Mały przewodnik po świecie win

Poniżej przedstawiamy listę najpopularniejszych rodzajów win w naszych sklepach. Czy szukacie najlepszych win w Biedronce, w Lidlu, czy w Żabce, a może w jedym z marketów, patrząc na półkę z bogatą ofertą trudno się nie pogubić. Dlatego poniżej znajdziecie krótką charakterystykę najpopularniejszych rodzajów wina oraz podpowiedź, jak najlepiej wykorzystać dane wino w kuchni. Ten mini przewodnik ma pomóc odnaleźć się każdemu, nawet laikowi, w bardzo bogatym świecie win i sprawić, by jego wybór nie był od tej pory dziełem przypadku.

WINA BIAŁE

• Albariño (czyt. albarinjo) – lekkie wino o aromacie brzoskwini i owoców egzotycznych. W smaku poza nutami owocowymi i kwiatowymi wyczuwalna jest delikatna słoność. Winorośl uprawiana jest głównie na Półwyspie Iberyjskim. Wino dobrze łączy się z potrawami kuchni marokańskiej, hinduskiej i tajskiej.
• Chardonnay (czyt. szardonne) – odmiana winorośli pochodzi z Burgundii, a obecnie hodowana jest prawie na całym świecie. W zależności od klimatu, gleby, technik uprawy i produkcji daje wina różnorodne. Wspólne wszystkim winom jednak są nuty aromatyczne – chardonnay ma dużo akcentów słodkich, wyczuwalnych owoców egzotycznych (ananas, mango, brzoskwinie). Lekkie wina dobrze sprawdzą się z owocami morza, rybami i półtwardymi serami. Bardziej kremowe, cięższe wina (np. z Kalifornii) doskonale łączą się z drobiem, sosami na bazie śmietany oraz twardymi, długo dojrzewającymi serami.
• Chenin blanc (czyt. szenę blą) – najwięcej win pochodzi z RPA, drugie miejsce w produkcji zajmuje zaś Francja. Nie jest ono nadzwyczaj aromatyczne, ale można wyczuć jego owocowy charakter (nuty jabłek, gruszek, pigwy, a czasami nawet ananasa i marakui). Dojrzałe grona mogą dać wina z miodowym akcentem, a nawet wyczuwalną nutą karmelu lub kandyzowanych owoców. Chenin blanc to bardzo uniwersalna odmiana. Produkuje się z niej wina od wytrawnych po słodkie, a nawet musujące. Lżejsze wina dobrze wpasują się w słodko-kwaśne dania kuchni azjatyckiej, te lepiej zbudowane będą niezłą propozycją dla dań z drobiu, a nawet wieprzowiny, np. w sosie śmietanowym. Chenin blanc warto podać do serów dojrzewających, takich jak brie lub cheddar, ale też nieźle współgra z korzennymi przyprawami.
• Gewürtztraminer (czyt. gewurctraminer) – ta odmiana daje jedne z najbardziej aromatycznych win na świecie. Pachnie owocami liczi oraz płatkami róży. Najpopularniejsze wina z tej winorośli powstają głównie we Francji oraz południowym Tyrolu. Mogą być całkowicie wytrawne, jak i bardzo słodkie. Wytrawny gewürtztraminer ma oleistą strukturę i lekko słonawy smak. Dobrze smakuje z daniami kuchni indyjskiej, tajskiej oraz wietnamskiej. Słodsze wersje polecamy do tart z owocami.

Białe wina uwielbiają towarzystwo ryb i owoców morza (fot. Depositphotos).

• Muscadet (czyt. muskade) – jego ojczyzną jest Dolina Loary we Francji. Wino może mieć barwę od bardzo jasnej do lekko złotej, z zielonymi refleksami. W smaku jest delikatne, rześkie, z wyraźną mineralnością. To doskonałe wino na aperitif oraz kompan dla owoców morza. Dobrze łączy się z kozimi serami oraz kiszonkami.
• Muscat blanc (czyt. muskat blą) – winorośl znana jest od czasów starożytnych. Wina z tego szczepu mają intensywny aromat i słodycz (podobno uwielbiała je sama Kleopatra). W aromacie charakteryzuje się akcentem róży, kwiatów pomarańczy, jaśminu oraz lipy. Ze względu na tak bogaty zapach muscat blanc bardzo często wykorzystywany jest jako składnik kupaży. Wino warto podawać do skorupiaków i białego mięsa. Dobrze też łączy się z warzywami korzeniowymi, świeżymi ziołami, a także ostrymi papryczkami.
• Pinot gris (czyt. pino gri) – z tego szczepu powstaje bardzo aromatyczne wino. Za jego kraj pochodzenia uznaje się Francję. Obecnie winorośl uprawiana jest w różnych rejonach świata, gdzie warunki glebowe i atmosferyczne różnią się znacząco od siebie, co daje nam szeroką gamę smaków i zapachów wina. Pinot gris może być więc bardzo lekkie i subtelne, ale również nasycone aromatami. Najczęściej wyraźnie wyczuwalne są nuty jabłek i cytrusów, z delikatnym akcentem przypraw korzennych. Dobrze łączy się z delikatnymi rybami oraz miękkimi serami krowimi. Bardziej wyraziste odmiany będą współgrać z sushi oraz słodko-kwaśną kuchnią azjatycką.
• Riesling (czyt. rizling) – prym w uprawie tej winorośli wiodą Niemcy. Tam też powstają najlepsze wina – od wytrawnych po słodkie. Choć rieslingi bywają bardzo różne, w zależności od regionu, to wszystkie cechuje wysoka kwasowość i cytrusowe aromaty, a także wyraźna mineralność. Dodatkowo wyczuwalne są akcenty brzoskwiń, jabłek, a nawet śliwek i truskawek. Słodkie rieslingi doskonale współgrają z pikantnymi daniami oraz potrawami z korzenną nutą. Wytrawny riesling z kolei będzie doskonałym towarzyszem dla bardziej tłustych mięs, np. kaczki.
• Sauvignon blanc (czyt. sowinią blą) – bardzo popularne i wszechstronne wino, które charakteryzuje świeżość, orzeźwienie i wysoka kwasowość. W smaku bardzo często wyczuwalne są cytrusy oraz owoce egzotyczne. Finisz natomiast jest mocno owocowy z nutą czarnego pieprzu. Wina sauvignon blanc pije się głównie jako młode. Są też bardzo uniwersalne w kuchni. Świetnie łączą się z drobiem, rybami, owocami morza, a nawet sałatkami z sosem winegret. Dobrze będą smakować w połączeniu z fetą oraz ricottą. Podobne aromaty i smaki znajdziemy także w takich winach, jak austriacki gruner veltliner (czyt. gruner feltliner), francuski colombard (czyt. kolombar) oraz włoskie vermentino (czyt. wurmentino).
• Viognier (czyt. wionie) – wina z tego szczepu są coraz popularniejsze. Uprawia się je głównie we Francji i południowej Australii. Spora część win pochodzi też z USA, a dokładniej środkowego wybrzeża Kalifornii. Dają wina bogate i złożone. W smaku i aromacie można odnaleźć nuty moreli, kwiatów pomarańczy, mango, kiwi oraz ananasa. Viognier jednak trzeba pić jako młode wino – z czasem niestety wszystkie kwiatowo-owocowe aromaty giną. Wino to doskonale pasuje do dań orientalnych, np. curry, a także do grillowanych ryb i drobiu.

WINA CZERWONE

• Bordeaux (czyt. bordo) – inaczej nazywane mieszanką bordoską. Nazwa nawiązuje do regionu winiarskiego położonego w południowo-zachodniej Francji i stąd pochodzą wina o najwyższej jakości. Bordeaux to kupaż dwóch win: merlota i cabernet sauvignon lub franc. W zależności od tego, które wino będzie dominować w mieszance, poszczególne bordeaux będą różnić się między sobą. Cabernet sauvignon daje wyraźne nuty czarnej porzeczki i pieprzu oraz kwasowość, a ponadto sprawia, że wino jest bardziej taniczne. Wina z przewagą merlota mają łagodniejsze taniny oraz śliwkowe akcenty. Z kolei cabernet franc wnosi aromaty czerwonych owoców z lekko pikantnym finiszem. Mieszanka bordoska to w rzeczywistości sztuka kompozycji i szukanie idealnego balansu. Na jej smak będą miały wpływ nie tylko intuicja i umiejętności winiarza, ale także region i czynniki atmosferyczne, w których dorastały winorośle. Bordeaux to dobrze zbudowane, potężne wino, które doskonale łączy się z serami pleśniowymi oraz czerwonym mięsem. Lubi też towarzystwo grzybów i ostrych papryczek.​

Bordeaux (mieszanka bordoska) to jedno z najbardziej popularnych win na całym świecie (fot. Brett Jordan/Unsplash).

• Cabernet sauvignon (czyt. kaberne sowinią) – wino to charakteryzuje się nutami porzeczkowymi i paprykowymi. Może dojrzewać w beczce i być potężne w smaku, bardzo garbnikowe, w kolorze niemalże atramentowym – takie wina powstają przede wszystkim w Bordeaux, Toskanii oraz Kalifornii. Z drugiej strony może być też nieco lżejsze, delikatniejsze, bardziej owocowe – jeśli wolicie takie wina, szukajcie tych produkowanych w Chile. Zależność jest jedna. Regiony o cieplejszym klimacie dają wina taniczne, z wyższą zawartością alkoholu i bardziej owocowe (czarna porzeczka, jeżyna), z akcentem czarnego pieprzu i kakao. Wina powstające w chłodniejszym klimacie będą miały lżejszą strukturę, a w smaku odnajdziemy raczej czerwone owoce, miętę i zielony pieprz. Ponieważ cabernet sauvignon jest bogate w garbniki i jest dość ciężkie, będzie współgrać z wyrazistymi daniami. Doskonałe jest do pieczonej lub smażonej wołowiny, w tym steków. Na pewno wzbogaci ciemne sosy. Łączy się świetnie z jagnięciną.
• Cabernet franc (czyt. kaberne frą) – popularne wina pochodzą z winnic w regionie Bordeaux i Dolinie Loary. Nie mają zbyt intensywnej barwy, w smaku są dość delikatne, o umiarkowanej zawartości tanin. W aromacie natomiast można odnaleźć nuty czerwonych owoców (malin, porzeczek, czereśni), ale też akcenty pieprzu i zielonej papryki. Wino to bardzo często wykorzystywane jest w kupażach. Najlepiej serwować je z dziczyzną, jagnięciną i twardymi serami (np. wędzoną goudą, parmezanem). Pasuje też do dań na bazie warzyw cebulowych.
• Grenache (czyt. grenasz) – styl tego wina zależy od samego winiarza. Ze szczepu grenache mogą powstać lekkie, niezbyt garbnikowe wina z owocowym finiszem (wyczuwalne maliny, czereśnie, śliwki). Starsze odmiany krzewów z kolei dają mocniej skoncentrowane, bardziej garbnikowe wina (tu już bardziej wyczuwalna jest figa, suszona śliwka). Jednak ogólnie wina grenache cechuje niska kwasowość i wysoki alkohol. Zazwyczaj są przeznaczone do szybkiego spożycia, nie starzeją się zbyt dobrze w beczkach. Poleca się je do mięs, takich jak wołowina i jagnięcina. Pasuje do pikantnych potraw.
• Merlot (czyt. merlo) – najlepsze merloty powstają w Bordeaux. W aromacie kuszą śliwką, maliną oraz borówką. W smaku są zaś bardzo przyjemne, owocowe, czasem z wyczuwalnym cukrem resztkowym. Merlot nadaje się do dojrzewania w beczkach, zyskując nuty ziołowe oraz drzewa cedrowego. Merloty, głównie te młode, doskonale pasują do sosów na bazie pomidorów. Natomiast leżakowane, bardziej złożone wina dobrze komponują się z wołowiną, jagnięciną, a także kaczką, szczególnie z dodatkiem żurawiny.
• Nebbiolo – inaczej nazywane barolo. Jako młode wino jest dość kwaśne i cierpkie, ale z wiekiem łagodnieje, nabierając subtelnych aromatów melasy i fig. Jest jasne w kolorze i bardzo aromatyczne, co jest cechą charakterystyczną czerwonych win klasycznych, to jednak ze względu na dużą zawartość tanin można ja traktować jako dobrze zbudowane, potężne wino. Nebbiolo to dobry towarzysz dla pieczonej kaczki lub gęsi, lubi także wieprzowinę. Łączy się je również z makaronem z sosem mięsnym. Nie jest polecane do serów.

Włoskie czerwone wina doskonale łączą się z mięsnymi sosami na bazie pomidorów (fot. Nerfee Mirandilla/Unsplash).

• Pinot noir (czyt. pino nuar) – jego ojczyzną jest Burgundia i tam był już uprawiany w czasach rzymskich. Dziś winorośl hoduje się też w Niemczech, Nowej Zelandii, a nawet w obu Amerykach. Porównując wino z różnych regionów, na pewno poczujesz różnice w smaku. Te z europejskim rodowodem będą miały więcej nut żurawiny. W winach produkowanych w Ameryce Północnej lub Południowej wyczujemy więcej maliny i goździków. Pinot noir jest dość lekkie, z wysoką kwasowością, dzięki czemu pasuje do wielu dań. Przede wszystkim dobrze łączy się z dziczyzną oraz tłustszymi rybami. To dobry towarzysz dla miękkich, mniej aromatycznych serów. Często wykorzystuje się je do przygotowania sosów.
• Sangiovese (czyt. sandzioweze) – z tego szczepu powstają klasyczne, niezbyt ciężkie wina, z bardzo owocowym profilem, w którym dominują głównie wiśnie oraz czereśnie. Cechą charakterystyczną jest wysoka kwasowość – wina sangiovese są kwaskowate i dość rześkie. Te produkowane w cieplejszym klimacie mogą zyskać na owocowości (dochodzą nuty jagód i śliwek). Sangiovese doskonale łączy się z daniami mięsnymi na bazie pomidorów, np. lasagne, spaghetti bolognese, a także klasyczną włoską pizzą. Wino to bardzo lubi wieprzowinę, więc świetnie sprawdzi się przy gulaszach i potrawkach.
• Syrah (czyt. syra) – to dobrze zbudowane wino, o bardzo ciemnej barwie z wiodącym aromatem suszonej śliwki, pieprzu i gorzkiej czekolady. W smaku jest wyraziste, bogate i potężne oraz bardzo owocowe. Charakteryzuje się umiarkowaną kwasowością. Syrah nadaje się do dojrzewania w dębowych beczkach. Wino to bardzo lubi dania mięsne. Doskonale łączy się z pieczonym drobiem (kaczka, kurczak, przepiórka) oraz z grillowanymi lub smażonymi stekami. Pasuje do sosu BBQ.

• Zinfandel – uprawiany jest niemal w całej Kalifornii i stamtąd pochodzą najlepsze wina z tej odmiany. Wiele win powstaje też w Australii i RPA. Coraz częściej produkuje się je we Włoszech i Chorwacji, choć tam często spotkamy się z lokalną nazwą: primitivo i plavac. Najpopularniejszym winem na bazie tego szczepu jest tzw. white zinfandel, czyli półwytrawne rosé o niskiej zawartości alkoholu. Zinfandel daje też proste czerwone wina z owocowym charakterem, przeznaczone do spożycia w ciągu 2-3 lat, jak i skoncentrowane, nadające się do starzenia w beczkach. Charakterystyczną cechą dla zinfandela są aromaty wiśni i śliwek, a także przypraw korzennych oraz niska kwasowość i wysoka zawartość alkoholu. Wino to łączy się świetnie z daniami z grilla, szczególnie wołowiną. Lubi także mięsa w owocowych sosach oraz makarony w gęstym sosie pomidorowym.

WINA MUSUJĄCE

• Cava (czyt. kawa) – to hiszpańskie wino musujące wytwarzane metodą tradycyjną. W przypadku tego wina druga fermentacja odbywa się w butelce, a sam trunek charakteryzuje się intensywnymi bąbelkami. 95% całej produkcji pochodzi z Katalonii. Minimalny czas dojrzewania tego wina wynosi 9 miesięcy (Cava Standard), a maksymalny 30 miesięcy (Cava Gran Reserva). Najczęściej w sklepie dostępne są wina Cava Reserva, które leżakują ok. 15 miesięcy. Cavę najlepiej serwować do różnego rodzaju czekadełek typu finger food. Dobrze łączy się też z owocami morza, ale lubi też bardziej zdecydowane smaki, jak na przykład kiełbasę chorizo.
• Szampan – to wino musujące powstające w Szampanii na terenie Francji. Może być białe, jak i różowe. Ponad 90% wszystkich szampanów to wina klasy brut, czyli mające do 12 g cukru na 1 l napoju. Szampany nierocznikowane dojrzewają co najmniej 15 miesięcy w butelkach, rocznikowane 36 miesięcy, a prestiżowe cuvée ponad 5 lat. Szampan uwielbia towarzystwo serów (np. goudy, brie), owoców morza, kawioru, świeżych owoców (zwłaszcza melona ), a także czekolady.

Wina musujące są idealne jako aperitif.

• Lambrusco (czyt. lambrusko) – czerwone wino musujące pochodzące z północnych Włoch. Robi się je z winorośli o tej samej nazwie. To oryginalne jest wytrawne (na etykiecie znajdziecie termin secco), ale można spotkać też półwytrawne (semisecco) oraz słodkie (dolce). Jest lekko musujące, ma na pewno mniej bąbelków niż szampan i cava. W smaku jest rześkie i kwaśne. W przeciwieństwie do szampana i cavy przygotowuje się je metodą Charmata – wino przechodzi wtórną fermentację w hermetycznie zamkniętych kadziach stalowych. Lambrusco pasuje przede wszystkim do wędlin oraz tłustych miękkich serów, np. gorgonzoli.
• Prosecco (prosekko) – musujące wino białe lub różowe produkowane metodą Charmata jak lambrusco. Jego ojczyzną są północne Włochy. Ze względu na swój lekki, orzeźwiający smak cieszy się ogromną popularnością. Jest zazwyczaj wytrawne lub półwytrawne. Doskonale łączy się z przystawkami, takimi jak długo dojrzewające wędliny, oraz azjatyckimi daniami typu pad thai, czyli smażonymi w woku.

Konrad Bukowski

Wejdź na FORUM! ❯