Komputer czy smartfon to urządzenia, które zdecydowanie poprawiły jakość naszego codziennego życia. Warto sobie przypomnieć, jak przed erą elektroniki domowej wyglądało chociażby proste przygotowanie prezentacji w pracy. Trzeba ją było malować ręcznie na papierze, składać jak książkę, albo prześwietlać na slajdy, które wyświetlało się później za pomocą specjalnego, drogiego rzutnika. Przygotowanie takiego wystąpienia mogło zająć nawet kilka dni, wystarczył drobny błąd i spoglądaliśmy w oczy prawdziwej klapie.
Dziś siadamy na 30 minut do komputera, bierzemy gotowe szablony w jednym z dostępnych pakietów biurowych i wszystko gotowe. Programy same podpowiadają, co poprawić i co ulepszyć. Na komputerze można pracować, można się też uczyć, ale też i świetnie bawić, dlatego tak chętnie korzystają z nich dzieci i młodzież.
Przez lata obecności komputerów na rynku wykształcił się potężny przemysł rozrywkowy, który dostarcza coraz bardziej dopracowane i naprawdę wciągające produkty służące do zabawy na komputerze. Gry i aplikacje potrafią być tak wciągające, że zapewne także i tobie zdarza się spędzać przed ekranem długie godziny, zapominając w tym czasie o całym świecie.
Niestety, od gier komputerowych łatwo się uzależnić. O ile my, dorośli, potrafimy się jeszcze jakoś temu oprzeć, dzieci czasem bywają bezbronne i "wciągają" się bardzo szybko. Zaczyna się od prostego "zasiedzenia" przed ekranem komputera, a kończy na chorobliwej wręcz niemożności normalnego funkcjonowania bez dostępu do myszki i klawiatury. A kusi wiele rzeczy. Przede wszystkim gry komputerowe pozwalają się wcielić w postaci, które są obiektem marzeń naszych dzieci. Gra umożliwia odgrywanie ról, które w zwykłym, normalnym życiu są po prostu niedostępne. Jednym to daje odprężenie, ale dla innych staje się uzależniającą odskocznią od problemów codziennego życia, swoistą ucieczką od rzeczywistości. I pułapką.
Wirtualny świat rozwija i uczy, pozwala przy tym na - w odróżnieniu od chociażby tradycyjnej telewizji - komunikację dwustronną. To gracz decyduje, co i jak się dzieje, to gracz kieruje losem swojej postaci. To może po pewnym czasie spowodować z jednej strony przesadne utożsamienie się z postaciami z fikcyjnego świata, z drugiej - uzależnienie od przebywania w "wirtualu". Dla uzależnionego umysłu to, co się dzieje w grze, zaczyna być światem pierwszym, realnym, a powrót do rzeczywistości staje się tylko przykrą przerwą i niechcianą koniecznością.
Jak rozpoznać, że dziecko jest uzależnione?
Przede wszystkim zwróć uwagę na zachowanie dziecka, uważnie obserwuj, co robi w trakcie grania, jak dużo czasu temu poświęca. Jeśli gra po kilka, kilkanaście godzin dziennie każdego dnia, to z pewnością ma poważny problem. Oto wskazówki, które pomogą ci w dojściu do właściwych wniosków i pozwolą ci poznać, że dziecko ma problem z uzależnieniem od gier:
- Gdy mówisz mu, że już czas skończyć granie, iść spać lub zająć się odrabianiem lekcji, reaguje nieadekwatną do sytuacji dużą złością i agresją.
- Gdy następuje czasowa przerwa w dostępie do komputera, u dziecka pojawią się wyraźne objawy abstynencyjne, charakterystyczne także dla innych uzależnień: obniżony nastrój, bezsenność, rozdrażnienie, wzrost agresji, wybuchy złości, które znikają natychmiast po ustaniu przyczyny.
- Zauważalne stają się nieobecne wcześniej nagłe zmiany nastroju – zwłaszcza nagłe przypływy świetnego samopoczucia i dobrego humoru przeplatane z równie niespodziewanymi stanami utraty poczucia własnej wartości i wycofania.
- Nagłe izolowanie się - wcześniej bardzo towarzyskiego dziecka - od rodziny i kolegów.
- Porzucenie lub ograniczenie lubianych wcześniej zajęć (np. treningów sportowych, nauki języków, hobby) na rzecz codziennego grania.
- Poważniejsze problemy w szkole, opuszczenie się w nauce, nieuzasadnione nieobecności w szkole.
- Problem z utrzymaniem osobistej higieny, względnie duży i nietypowy bałagan we własnym pokoju.
- Pogorszenie się ogólnej fizycznej kondycji dziecka spowodowane praktycznym brakiem większego ruchu.
Jak uchronić dziecko przed skutkami uzależnienia od gier?
- By osiągnąć pozytywne efekty, trzeba zacząć od zainteresowania tym, co w ogóle robi nasza latorośl, ile czasu poświęca komputerowi i jak się zachowuje w jego obecności, czy potrafi normalnie funkcjonować bez niego.
-
Konieczne jest sprawdzenie, w co dziecko gra i czy gry te są dostosowane do jego wieku oraz stopnia rozwoju psychofizycznego. Topowe gry komputerowe zawierają dużo przemocy, przekleństw, czasem też seksu (bywa, że w naprawdę wyuzdanej, wręcz perwersyjnej formie), dlatego teoretycznie powinny trafiać wyłącznie do osób dorosłych. W czasach, w których wystarczy pobrać je z internetu, weryfikacja wieku nabywcy bywa fikcją. Tymczasem gry "+18" są naprawdę grami nie dla dzieci. Psychika dziecka z pewnością nie jest zaprogramowana i gotowa na to, by bez uszczerbku rozprawiać się z zaganianiami przygotowanymi wyłącznie z myślą o osobach dojrzalszych.
Dzieci są bardziej emocjonalne, zdecydowanie łatwiej wywrzeć na nich wrażenie, przez co nieodpowiedni przekaz z gier może im w głowie narobić wielkich szkód. Ważne jest zatem, abyś czuwał nad tym, by twoje dziecko nie było narażone na oglądanie treści, na które nie jest po prostu jeszcze gotowe. - Bardzo ważne, kluczowe wręcz jest wprowadzenie ram czasowych, w których gra na komputerze jest dopuszczalna. Jeśli dziecko może spędzić przed monitorem cały dzień, to zrobi to, a to już jest pierwszy krok do uzależnienia. Tymczasem doskonałe efekty daje, choć oczywiście z początku wzbudzi silny opór, wspólne ustalenie pór dnia, w których komputer będzie dostępny do grania. Mogą to być np. 2 godziny po odrobieniu lekcji. Można też wprowadzić zasadę, że gra jest nagrodą za coś, chociażby poprawienie ocen w szkole czy posprzątanie pokoju.
- Ważne, by dawać dziecku osobisty przykład. Skoro sam wyznaczasz zasady, niech one obowiązują wszystkich domowników, a nie tylko młodzież. Staraj się wymyślać alternatywne aktywności – np. wspólne, tradycyjne gry z rodziną, spacery itp., sam też nie zarywaj nocy przez komputerem, jeśli nie jest to naprawdę konieczne.
- Jeśli problem jest naprawdę poważny a uzależnienie silne, nie wahaj się i skorzystaj z pomocy specjalisty psychologa lub terapeuty. Możesz też zadzwonić na specjalny telefon zaufania stworzony z myślą o uzależnieniach behawioralnych: 801 889 880 (jest czynny codziennie między 17 a 22).
Tomasz Sławiński
Wejdź na FORUM! ❯
Komentarze (0) / skomentuj / zobacz wszystkie