Płyty winylowe, czyli celebracja muzyki. Jak kolekcjonować, dbać i uzupełniać zbiory?

W dobie streamingu aż trudno uwierzyć, że sprzedaż płyt winylowych z roku na rok jest coraz większa. Przecież mamy wszystko pod ręką – wystarczy jedno kliknięcie, żeby dostać się do nieograniczonej wręcz bazy utworów, wykonawców, albumów. W kilka sekund jesteśmy w stanie odszukać mniej lub bardziej znane piosenki jazzowe, rockowe, bluesowe i jakie tylko chcemy. Jakim więc sposobem technologia sprzed dekad, która miała umrzeć wraz z pojawieniem się nowocześniejszych nośników muzyki, znów stała się tak popularna?

Technics SL-1500C - system gramofonowy z napędem bezpośrednim. (fot. Technics)

Udzielenie odpowiedzi na to pytanie nie jest łatwe, ale fakt pozostaje faktem – płyty winylowe coraz częściej pojawiają się na półkach miłośników muzyki – i to niekoniecznie wydających fortuny na drogi sprzęt audiofilów. Nośnik ten jest bowiem ogólnodostępny, a coraz więcej wytwórni wraz z „wpuszczeniem” nowej płyty do sieci, wydaje ją również na nośnikach fizycznych – już nie tylko na CD, ale także na winylu. Jeszcze kilka lat temu wydawało się to scenariuszem nierealnym, bo to przecież nośnik przestarzały, niewygodny, droższy od innych.

Przeczytaj recenzję gramofonu Technics SL-1200 GR2

Rosnąca popularność płyt winylowych – skąd ta moda?

Analizując sytuację dotyczącą ponownej popularności płyt winylowych, doszedłem do kilku wniosków, które – przynajmniej w mojej ocenie – pozwalają odpowiedzieć na pytanie dotyczące powrotu wspomnianego nośnika do łask. Oto one:

• Estetyka i doświadczenie dźwiękowe – dla wielu osób odsłuch muzyki z płyty winylowej jest niepowtarzalnym doświadczeniem w kwestii jakości dźwięku. Ten jest cieplejszy, bardziej naturalny w porównaniu z cyfrowymi formatami, których jakość bywa obniżona w celu „odchudzenia” ze zbędnych megabajtów.
• Aspekt kolekcjonerski – posiadanie płyt winylowych często wiąże się z kolekcjonowaniem i poszukiwaniem rzadkich, unikatowych wydań albumów ulubionych artystów, co jest swoistym magnesem dla miłośników danego gatunku czy muzyki w ogóle.
• Wartość sentymentalna – dla niektórych osób płyty winylowe stanowią sentymentalną podróż do przeszłości. Pozwalają im łączyć się z latami dzieciństwa lub młodości, gdy takie właśnie płyty były szczególnie popularne. Wiele osób wyciąga z piwnicy czy ze strychu stare nagrania, co jest impulsem do rozpoczęcia budowania kolekcji płyt.
• Trendy w kulturze – moda na retro i vintage sprawia, że płyty winylowe stają się elementem stylu życia, kultury i estetyki, przyciągając uwagę zarówno młodszych, jak i starszych pokoleń.
• Więcej możliwości – wzrost popularności sklepów z płytami winylowymi, targów płytowych oraz wydarzeń związanych z winylami sprzyja aktywności społecznościowej wokół tego medium, co dodatkowo wpływa na zwiększanie grona entuzjastów kolekcjonowania płyt.

Oczywiście co miłośnik winyli to inna historia i w żadnym wypadku nie jestem w stanie stwierdzić, że powyższe wnioski odnoszą się do każdego, ale wydaje się, że w ogólny sposób pozwalają zrozumieć, skąd wzięło się ponowne zainteresowanie tym nośnikiem muzyki.

Kolekcja płyt winylowych | fot. depositphotos.com

Płyty winylowe a inne nośniki muzyki – co je wyróżnia?

Miłośnicy czystego dźwięku od razu są w stanie stwierdzić, że słuchają muzyki z płyty winylowej, a nie na przykład ze źródła cyfrowego. Brzmienie jest pełniejsze, a bas głębszy – są to w stanie wychwycić nawet laicy, a najlepszym sposobem na wychwycenie tych różnic jest włączenie tego samego utworu jeden po drugim, ale używając innego nośnika.

Wielu entuzjastów winyli podkreśla również, że uwielbiają sam proces uruchamiania płyty – wyjmowanie z pudełka, układanie płyty na talerzu gramofonu, w końcu umieszczanie ramienia z igłą na kręcącym się winylu. Lubimy taką celebrację, ponieważ pozwala nam na inne odczuwanie pewnych rzeczy, spotęgowanie doświadczenia. Na pewno jest to moment dużo bardziej wyjątkowy niż dotknięcie ekranu telefonu czy kliknięcie myszką. Oczywiście – uruchamianie winyli trwa dłużej i jest bardziej wymagające, ale czy nasze życie zawsze powinno polegać na uproszczeniach i ciągłym szukaniu skrótów?

Kolekcjonerzy podkreślają również, że zbierają winyle dlatego, że są one staranniej wydawane. Albumy mają większą, lepiej prezentującą się na półce okładkę, a w środku często znajdują się różne rarytasy – plakaty, zdjęcia, teksty utworów. Dla miłośników muzyki danego gatunku czy wybranego wykonawcy to prawdziwa gratka. Estetyka w tym wypadku odgrywa tak duże znaczenie, jak muzyka. To dopełnia niezwykłości całego doświadczenia.

Technics SL-1500C - kompletny gramofon z wbudowanym przedwzmacniaczem i wkładką. (fot. Technics)

Gdzie i jak kupować płyty winylowe?

Winyle są coraz powszechniejsze, co wpływa również na ich dostępność. Oczywiście najłatwiej kupić je w dużych sieciach księgarni, które mają w swojej ofercie – również stacjonarnej – spory wybór płyt. To jednak dopiero początek możliwości, ponieważ w sieci funkcjonuje wiele sklepów specjalistycznych, które oferują sprzedaż nowych wydawnictw. Warto do nich zaglądać na przykład w celu wyszukiwania ciekawych promocji czy zniżek, ale również rzadkich albumów. W większych miastach organizowane są ponadto giełdy płyt winylowych, gdzie można kupić zarówno nowe, jak i używane egzemplarze. Dla miłośników czarnych krążków to miejsce, które po prostu trzeba odwiedzić.

W Polsce pojawiają się również (dużo popularniejsze na Zachodzie) sklepy stacjonarne z płytami winylowymi, w których także znaleźć można wydawnictwa z drugiej ręki. Nie ma co się jednak łudzić – handel, również winylami, przenosi się do internetu. To tam funkcjonują grupy pełne tysięcy entuzjastów (na przykład w serwisie Facebook), gdzie publikowane są ogłoszenia z gatunku „kupię/sprzedam”.

Oferta wydawnictw, nawet takich, których nie ma już na rynku, jest bardzo duża, ale w tym wypadku kluczowe jest odpowiednie sprawdzenie stanu produktu. Jeśli zdjęcia pozostawiają wątpliwości, warto porozmawiać ze sprzedającym i poprosić o więcej informacji na temat płyty. Źle przechowywane płyty winylowe są bezużyteczne (zwiększenie lub zmniejszenie plastyczności, odkształcenia itp.) – mogą stanowić jedynie dekorację. Przed zakupem z drugiej ręki, gdy nie mamy możliwości fizycznego kontaktu z produktem, należy zachować szczególną ostrożność. Dobrze też, gdy osoba sprzedające wie, jak zabezpieczyć płytę przed wysyłką – jeśli nie zrobi tego dobrze, może ona dotrzeć do nas w kawałkach.

Poszukiwania winyla | fot. depositphotos.com

Jak budować kolekcję?

Nie ma jednego przepisu, ponieważ każdy ma inne potrzeby i preferencje. Najczęściej impulsem do rozpoczęcia budowania kolekcji jest sięgniecie po stare winyle, które zalegały gdzieś na strychu lub w piwnicy. Wiele osób, widząc wzrost popularności tego nośnika, decyduje się na zakup sprzętu grającego – wybór gramofonów jest obecnie bardzo duży, a najprostsze urządzenia można kupić już za kilkaset złotych. Jeśli jednak komuś zależy na jakości dźwięku, powinien zdecydować się na sprzęt wyższej jakości.

Niektórzy budują swoją kolekcję wokół ulubionego wykonawcy, kupując wszystkie wydawnictwa, jakie pojawiły się na rynku. Oczywiście po to, żeby móc cieszyć się pełną dyskografią (obejmującą nie tylko longplaye, ale również single czy epki). Inni natomiast skupiają się na swoim ulubionym gatunku muzyki – kupują albumy rockowe, jazzowe czy bluesowe. Pamiętając o ciągle pojawiających się nowościach.

Daje się zauważyć również trend na budowanie kolekcji wokół tak zwanych „pozycji obowiązkowych”, czyli kupowania albumów kultowych – na przykład płyt zespołów Pink Floyd, Queen, The Beatles czy The Rolling Stones. Polega to na tworzeniu zbioru ikonicznych dla muzyki rozrywkowej czy klasycznej albumów.

Nie brakuje również entuzjastów płyt winylowych, którzy... nie mają żadnych ograniczeń. Kupują albumy, które akurat wpadną im w ręce, nieustannie powiększając swoją kolekcję. To droga bez wątpienia ciekawa, ale zdecydowanie najbardziej obciążająca finansowo. Na pewno jednak pozwala na zbudowanie kolekcji najszerszej tematycznie i naszpikowanej prawdziwymi wydawniczymi perełkami.

Technics SL-1500C - gramofon wyposażony w funkcję automatycznego podnoszenia ramienia, która zwiększa komfort odtwarzania płyt i zapobiega ich zniszczeniu. (fot. Technics)

Jak dbać o winyle i prawidłowo je przechowywać?

Płyty winylowe, choć uchodzą za trwały nośnik, muszą być prawidłowo przechowywane, jeśli faktycznie mają służyć przez lata czy nawet dekady. Nieraz zdarza się tak, że rzucone gdzieś w kąt albumy, które przeleżały dłuższy czas w wilgotnej piwnicy, nie nadają się do odtwarzania. Żeby tego uniknąć, warto stosować się do poniższych rad i zaleceń:

• Prawidłowe przechowywanie – płyty winylowe należy przechowywać w pionie, w specjalnych stojakach lub regałach przeznaczonych do tego celu. Nie powinny być one dociśnięte, ustawiane poziomo lub stawiane jedna na drugiej.
• Ochrona przed kurzem i zanieczyszczeniami – płyty winylowe należy przechowywać wewnątrz antystatycznych wkładek lub plastikowych/tekturowych okładek, które chronią je przed kurzem i zanieczyszczeniami.
• Unikanie ekstremalnych temperatur – płyty winylowe powinny być przechowywane w miejscu o stabilnej temperaturze i wilgotności. Należy unikać ekstremalnych warunków, takich jak bezpośrednie działanie promieni słonecznych, wysoka temperatura lub wilgotność.
• Czyszczenie przed odtworzeniem – przed odtworzeniem płyty winylowej zaleca się jej delikatne oczyszczenie za pomocą specjalnych szczoteczek antystatycznych lub specjalnych oczyszczaczy. Usunięcie kurzu i zanieczyszczeń z powierzchni płyty może poprawić jakość dźwięku i przedłużyć żywotność igły gramofonowej.
• Odpowiednie użycie igły gramofonowej – ważne jest, aby igła gramofonowa była czysta i w dobrym stanie. Należy regularnie sprawdzać jej stan i, jeśli jest zużyta, należy ją wymienić. Uszkodzona igła może zniszczyć powierzchnię płyt winylowych.

Stosowanie się do powyższych zaleceń pozwala na utrzymanie płyt winylowych w dobrej kondycji. Przechowywane w odpowiednich warunkach będą one służyły nie tylko w kolejnych dekadach, ale mogą być gratką dla przyszłych pokoleń. Wszystko wskazuje bowiem na to, że nasz ulubiony nośnik muzyki może być tym, który przetrwa zdecydowanie najdłużej.

Michał Grzybowski

Technics SL-1500C - dzisiejszy design gramofonów wysokiej klasy sprawia, że stają się ozdobą, a często punktem centralnym w pomieszczeniu. (fot. Technics)