd gruczołowy usytuowany za żołądkiem i pod wątrobą, pełni w organizmie człowieka szereg ważnych funkcji. Jest jednocześnie gruczołem dokrewnym wytwarzającym hormony i trawiennym produkującym enzymy. Najważniejsza jej funkcja to produkcja enzymów trawiennych (sok trzustkowy) oraz glukagonu i insuliny. Bez tych enzymów człowiek nie mógłby trawić i wchłaniać substancji odżywczych z żadnych pokarmów, zwłaszcza z tłuszczów, węglowodanów i białek, z kolei insulina i glukagon regulują poziom glukozy.

Enzymy trawienne produkowane przez trzustkę są wyrzucane do jelita cienkiego, gdzie uaktywniają się i biorą udział w rozkładaniu pokarmu. Wszelkie dolegliwości, na jakie narażona jest trzustka, zaburzają ten proces, a groźna choroba tego organu - zapalenie trzustki - powoduje, że enzymy trzustkowe aktywują się przedwcześnie i zaczynają atakować sam narząd.

Badanie trzustki. Jak zbadać trzustkę?

Stan zdrowia trzustki można zbadać na kilka sposobów. Jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka chorób trzustki (np. często spożywasz alkohol, palisz tytoń, lubisz tłuste potrawy), mogą się to okazać badania ratujące w przyszłości twoje życie, dlatego zdecydowanie warto je przeprowadzić przynajmniej raz do roku.

Najpowszechniej stosowanymi są:

• badanie USG jamy brzusznej, na którym można zdiagnozować wszelkie zmiany fizyczne w obrębie narządu
• badanie krwi - profil trzustkowy w którym zostaną ocenione stężenia amylazy i fosforanów w surowicy, a także glukozy we krwi

Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki - poważne choroby, których nie można lekceważyć

Zarówno ostre jak i przewlekłe zapalenie trzustki polega na tym, że produkowane przez nią soki trawienne zostają aktywowane jeszcze zanim trafią do jelita cienkiego i rozpoczynają trawienie samego narządu.

W przypadku zapalenia ostrego, w miejscu w którym do tego dojdzie, natychmiast występuje silny stan zapalny. W trakcie tego niszczącego żywą tkankę procesu, uszkodzeniu mogą ulec także sąsiednie narządy, może też dojść do ogólnego zakażenia (sepsy) całego organizmu.

W zapaleniu przewlekłym autotrawienie następuje miejscowo i ma ograniczony charakter, dlatego przez dłuższy czas może ono nie dawać żadnych dolegliwości. Choć w większości przypadków przebieg choroby jest stosunkowo łagodny i nie powoduje aż tak katastrofalnych skutków, to dla ok. 20% chorych atak choroby kończy się śmiercią!

Przyczyny zapalenia trzustki:

• nadużywanie alkoholu (najczęstsza przyczyna u mężczyzn)
• wiek powyżej 45-50 lat
• powikłania po leczeniu kamicy żółciowej
• zakażenie wirusowe
• uraz brzucha
• powikłania po nieprawidłowo przeprowadzonym badaniu dróg żółciowych
• zwiększony poziom trójglicerydów we krwi
• wady wrodzone trzustki
• zarażenie glistą ludzką
• dolegliwości autoimmunologiczne
• mutacje genetyczne

Objawy ostrego zapalenia trzustki:

• pojawiający się nagle, silny, ostry ból w nadbrzuszu, promieniujący do pleców, ból stopniowo przyrasta na sile
• intensywne wymioty
• czerwono-sinawe zabarwienie twarzy (nie zawsze)
• niemożność oddawania stolca i zanik gazów (na skutek zaniku pracy jelit)
• wzdęcie brzucha, które dość szybko narasta
• spadek ciśnienia tętniczego
• przyspieszone tętna (częstoskurcz)
• pojawiająca się wkrótce wysoka gorączka

Jeśli zaobserwujesz u siebie takie objawy, powinieneś natychmiast wezwać lekarza, najlepiej pogotowia i powstrzymać się od jedzenia. Jeśli musisz, pij tylko niewielkie ilości zwykłej wody.

 

Zrób kompleksowe badania! Sprawdź dokładnie swój stan zdrowia. Wykonaj 15 badań laboratoryjnych, 2 USG, EKG i spotkaj się z internistą, aby omówić wyniki!
Zadbaj o siebie i skorzystaj z programu Świadomy Mężczyzna!

 

Objawy przewlekłego zapalenia trzustki:

• intensywne, utrzymujące się przez kilka godzin bóle brzucha pojawiające się po posiłkach, bóle często promieniują do pleców
• spadek masy ciała
• częste biegunki naprzemiennie z zaparciami
• dokuczliwe wzdęcia
• czasem nudności i wymioty

Jeśli obserwujesz u siebie takie objawy, powinieneś zgłosić się do internisty lub gastrologa i poprosić o badanie USG i krwi.

Nowotwory trzustki

To jedne z najpoważniejszych i jednocześnie najgorzej rokujących nowotworów. W czasie, gdy się rozwijają, nie dają praktycznie żadnych objawów, natomiast gdy choroba przechodzi w fazę, w której pojawiają się już zauważalne dolegliwości, na skuteczne leczenie często jest już po prostu za późno. Dzieje się tak dlatego, że nowotwory trzustkowe są wyjątkowo złośliwe i bardzo szybko dają przerzuty do innych organów. Bardzo często nowotwory te pojawiają się jako konsekwencja nieleczonego przewlekłego zapalenia trzustki.

Typy nowotworów trzustki:

• insulinoma - prowadząca do spadku poziomu glukozy we krwi
• gastrinoma - wywołująca silne owrzodzenie żołądka i dwunastnicy
• rak trzustki

Wszystkie nowotwory trzustki mają niestety bardzo wysoką śmiertelność, a ze względu na późne wykrywanie, tylko nieliczni chorzy mogą być poddani jedynemu skutecznemu leczeniu - chirurgicznemu usunięciu tego narządu.

Przyczyny zachorowań na nowotwory trzustki:

• palenie papierosów
• nadwaga i otyłość
• cukrzyca typu 2
• przewlekłe zapalenie trzustki
• czynniki genetyczne
• dieta bogata w czerwone mięso i tłuszcze nasycone
• grupa krwi A
• regularne picie alkoholu

Objawy raka trzustki:

• silny ból w jamie brzusznej, nadbrzuszu lub prawym podżebrzu, czasami promieniujący do pleców
• nudności, wymioty, zmiany w częstotliwości oddawania stolca, w zaawansowanym stadium także stolce tłuszczowe
• utrata masy ciała
• powiększenie pęcherzyka żółciowego
• żółtaczka, ale pojawia się ona tylko wtedy, gdy guz zajmuje odcinek trzustkowy przewodu żółciowego wspólnego
• wystąpienie cukrzycy

Choroby trzustki: leczenie

W przypadku ostrego zapalenia trzustki konieczny jest pobyt w szpitalu, gdzie może dojść do operacji wycięcia części tego narządu, zwłaszcza, jeśli podjęte natychmiast leczenie zachowawcze nie przynosi żadnych rezultatów. W najostrzejszych przebiegach choroby, kiedy dojdzie do perforacji narządu i skażenia jamy brzusznej, pacjent jest odżywiany dojelitowo, otrzymuje też kurację antybiotykową. Leczenie takie prawie zawsze odbywa się w warunkach oddziału intensywnej terapii.

Przy łagodniejszych przebiegach choroby możliwe jest też zastosowanie głodówki, w której przez ok. 4 dni chory powstrzymuje się od jedzenia. Przy okazji ataku zapalenia trzustki, często już w szpitalu okazuje się, że chory cierpi też na kamicę żółciową, wtedy równolegle przeprowadza się usunięcie kamieni lub endoskopowe przecięcie zwieracza bańki wątrobowo-trzustkowej.

Jedyną skuteczną metodą leczenia nowotworów trzustki jest wycięcie tego narządu. Niestety, jako że nowotwory te nie dają w zasadzie żadnych objawów, bez wykonywania regularnych badań profilaktycznych ich wczesne wykrycie - kiedy nadają się jeszcze do leczenia chirurgicznego - nie jest zbyt częste. W zasadzie jedynym sposobem na uniknięcie tej choroby jest regularne poddawanie się badaniom, zwłaszcza, jeśli jest się palaczem i smakoszem mocniejszych trunków. Po resekcji trzustki już do końca życia należy doustnie przyjmować enzymy, które wspomagać będą trawienie.

Niezależnie od nasilenia choroby (a także jeśli chcesz zapobiec ewentualnym chorobom) konieczne jest wprowadzenie zmian w dotychczasowym stylu życia oraz diecie. Przede wszystkim z jadłospisu muszą zniknąć tłuszcze i alkohol, który jest prawdziwym wrogiem trzustki. Oprócz tego trzeba:

• ograniczyć ilość spożywanego cukru i produktów z białej mąki
• rzucić palenie
• jeść pełnoziarniste produkty bogate w błonnik
• ograniczyć jedzenie czerwonego mięsa, wprowadzić drób (najlepiej mięso z indyka)
• jeść więcej warzyw kapustnych: brokułów, kalafiora, kapusty i brukselki
• obniżyć wagę, jeśli jest nieprawidłowa, starać się nie przytyć
• zastosować dietę bogatą w białka (z roślin strączkowych i ryb)

Krzysztof Samerski

Wejdź na FORUM! ❯