Jan Nowicki – najlepsze role legendarnego polskiego aktora

Droga do aktorskiej sławy nie przyszła Janowi Nowickiemu bez problemów. Choć w 1958 roku został studentem słynnej łódzkiej filmówki, nie udało mu się jej ukończyć. W 1960 roku został skreślony z listy studentów. Postanowił... zatrudnić się w kopalni. Pracował w niej przez rok, ale miłość do aktorstwa okazała się silniejsza. Postanowił skończyć to, co zaczął. Tym razem w Krakowie, w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Na deskach Starego Teatru Nowicki zadebiutował 7 października 1964 roku w „Zaproszeniu do zamku”.

Tak, dość niepozornie, rozpoczęła się kariera jednego z najważniejszych polskich aktorów w historii. Człowieka, który całe swoje życie poświęcił właśnie aktorstwu – znany jest bowiem nie tylko z ról filmowych czy serialowych, ale przede wszystkim z występów w Teatrze Starym, którego był aktywnym pracownikiem przez ponad 30 lat. Poza tym Nowicki, gdy akurat nie grał, zajmował się reżyserią, pisaniem felietonów i poezji. W ostatnich latach był mniej aktywny, ale aktywności nikt od niego nie wymagał – był legendą za życia. Życia, które zakończyło się 7 grudnia 2022 rok, pozostawiając cały świat sztuki w żałobie.

Jana Nowicki odszedł, ale pozostały role, które wykreował. Oto najważniejsze z nich:

Bohater w filmie „Bariera” (1966)

Dramat psychologiczny stworzony przez samego Jerzego Skolimowskiego był pierwszą wielką filmową rolą Jana Nowickiego. Opowiada on historię studenta, który porzuca życie w akademiku i rusza w Polskę. Chce znaleźć inne, lepsze życie – najlepiej bogatą kobietę z willą i szybkim samochodem. Klasyczny film drogi w gwiazdorskiej obsadzie. Obok Nowickiego pojawili się Joanna Szczerbic, Tadeusz Łomnicki i Zygmunt Malanowicz.

Józef w filmie „Sanatorium pod klepsydrą” (1973)

Głośny film Wojciecha Hasa z 1973 roku to połączenie surrealizmu i dzieła psychologicznego. Dla niektórych zbyty zakręcony, ale z wielu powodów wyjątkowy. Opowiada o Józefie, który odwiedza sanatorium doktora Gotarda. Przebywa w nim bowiem... jego zmarły ojciec. „Sanatorium pod klepsydrą” to film dwóch genialnych aktorskich kreacji – Jana Nowickiego i Tadeusza Kondrata.

Tomasz Piątek w filmie „Spirala” (1978)

Kolejny wielki reżyser, z którym współpracował bohater naszego artykułu. Za „Spiralę” odpowiedzialny jest bowiem Krzysztof Zanussi. Rzecz dzieje się w górskim schronisku, do którego przybywa konfliktowy turysta. Gdy nieoczekiwanie następnego dnia znika, pozostali pensjonariusze zaczynają poszukiwania. Pojawiają się również pierwsi podejrzani. Jan Nowicki, Maja Komorowska, Zofia Kucówna – świetny film w jeszcze lepszej obsadzie.

Wielki Szu w filmie „Wielki Szu” (1982)

Opowieść o doświadczonym szulerze, który bierze pod swoje skrzydła młodego gracza to opus magnum w całej karierze Nowickiego. Świetna rola i świetna historia przeniesiona na ekran przez Sylwestra Chęcińskiego to jeden z głośniejszych filmów lat 80. XX wieku. Tytuł zebrał kilka ważnych nagród, ale co ważniejsze – zyskał uznanie widzów, którzy wracają do „Wielkiego Szu” nawet dzisiaj. Obok Nowickiego pojawili się Andrzej Pieczyński i Karol Starsburger. To jednak dzieło jednego aktora.

Książę Hans Heinrich XV von Teuss w filmie „Magnat” (1986)

W dramacie historycznym Filipa Bajona, zrealizowanego zresztą z dużym jak na lata 80. rozmachem, pojawili się Jan Nowicki, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Szapołowska, Jan Englert czy Bogusław Linda. Najlepsi z najlepszych! Najwięcej pochwał po premierze „Magnata” zebrał, jakżeby inaczej, Nowicki. Film dzieje się na początku XX wieku i opowiada o losach rodziny von Teuss.

Eryk w filmie „Sztos” (1997)

Bohater artykułu sprawdza się również w komediach, czego dowodem jest film „Sztos” wyreżyserowany przez Olafa Lubaszenkę. Akcja przenosi nas do lat 70. i półświatka sopockich waluciarzy. „Sztos” to film trzech znakomitych kreacji, które stworzyli Jan Nowicki, Edward Linde-Lubaszenko oraz Cezary Pazura. Lekkie, świetnie zrealizowane kino.

Jerzy „Wielki Szu” w filmie „Jeszcze nie wieczór” (2008)

Jacek Bławut postanowił zaprosić do swojego filmu wiele aktorskich znakomitości tamtych lat – obok Nowickiego pojawili się Beata Tyszkiewicz, Roman Kłosowski, Danuta Szaflarska czy Nina Andrycz. „Jeszcze nie wieczór” to film o przemijaniu i miłości, ale również o aktorach. Ich różnych charakterach, dziwactwach, marzeniach. Pokazani zostali jak ludzie z krwi i kości. To największa zaleta tego bardzo ważnego i ciekawie zrealizowanego filmu.

Michał Grzybowski

Wejdź na FORUM! ❯