10 najważniejszych płyt w rozwoju polskiego punk rocka

Punk rock jest niczym innym, jak najbardziej podstawowym rock ‘n’ rollem, który wykonywany jest szybciej, głośniej oraz agresywniej. Kluczowe w jego wypadku są teksty. Buntownicze, często również anarchistyczne. Twórcy poprzez muzykę chcieli wyrazić swoje poglądy czy dezaprobatę. A na celownik brali sobie różne aspekty otaczającego ich świata: politykę, wielkie korporacje, normy społeczne. Wokół muzyki wytworzył się ruch, którego celem był sprzeciw wobec ogólnie akceptowanych zasad i poglądów, które pogardliwie nazywane były „systemem”.

Początek punk rocka przypada na połowę lat 70. XX wieku, a zapoczątkowany został w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Do Polski muzyka dotarła z niewielkim opóźnieniem, a jako protoplastę gatunku wymienia się zespół Walek Dzedzej Pank Bend. Największy rozkwit i popularność punka przypada na lata 80., o czym najlepiej niech świadczą poniższe płyty. Są to kluczowe wydawnictwa w rozwoju polskiego punk rocka:

Deadlock – Ambicja (1981)

Pierwszy pełnoprawny punkowy wykonawca w Polsce to grupa Deadlock. Zespół sformowany został w Gdańsku prawdopodobnie jakoś pod koniec lat 70. Album „Ambicja” wyprodukowany został przeciętnie, a instrumentalistom brakowało umiejętności i dobrego sprzętu. Wokal jakoś się bronił, ale nie o to chodziło. Chwytliwe, agresywne, mocne teksty dały impuls, który wywołał późniejszą lawinę. Warto wspomnieć o utworze „I'm on the Top”, który dał podstawę kultowej piosence Kryzysu „Święty szczyt”.

Brygada Kryzys – Brygada Kryzys (1982)

Album nazywany „Czarną brygadą” (od okładki) to kolejny krążek, który dał podwaliny polskiemu punk rockowi. Liderzy, Lipiński oraz Brylewski, stworzyli wydawnictwo z wyraźnymi wpływami nowofalowymi. Płyta rozeszła się w gigantycznym nakładzie, którego część – taka przynajmniej krąży legenda – została zutylizowana przez „system” z powodu niewłaściwego przekazu społeczno-politycznego. O kulisach powstania „Brygady Kryzys” pisaliśmy w naszym cyklu „Półka kolekcjonera”.

Siekiera – Demo Summer ’84 (1984/1990)

Siekiera stanowiła najbardziej ekstremalny odłam polskiego punk rocka. Przez album „Demo Summer ’84” przewijały się takie motywy jak okrucieństwo, wojna, kanibalizm, przemarsz wojsk i tym podobne. Co ciekawe, choć wojna bywa częstym motywem punkowych utworów, zwykle mają one wydźwięk antymilitarny. Tomasz Adamski, tekściarz i basista Siekiery, obrazowo pisze o okrucieństwach wojny, ale nie poddaje ich moralnej ocenie.

Klaus Mitffoch – Klaus Mitffoch (1984)

Zespół Lecha Janerki to jeden z najważniejszych polskich albumów rockowych w historii. Choć teksty stanowią krytykę PRL-u i tamtej rzeczywistości, nie są typowym punkrockowym nawoływaniem do buntu. Janerka nigdy podobnych aspiracji nie miał. To raczej zbiór przemyśleń i rozterek człowieka, który żył w tamtej rzeczywistości. Wszystko było jednak tak sugestywne, że oddziaływało na całe ówczesne pokolenie twórców.

Różni wykonawcy – Fala (1985)

Album ikoniczny. Na tej składance, która pojawiła się oficjalnym peerelowskim nakładem, znalazły się utwory wszystkich najważniejszych punkrockowych wykonawców: Siekiery, Dezertera, Kryzysu czy Izareala, ale również innych wykonawców, którzy tworzyli w tym okresie: Tiltu, Prowokacji i Kultury. Większość nagrań, które trafiły na „Falę”, pochodzi z kultowego festiwalu w Jarocinie.

Izrael – Nabij faję (1986)

W tym miejscu punk spotkał się z reggae, a zespół przeszedł – względem swojego debiutu z 1995 roku – ewolucję. Utwory są dłuższe i pełniejsze, więcej w nim nie tylko muzycznej, ale i tekstowej głębi. Wiele kompozycji ma uniwersalny i ponadczasowy przekaz. To jedyna płyta, na której rolę wokalisty pełnił Robert Brylewski.

Siekiera – Nowa Aleksandria (1986)

Była już płyta demo, a teraz przyszedł czas na pełnoprawny debiut Siekiery. Zespół w swojej twórczości połączył post-punk, cold wave i nową falę. Wszystko było zasługą lidera grupy, Tomasza Adamskiego, który odpowiedzialny był za cały proces twórczy. Tym sposobem powstała jedna z najlepszych i najbardziej oryginalnych polskich płyt rockowych w całym XX wieku. Wydawnictwo, które dziś uznawane jest za kultowe. A dlaczego? O znaczeniu „Nowej Aleksandrii” przeczytacie na naszej stronie.

Dezerter – Kolaboracja (1987)

Dwupłytowy album stanowiący postawę punkrockowej historii Polski. Na płycie znalazło się aż 15 utworów. Szybkich, zadziornych, konkretnych – utrzymanych w stylistyce hardcore punku. Pierwsze wydania płyty były ocenzurowane – z powycinanymi fragmentami utworów czy zmienioną okładką. Nie miało to jednak znaczenia, bo „Kolaboracja” natychmiast obrosłą legendą i stała się wyznacznikiem dla późniejszych twórców.

KSU – Pod prąd (1988)

Pierwszy oficjalnie wydany album zespołu KSU. Składał się z utworów, które Eugeniusz „Siczka” Olejarczyk grał już na początku lat 80. Zresztą na wiele lat przed wydaniem płyty o zespole z Ustrzyk Dolnych słyszał cały rockowy światek. Proste, ale trafiające w samo sedno granie miało swoich zwolenników, co przełożyło się nie tylko na popularność płyty „Pod prąd”, ale i całego KSU. Zespół, który wciąż istnieje, uznawany jest za ikonę polskiego punku.

Armia – Legenda (1991)

Jedyny na liście album z lat 90. XX wieku, ale zwyczajnie nie mogło go tutaj zabraknąć. Bo to dużo dojrzalsza i lepiej napisana płyta niż debiutancki krążek „Armia” z 1988 roku. Panowie Budzyński oraz Brylewski udowodnili swój niesamowity potencjał. Na swojej wspólnej płycie połączyli wszystko, co najlepsze w punku, z założeniami cold wave. Stworzyli muzyczny spektakl, który nosi znamiona albumu koncepcyjnego. Doskonałego w formie i przekazie.

Michał Grzybowski

Wejdź na FORUM! ❯