Co ty wiesz o irlandzkiej whiskey?

Coraz częściej zauważam, że amatorzy bursztynowego trunku są coraz bardziej świadomi swoich potrzeb i preferencji i ich wybory nie są dziełem przypadku. Wielu z nas poszukuje właśnie alkoholi o delikatniejszych walorach aromatyczno-smakowych, a to właśnie cechy whiskey z Irlandii.
Czym różni się irish whiskey od innych alkoholi z tego segmentu? Irlandzka whiskey to lepkość, gładkość i subtelna kremowa słodycz z nutami kwiatowymi i suszonych owoców – dlatego uwielbiają ją również kobiety. Czy to już nie jest wystarczający powód, by przyjrzeć się bliżej tym destylatom?

Otóż rzeczywiście jest kilka faktów dotyczących irlandzkich whiskey, które każdy ich amator znać powinien.

Dlaczego IRLANDZKA WHISKEY a nie IRLANDZKA WHISKY?

Whiskey wymawiamy podobnie jak whisky, ale piszemy z „e”.
Whiskey to określenie stosowane najczęściej do destylatów wytwarzanych właśnie w Irlandii, USA  i Kanadzie, choć i ta reguła ma swoje wyjątki. 

Irlandzkie whiskey. Od góry, o lewej: Hyde, The Irishman, Kilbeggan Single Grain, Mc Connel's, Teeling, The Pogues, Redbreast Aged 21 Years, Waterford Sheestown 1.2, Writer's Tears

Skąd pochodzi irish whiskey?

Z Irlandii, wiadomix. Również z Irlandii Północnej.
Zgodnie z ustawą z 1980 roku (Irish Whiskey Act) whiskey irlandzka to destylat wyprodukowany wyłącznie na terenie Zielonej Wyspy.

Najbardziej znane destylarnie (spośród około czterdziestu) to: Bushmills, Jameson Distillery Midleton, Cooley Distillery, Kilbeggan Distillery, West Cork Distillers, Waterford Distillery, Glendalough Distillery, Tyrconnell, Blackwater.

Jak pisze Jerzy Urban, autor Vademecum Whisky – sztuka destylacji pojawiła się w Irlandii w V wieku wraz z przybyciem świętego Patryka. Ale tak naprawdę spory, która whisky pojawiła się, jako pierwsza, szkocka, czy irlandzka, i która jest lepsza, trochę podobne są do zżymania się, czy polska wódka jest lepsza od rosyjskiej, czy odwrotnie. Każdy musi sam sobie odpowiedzieć na te pytania.

Jakie są rodzaje irlandzkiej whiskey?

W Irlandii produkuje się cztery różne rodzaje whiskey.

• Pure pot still lub Single Pot Still – wyjątkowo oryginalny i produkowany wyłącznie w Irlandii. Wytwarzany z jęczmienia słodowanego oraz niesłodowanego oraz innych zbóż (ale nie więcej niż 5%). Kiedyś stanowiła absolutną większość produkowanej whiskey w Irlandii. Obecnie produkuje się ten rodzaj destylatu wyłącznie w destylarni w Midleton i występuje w sprzedaży pod markami Redbreast i Green Spot. Ten rodzaj destylatu występuje również jako składnik kompozycji w Jamesonie, Paddy i Powers Gold Label. Pure Pot Still  jest bardziej intensywny w smaku, może być lekko oleisty (lepki) w porównaniu do innych wersji irish whiskey. Świetnym przykładem może być słynny Redbreast Single Pot Still Irish Whiskey.
• Single Malt Irish Whiskey – to inaczej po prostu whisky słodowa, produkowana z destylatów słodowych (100%) pochodzących z jednej destylarni (patrz: single malt).  Produkowana jest wyłącznie (podobnie jak szkockie whisky) ze słodu jęczmiennego (np. Bushmills 10 Years Old). Absolutna większość irlandzkich whiskey produkowana jest jako nietorfowa (unpeated), ale są oczywiście wyjątki, jak np. doskonała Connemara. Smak ostatecznie zależy od tego, w jakich beczkach whisky jest leżakowana. Whisky single malt może być pikantna lub torfowa, albo może być bardziej delikatna, z nutami kwiatowymi, suszonymi owocami i chlebem.
• Single Grain Whiskey – czyli zbożowa, produkowana z słodu jęczmiennego (poniżej 30%) oraz niesłodowanych zbóż (najczęściej kukurydzy, pszenicy lub jęczmienia). Whiskey zbożowe mogą być delikatne lub mocno wyraziste. Przykłady: Kilbeggan Single Grain Whiskey, Teeling’s Single Grain.
• Blended Whiskey, czyli mieszanka whiskey typu single malt i zbożowej. To kompozycja co najmniej dwóch irlandzkich whiskey, czy to single pot still, single grain, czy single malt. Przykłady: Bushmills Black Bush, Bushmills American Oak, Bushmills Caribbean Rum, Jameson i Tullamore D.E.W. – to tzw. blendy, mimo, że na etykietach tych whiskey nie znajdziemy oznaczenia blended.

Dlaczego irlandzka whiskey wydaje się być łagodniejsza i słodsza niż szkocka whisky?

Większość irish whiskey ma zazwyczaj łagodniejszy charakter, bo Irlandczycy nie używają torfu w procesie słodowania. Delikatniejsze walory aromatyczno-smakowe irlandzkich whiskey to również wynik potrójnej destylacji (Szkoci zazwyczaj w procesie produkcji stosują dwukrotną destylację), ale, rzecz jasna, tu również są wyjątki, bo skądinąd znakomita torfowa irlandzka Connemara destylowana jest dwukrotnie, a np. szkocka whisky Auchentoshan trzykrotnie.

Irlandzka whiskey to lepkość, gładkość i subtelna kremowa słodycz z nutami kwiatowymi i suszonych owoców – dlatego uwielbiają ją również kobiety. Czy to już nie jest wystarczający powód, by przyjrzeć się bliżej tym destylatom?

Najbardziej popularne irish whiskey (stosunkowo łatwo dostępne w polskich sklepach):

Bushmills (Black Bush, American Oak, Caribbean Rum, Aged 10 Years, Aged 12 Years The Causeway Collection, Aged 16 Years), Connemara, The Dubliner, Glendalough (Double Barell,  7 Years Old, 13 Years Oold), Hyde, The Irishman, Jameson, Killbegan, Lambay Whiskey. Mc Connel’s, Tullamore D.EW, Waterford (np. Sheestown 1.2),The Pogues, Proper Twelve, Rebreast, Roe & Co, Sexton, Teeling, Ulysses, WestCork, The Whistler, Writer’s Tears. Asortyment jest dosyć obszerny, warto więc czasem zastanowić się i sięgnąć po nowości, a nie wciąż po te same butelki, często już mocno „oklepane”.

Najpopularniejsze whiskey irlandzkie na półkach w polskich marketach

Jak długo leżakuje irlandzka whiskey i w jakich beczkach?

Minimum trzy lata to czas maturacji wymuszony przez przepisy (zresztą podobne jak w Szkocji). I podobnie jak w przypadku scotch whisky, również irlandzka whiskey musi leżakować w beczkach dębowych. Najczęściej proces starzenia się whisky odbywa się w beczkach po bourbonie (z amerykańskiego dębu), które dają dużo karmelu, wanilii, owoców tropikalnych i nut cytrusowych
Jednakże stosowane są również beczki po sherry (z dębu europejskiego) i te nadają irish whiskey nut suszonych owoców, cynamonu, czekolady, kawy i tanin. Coraz częściej jednak eksperymentuje się z innymi rodzajami beczek: po porto, piwie, rumie, a nawet cydrze.

Jak pić irlandzką whiskey?

Oczywiście, producenci irlandzkiej whiskey zachwyceni będą każdym sposobem, jaki my, konsumenci, uznamy za najlepszy. Ale podpowiem, że dobrą irlandzką whiskey warto pić w wersji pure/neat, czyli czystej bez żadnych dodatków. Jednak irlandzka świetnie nadaje się również do drinków, np. Old Fashioned, Manhattan. Wiem, że jest również spora rzesza miłośników bursztynowego trunku, którzy lubią popijać go z colą. No, ok… Ważne, żeby smakowało. Niech każdy pije whiskey/whisky w sposób, jaki mu najbardziej odpowiada.

Marek Wiśniewski

Ten artykuł zawiera informacje na temat whiskey, będące wyłącznie opiniami jego autora. Dostępny jest wyłącznie dla osób pełnoletnich, które chcą zapoznać się z jego treścią i nie ma publicznego charakteru. Alkohol może szkodzić zdrowiu i należy zachować umiar w jego spożywaniu.