Słuchaj, zamiast się kłócić

Na czym polega wrażliwe słuchanie?

Najpierw musisz uświadomić sobie, że rozmowa polega na słuchaniu. Musisz świadomie zobowiązać się, że będziesz aktywnie słuchał tego, co mówi twoje dziecko. Potem powinieneś poprosić dziecko, żeby opowiedziało ci, co czuje i czego pragnie. Chodzi o to, aby skłonić je do zwierzeń.

Następnie spróbuj powtórzyć to, co powiedziało twoje dziecko, swoimi słowami. Większość dzieci zakłada, że rodzice ich nie słuchają, dlatego jeśli udowodnisz, że tak nie jest, być może uda ci się uniknąć kłótni. Jednak nie wystarczy po prostu powiedzieć: „Rozumiem, co czujesz”. Zamiast tego zapytaj na przykład: „Czy o to ci chodzi?” i powtórz jego wypowiedź własnymi słowami.

Jak sprawić, żeby kontrola pozostała w twoich rękach?

Przejmując rolę słuchacza, wcale nie wyrzekasz się swojej kontroli. Nie możesz przecież pozwolić na to, żeby dziecko wykorzystało twoją bierność. Jeśli dziecko wykrzykuje: „Nienawidzę cię!”, większość rodziców w tej sytuacji odpowiada: „Przykro mi, ale nie możesz tego zrobić/dostać…”. Wrażliwy słuchacz w tej sytuacji powiedziałby: „Naprawdę cię rozgniewałem, prawda?”

Jeśli czujesz, że dziecko może mieć problem z akceptacją twojej odmowy, powiedz mu, że się nad tym zastanowisz. Odłóż moment podjęcia ostatecznej decyzji na później. Im szybciej powiesz „nie”, tym większe prawdopodobieństwo, że zakończy to się kłótnią. Jeśli natomiast wrócisz do tej rozmowy za jakiś czas i wtedy powiesz dziecku, że przemyślałeś sprawę i nie zgadzasz się na jego prośbę czy propozycję, poczuje się zrozumiane i traktowane z szacunkiem.

Nadmierne argumentowanie nie zawsze jest dobre

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to dobrze, gdy tłumaczysz każdą swoją decyzję i podajesz dziecku wiele argumentów za jej podjęciem. Jednak taka postawa sugeruje, że każdy argument musi zostać uzasadniony, a każdą decyzję można poddać dyskusji. Dzieci muszą iść spać dlatego, że rodzice im każą — tutaj żadna argumentacja nie jest potrzebna.

Gdy dzieci są małe, godzą się z tym, że mama czy tata zawsze ma ostatnie zdanie. Gdy są nieco starsze — a zwłaszcza gdy wejdą w okres dojrzewania — nie chcą już, żeby rodzice im mówili, co mają robić. Mądry rodzic stara się poznać marzenia i pragnienia swojego nastoletniego dziecka, bo wie, że to jest najlepszy sposób na utrzymanie kontroli w swoich rękach. Rodzice, którzy stawiają zbyt wiele granic swoim dzieciom, mogą kontrolować je tylko do pewnego stopnia, a prawdopodobieństwo, że ich pociechy zbuntują się przeciwko nim, jest dużo większe.

Nie twierdzę, że zawsze musisz zgadzać się z decyzjami, które podejmuje twoje dziecko. Możesz całkowicie je odrzucać, ale mimo to musisz zachęcać swoje dziecko do przedstawienia swojego punktu widzenia.

Gdy relacje są trudne

Czasem zdarza się, że dziecko straci zaufanie do rodzica, a kontakt z nim stanie się praktycznie niemożliwy. Gdy relacje z dzieckiem są bardzo trudne, koniecznie trzeba okazać mu swoje zrozumienie. Następnie rodzic powinien wybrać się gdzieś wspólnie z dzieckiem, aby odzyskać jego zaufanie. Niektórzy ludzie obawiają się, że dziecko potraktuje to jak nagrodę za złe zachowanie, ale tak naprawdę chodzi tu o coś zupełnie innego — o odzyskanie kontroli nad relacją między rodzicem a dzieckiem. Gdy dziecko zacznie na nowo szanować rodzica, można stopniowo zacząć wprowadzać dyscyplinę.

Wrażliwe słuchanie to potężna broń. Gdy rodzic wie, co się dzieje w głowie jego dziecka, zaczyna lepiej je rozumieć. To, co na początku wydaje się techniką manipulacji, po jakimś czasie staje się sposobem na dotarcie do dziecka i poznanie jego uczuć.

Juliusz Strykowski