Liga Mistrzów – wszystko, co musisz wiedzieć o prestiżowych piłkarskich rozgrywkach

Reforma rozgrywek związana była z faktem, że UEFA postanowiła zaprosić do udziału więcej klubów, a nie jedynie – tak stanowił regulamin poprzedniego pucharu – mistrzów z europejskich lig. Związane to było między innymi z faktem, że w kilku krajach rozgrywki krajowe stały na tak wysokim poziomie, że zaproszenie więcej niż jednego reprezentanta było w pełni uzasadnione. Zarówno sportowo, jak i finansowo.

Format rozgrywek – dawnej i dziś

Od sezonu 1991/92 wówczas jeszcze Puchar Mistrzów przybrał formę rozgrywek grupowych, w których udział brało osiem zespołów. Sezon później zmieniono nazwę właśnie na „Ligę Mistrzów”. UEFA zdecydowała się na stworzenie najbardziej prestiżowego i komercyjnego turnieju w historii klubowej piłki nożnej. Uczestnicy otrzymali dużo większe pieniądze niż wcześniej. Rozpoczęło się również systematyczne powiększanie grupy zespołów zapraszanych do udziału w rozgrywkach.

Podwojono ich liczbę już w sezonie 1994/95, a już trzy lata później poinformowano, że do rozgrywek zaproszone zostaną 24 zespoły, żeby od 1999/00 zwiększyć tę liczbę do 32 (tak pozostało aż dotąd). Jednocześnie zmieniono regulamin tak, aby ostatecznie w Lidze Mistrzów mogły zagrać aż cztery zespoły z najlepszych europejskich lig.

W 2007 roku Komitet Wykonawczy UEFA zdecydował, że rozpoczną się prace nad reformą dotyczącą uczestnictwa w rozgrywkach zespołów z lig niżej klasyfikowanych w rankingu UEFA. Dostrzeżono bowiem, że impreza stała się swego rodzaju zamkniętym klubem, do którego wstęp miały tylko najlepsze i najbogatsze ekipy z kontynentu, co powodowało powiększanie przepaści finansowej pomiędzy tymi klubami a resztą Europy. Tak zwana „reforma Platiniego” ułatwiła drogę do awansu do fazy grupowej mniejszym klubom. Choć te faktycznie miały łatwiejsze losowania w eliminacjach, ostatecznie rzadko kiedy były w stanie ugrać coś więcej we właściwych rozgrywkach. Wspomniana przepaść finansowa oraz organizacyjna była i wciąż jest zbyt duża. Reforma niewiele w tej kwestii zmieniła.

Trofeum

Zwycięzca Ligi Mistrzów otrzymuje puchar, który wykonany jest ze srebra próby 925. Ma on masę 11 kg i wysokość 74 cm. Za jego zaprojektowanie i stworzenie odpowiedzialny jest Szwajcar, Jörg Stadelmann, a jego (ówczesna wartość) to 10 tysięcy franków szwajcarskich. Puchar trafia do najlepszego zespołu na dziesięć miesięcy na zasadzie wypożyczenia od UEFA. Na stałe do klubowej gabloty wędruje natomiast pomniejszona wersja pucharu (mająca maksymalnie 80% wielkości oryginału).

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy jakiś zespół wygra Ligę Mistrzów trzy razy z rzędu lub pięć/sześć (w zależności od akurat stosowanych przepisów) razy z przerwami – wówczas otrzymuje oryginalne trofeum, a organizatorzy wytapiają nowe. Zasady te obowiązują już od 1955 roku, czyli początku Pucharu Mistrzów. Obecny puchar jest szóstym, gdyż pozostałe zostały wręczone na stałe zespołom, które spełniły wcześniej opisane warunki. Wytopiony został w 2006 roku po tym, jak Liverpool otrzymał trofeum na własność po kolejnym zwycięstwie w prestiżowych rozgrywkach.

Lionel Messi z pucharem Ligi Mistrzów | fot. UEFA.com

Hymn Ligi Mistrzów

Melodia, którą zna każdy miłośnik piłki nożnej, ale mało który potrafi powiedzieć, kto ją skomponował. Za hymn Ligi Mistrzów odpowiedzialny jest Tony Britten, który zaadaptował hymn koronacyjny Georga Friedricha Händla „Zadok the Priest”. Zmieniona wersja nagrana została w 1992 roku z udziałem Royal Philharmonic Orchestra. Refren śpiewany jest w trzech oficjalnych językach UEFA: angielskim, francuskim oraz niemieckim.

Słowa hymnu wraz z tłumaczeniem:

I zwrotka:

Puchar Europy i Liga Mistrzów – najlepsi z najlepszych

Choć w 1992 roku zmieniono format najbardziej prestiżowych europejskich rozgrywek, statystycy zwykle traktują Puchar Europy oraz Ligę Mistrzów jako jeden byt, łącząc dane z okresu od 1955 roku. Tym sposobem najbardziej utytułowanym zespołem w historii tych prestiżowych rozgrywek jest hiszpański Real Madryt, który zdobył łącznie 14 tytułów, a także odnotował 5 zwycięstw z rzędu.

Zespoły, które najczęściej wygrywały Puchar Mistrzów/Ligę Mistrzów:

1. Real Madryt – 14 tytułów (posiadacz oryginalnego pucharu);
2. AC Milan – 7 tytułów (posiadacz oryginalnego pucharu);
3. Bayern Monachium – 6 tytułów (posiadacz oryginalnego pucharu);
4. FC Liverpool – 6 tytułów (posiadacz oryginalnego pucharu);
5. FC Barcelona – 5 tytułów;
6. AFC Ajax Amsterdam – 4 tytuły (posiadacz oryginalnego pucharu).

Wśród najbardziej nieoczekiwanych zwycięzców Pucharu Europy/Ligi Mistrzów wymienić trzeba rumuńską Steauę Bukareszt (1983), Crvenę zvezdę Belgrad (1991) oraz PSV Eindhoven (1988).

Najlepsi strzelcy w historii Ligi Mistrzów

Poza statystykami zespołowymi warto pochylić się również nad indywidualnymi. Wśród pięciu najlepszych strzelców w historii Pucharu Mistrzów/Ligi Mistrzów aż czterech zawodników wciąż gra i ma szansę na poprawienie swojego dorobku bramkowego. Na podium tej klasyfikacji jest Polak, Robert Lewandowski.

10 czołowych strzelców (stan na 12 października 2022 roku):

1. Cristiano Ronaldo – 141 bramek (w 186 meczach);
2. Lionel Messi – 127 (159);
3. Robert Lewandowski – 89 (109);
4. Karim Benzema – 86 (142);
5. Raúl – 71 (144);
6. Ruud van Nistelrooy – 60 (81);
7. Andrij Szewczenko – 59 (115);
8. Thomas Mueller – 52 (138);
9. Thierry Henry – 51 (114);
10. Filippo Inzaghi – 50 (85).

Polskie kluby w Lidze Mistrzów

Obecnie dla polskich klubów gra w fazie grupowej Ligi Mistrzów jest wielkim, ale niezwykle trudnym do zrealizowania marzeniem. W czasach Pucharu Europy kluby z Polski osiągały znacznie większe sukcesy – w sezonie 1969/70 Legia Warszawa, a w 1982/84 Widzew Łódź dotarły do półfinału rozgrywek. Ćwierćfinał osiągnęły natomiast Górnik Zabrze (1967/68), Ruch Chorzów (1974/75) oraz Wisła Kraków (1982/83).

Po reformie z 1992 roku naszym reprezentantom nie wiodło się już tak dobrze, a do fazy grupowej udało im się zakwalifikować zaledwie trzykrotnie. Największy sukces, bo ćwierćfinał Ligi Mistrzów, osiągnęła Legia Warszawa w sezonie 1995/96. Obecnie polskie kluby nie są w stanie przebrnąć przez eliminacje, często odpadając z drużynami z teoretycznie słabszych piłkarsko lig. Więcej o trudnej sytuacji polskiej piłki nożnej pisałem już na łamach strony.

Komercjalizacja

Od samego początku Liga Mistrzów była projektem, który miał być źródłem dochodu – nie tylko dla piłkarzy, ale również dla organizatora. Turniej generuje ogromne zyski, które pochodzą zarówno od sponsorów, jak i stacji telewizyjnych, które słono płacą za możliwość transmitowania spotkań z rozgrywek. Powiększenie liczby drużyn, a także dopuszczenie zespołów z niższych pozycji w ligach to kroki, które są dowodem na komercjalizację rozgrywek.

Zwiększenie liczby spotkań nie było na rękę zarówno samym zespołom, jak i piłkarzom, ale ich interesy nigdy nie były priorytetem, jeśli chodzi o poczynania przedstawicieli UEFA. Z drugiej strony – ogromne pieniądze wypłacane uczestnikom rozgrywek to szansa dla mniejszych klubów. Jeśli tym w ogóle uda się dostać do fazy grupowej turnieju...

Michał Grzybowski