Czy odróżnisz black metal od death metalu? O rodzajach muzyki metalowej

Wyjaśnijmy to już na wstępie – precyzyjne przyporządkowanie wykonawcy do podgatunku bywa bardzo trudne, a sam zabieg należy określić mianem subiektywnego. Przede wszystkim dlatego, że podgatunki w twórczości różnych wykonawców stale się przeplatają, a dodatkowo często korzystają oni z dobrodziejstw innych stylów muzycznych – z metalem łączą się chociażby muzyka klasyczna, rap czy nawet pop. Wielu wykonawców nawet nie próbuje określać, jaką muzykę wykonuje, bo to zwyczajnie zbyt skomplikowane.

Nieco inaczej jest jednak ze słuchaczami, którzy często lubią mieć wszystko poukładane. Ten wykonawca to black metal, inny natomiast – heavy metal. Żeby nieco ten proces ułatwić, postanowiliśmy przygotować słowniczek, w którym znajdą się najważniejsze podgatunki muzyki metalowej wraz z krótkim wprowadzeniem oraz wskazaniem przedstawicieli każdego z nich.

Black metal (w tym ambient black metal)

Podgatunek będący ewolucją thrash metalu, który powstał na początku lat 80. XX wieku. Początkowo nazwą tą określano wszystkich wykonawców, którzy tworzyli utwory z podtekstem satanistycznym. Później natomiast zwracano również uwagę na stylistykę samych twórców (czarno-białe makijaże, motywy „diabelskie”), a także sposób śpiewania – warczący lub skrzeczący growl. Muzyka bazuje na szesnastkowych partiach gitar oraz na szybkim rytmie perkusji.

• Wybrani przedstawiciele: Bathory, Mayhem, Hellhammer, Behemoth, Immortal, Dimmu Borgir, Emperor, Satyricon.

Death metal (w tym: blackened death metal, death ‘n’ roll, melodic death metal i in.)

Gatunek wywodzący się z heavy metalu, a będący pochodną thrash metalu. Powstał w połowie lat 80. XX wieku. Wokal opiera się na growlingu, natomiast samo brzmienie uległo na przestrzeni lat radykalizacji. Zespoły wybierały bardzo szybką lub bardzo wolną pracę gitar oraz stawiały na perkusyjne blasty. Instrumentaliści na etapie tworzenia zawsze podkreślali wysokie umiejętności techniczne, co wpływało na złożone brzmienie. W założeniu gatunek miał przekraczać granice ekspresji, dlatego trudno go zdefiniować pod względem kompozycyjnym.

• Wybrani przedstawiciele: Cannibal Corpse, Nile, Behemoth, Suffocation, Death, Kataklysm, Decapitated, Dark Tranquility, Paradise Lost.

Doom metal (w tym: death/doom, funeral doom, sludge metal)

Powstał w pierwszej połowie lat 80. XX wieku. Cechuje się ciężkim i powolnym stylem wokalnym, który ma w sobie elementy psychodeliczne. Teksty utworów poruszają tematy depresyjne oraz melancholijne. Brzmienie jest ciężkie, zdominowane przez wolne i średnie tempa. Gatunek związany jest bezpośrednio z wczesną twórczością Black Sabbath.

• Wybrani przedstawiciele: Saint Vitus, Candlemass, Pentagram, Katatonia, Anathema, Amber Tears.

Folk metal (w tym: celtic metal, pirate metal, pagan metal)

Wywodzi się prawdopodobnie od black metalu, ponieważ pierwszym wykonawcą metalowym, który wykorzystał w swojej twórczości motywy folkowe, jest zespół Bathory (płyta „Blood Fire Death” z 1983 roku). Muzyka wykonawców z tego podgatunku opiera się o założenia metalu, ale dołączają oni do swojej twórczości szeroko rozumiane elementy ludowe: motywy muzyczne sprzed wieków, tradycyjne instrumenty itp.

• Wybrani przedstawiciele: Finntroll, Ensiferum, Korpiklaani, Radogost, Percival Schuttenbach.

Glam metal

Podgatunek kojarzy się przede wszystkim z charakterystycznym dla lat 80. XX wieku wyglądem scenicznym – skórzanymi, ekstrawaganckimi strojami, bujnymi czuprynami z lokami itp. Sama muzyka natomiast ma w sobie wiele składowych heavy metalu, ale jest bardziej melodyjna i rytmiczna, dlatego „wpada w ucho”, ale przez ortodoksyjnych miłośników gatunku jest dyskredytowana. Popularność glam metalu przeminęła szybko, wyparta przez grunge już w latach 90.

• Wybrani przedstawiciele: Mötley Crüe, Twisted Sister, Kiss, Def Leppard, Bon Jovi.

Gothic metal

Podgatunek cechuje się pompatycznym śpiewem, a same utwory mają charakter melancholijny, a nawet smutny. Twórczość w wielu wypadkach nawiązuje do świata fantazji, snów, bajek, okultyzmu oraz magii. Gothic metal rozwija się od lat 80. XX wieku początkowo jako rock gotycki, który z czasem przybrał nieco bardziej ekstremalną formę wyrazu muzycznego.

• Wybrani przedstawiciele: Paradise Lost, Tiamat, Moonspell, Therion, HIM, Katatonia, Closterkeller.

Grindcore (w tym: deathgrind, goregrind, pornogrind, electrogrind)

Mieszanka thrash metalu z hardcore’em oraz punk rockiem (z naciskiem na crust punk). Kształtowała  się od lat 80. XX wieku. Podgatunek cechuje się dużą szybkością, niewielkim skomplikowaniem kompozycyjnym, a także prostotą partii instrumentalnych. Jeśli chodzi o warstwę wokalną, to dominującym stylem śpiewu jest growl, z mniejszym udziałem krzyku oraz wrzasku.

• Wybrani przedstawiciele: Napalm Death, Brutal Truth, Carcass (wczesna twórczość), General Surgery, Dead Infection.

Grunge

Podgatunek, który zaliczyć można zarówno do rocka, jak i metalu. Powstał z połączenia punk rocka oraz heavy metalu, ale ma w sobie składniki pochodzące z wielu innych podgatunków, łącznie z muzyką elektroniczną. Brzmienie opiera się na przesterowanych gitarach, ciężkim metalowym tempie i intensywności spod znaku hardcore’u. Podgatunek rozwijał się od połowy lat 80., żeby szczytową popularność zdobyć w latach 90. XX wieku.

• Wybrani przedstawiciele: Alice in Chains, Nirvana, Foo Fighters, Peral Jam, Stone Temple Pilots, Mad Season.

Heavy metal (w tym New Wave of British Heavy Metal)

Od tego wszystko się zaczęło! Początki muzyki heavymetalowej to przełom lat 60. i 70. XX wieku. Największy rozwój nastąpił na terenie Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych. Cechami charakterystycznymi dla gatunku są: ciężkie brzmienie, przesterowane solówki gitarowe, dynamiczna sekcja rytmiczna oraz mnogość technik wokalnych. Protoplastą heavy metalu określany jest zespół Black Sabbath, choć w tekście o mniej znanych zespołach, które dały podwaliny heavy metalowi, znajdziecie rozwinięcie tematu w szerszej perspektywie.

Kształtowanie się gatunku określić należy jako długotrwały i trudny do sklasyfikowania proces, który polegał na ciągłym muzycznym eksperymentowaniu i przeplataniu się różnych podgatunków muzyki rockowej. Heavy metal rozwija się do dziś i ma wielu przedstawicieli, którzy podchodzą do jego tworzenia na swoje oryginalne sposoby. Jednoznaczne scharakteryzowanie i wyznaczenie początków heavy metalu nie jest praktycznie możliwe.

• Wybrani przedstawiciele: Iron Maiden, Black Sabbath, Manowar, Saxon, Def Leppard, Dio, Van Halen, Quiet Riot, Ratt, Alice Cooper, Ozzy Osbourne, Scorpions, Judas Priest i wielu innych.

Metal alternatywny (w tym: nu metal, funk metal, rap metal)

To połączenie muzyki heavymetalowej z rockiem alternatywnym. Popularność tego podgatunku przypada na początek lat 90. XX wieku. Cechą charakterystyczną są ciężkie riffy połączone z niekonwencjonalną rytmiką i tekstami. W twórczości wykonawców metalu alternatywnego odnaleźć można ponadto wpływy innych gatunków muzycznych. W późniejszych latach artyści z tego nurtu inspirowali się grunge’em i metalem industrialnym.

• Wybrani przedstawiciele: Rage Against the Machine, Faith No More, Marilyn Manson, Soulfly, Alice in Chains, Deftones.

Metal industrialny (w tym: Neue Deutsche Härte, industrial black/death metal)

Graniczny gatunek muzyczny, który powstał z połączenia muzyki industrialnej oraz szeroko rozumianego metalu. Jest trudny do zdefiniowania. Cechują go ostre gitarowe riffy, które połączone są z podkładem klawiszowym niekojarzonym z muzyką metalową, a także samplami. Wokal najczęściej jest elektronicznie zniekształcony. Metal industrialny ma swoje początki w połowie lat 80. XX wieku, a kształtował się w USA, RFN i Wielkiej Brytanii.

• Wybrani przedstawiciele: Rammstein, Ministry, Godflesh, Pitchshifter, Fear Factory.

Metal progresywny (w tym djent metal)

Podgatunek, który ma wiele cech rocka progresywnego – złożone struktury kompozycyjne, zmienne metrum czy skomplikowane partie instrumentalne. Różnica polega jednak na tym, że brzmienie jest dużo cięższe, a riffy – ostrzejsze. Sugeruje się, że pierwszym przykładem metalu progresywnego jest utwór „Victim of Changes” Judas Priest. Największa popularność gatunku nastąpiła jednak na początku lat 90. i trwa do dziś.

• Wybrani wykonawcy: Opeth, Dream Theater, Pain of Salvation, Ayreon, Tool, Symphony X.

Metal symfoniczny (w tym symfoniczny black/power/gothic/death metal)

Połączenie bogatej instrumentacji oraz chórów z metalowymi riffami, a także charakterystyczną dla tego gatunku konstrukcją utworów. Wokalistki (tych w metalu symfonicznym jest naprawdę dużo) i wokaliści śpiewają najczęściej z wykorzystaniem techniki operowej. Co ważne, użyte w nazwie gatunku słowo „symfoniczny” nie oznacza, że w podczas nagrań wymagana jest obecność orkiestry. Znaczy to jedynie, że całość ma tworzyć symfoniczne połączenie metalowych gitar z innymi instrumentami.

• Wybrani przedstawiciele: Nightwish, Epica, Within Temptation.

Metalcore (w tym: mathcore, deathcore, electronicore, nu metalcore i in.)

Połączenie hardcore’u oraz muzyki metalowej. Podgatunek ten cechuje się prostym i agresywnym brzmieniem, które połączone jest z dużą szybkością. Wszystko podsycone jest przez typowe dla heavy metalu ciężkie gitarowe riffy. Wykonawcy z tego nurtu zwykle obierają jedną z dwóch dróg – albo kładą większy nacisk na elementy kojarzone z hardcore’em, albo wybierają bardziej metalowe brzmienie.

• Wybrani przedstawiciele: Killswitch Engage, Darkest Hour, Unearth, As I Lay Dying, Trivium, The Dillinger Escape Plan, Suicide Silence.

Power metal

Szybkie tempo, niskie strojenie gitar, dominujące znaczenie wokalu (najlepiej wysokiego), melodyjność – to w skrócie muzyka powermetalowa, która zaczęła pojawiać się w latach 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych i Niemczech. Tematyka utworów najczęściej dotyczy jakichś wzniosłych wydarzeń (wojny, powstania), literatury fantastycznej, mitologii czy legend.

• Wybrani przedstawiciele: Rhapsody of Fire, Gamma Ray, Grave Digger, Metal Church, Iced Earth, Edguy, Blind Guardian, HammerFall, Sabaton.

Speed metal

Podgatunek, który zaczął krystalizować się na początku lat 80. XX wieku. Jak sama nazwa wskazuje – charakteryzuje się on szybkim tempem. Do tego dodać należy techniczne zagrywki i solówki gitarowe, które wplecione są w charakterystyczną dla utworów rockowych strukturę. Wokal zwykle ma chropowate brzmienie. Według niektórych opinii speed metal dał podwaliny pod muzykę thrash metalową.

• Wybrani wykonawcy: Exciter, Helstar, Helloween, Agent Steel, Exumer, Cranium, Slayer (wczesna twórczość).

Thrash metal (w tym: crossover thrash, groove metal, teutonic thrash metal)

Choć wielu nie zdaje sobie z tego sprawy, początków gatunku upatrywać należy w muzyce punkowej. Ta została oczywiście połączona z elementami charakterystycznymi dla metalu. Cały zamysł, z powodu dużej popularności wśród wykonawców, szybko ewoluował. Ostatecznie thrash metal cechuje się szybkimi i brutalnymi aranżacjami, które (początkowo proste) stawały się coraz bardziej złożone i zaawansowane technicznie. Gatunek ten wyróżniają też częste zmiany rytmu, na które wpływa perkusja, która ma w muzyce thrash kluczowe znacznie. Muzyka z tego gatunku jest surowa i agresywna.

• Wybrani przedstawiciele: Metallica (wczesna twórczość), Slayer, Exodus, Anthrax, Overkill, Kreator, Sodom, Testament, Death Angel, Dark Angel, Sepultura, Kat, Turbo.

Powyższe zestawienie obejmuje jedynie najważniejsze podgatunki muzyki metalowej. Ponieważ mieszają się one ze sobą, często twórczość zespołu określa się połączeniem kilku z nich, co oczywiście rodzi problemy podczas próby dokładnego określenia muzyki granej przez dany zespół. To jednak naturalny proces rozwoju muzyki.

Poniżej prezentujemy natomiast ciekawą grafikę, która pokazuje, jak różnorodną muzyką jest metal oraz jak na przestrzeni dekad rozwijały się konkretne podgatunki:

Muzyka metalowa – podział na gatunki (autor: masHugac)

Michał Grzybowski

Wejdź na FORUM! ❯