Sporządzenie dokumentu wyrażającego twoją ostatnią wolę, wbrew pozorom, nie musi być wcale czasochłonne. Natomiast brak testamentu może narazić twoich bliskich na spore problemy. Jeśli wśród spadkobierców pojawią się spory, to sprawy spadkowe bywają często bardzo długie (czasami trwają nawet latami) i kosztowne. Choć oczywiście, w zależności od okoliczności, taka sprawa może zakończyć się dość szybko (czasem już na pierwszej rozprawie), czyli w kilka miesięcy od złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
Co gorsza, może nie zostać uszanowana twoja wola – jeśli w końcu jej nie spiszesz w obowiązujący sposób, tylko będziesz o niej mówił czy myślał, odkładając sprawę na później. Spisz testament tym bardziej, jeśli nie chcesz, aby twój majątek nie trafił w niepowołane ręce, np. wyrodnego syna czy córki lub niewiernej żony.
Bo wyręczy cię ustawodawca
Jeśli nie sporządzisz testamentu, to zasady dziedziczenia określa ustawa. Wówczas spadkobiercami powołanymi w pierwszej kolejności do dziedziczenia są twoje dzieci i małżonka. Potem wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, itd. Ustawodawca dokładnie określił, kto i w jakiej części dziedziczy. Jednak spisując testament możesz to wszystko zmienić, powołując do spadku inne osoby i instytucje i określając, komu oraz w jakich częściach ten spadek przypadnie.
Pamiętaj, że zasady dziedziczenia, które zawrzesz w testamencie, mają pierwszeństwo przed tymi z ustawy o dziedziczeniu. Swój majątek możesz zatem zapisać komu zechcesz. Mogą to być oczywiście najbliżsi krewni, którzy i tak dziedziczyliby z mocy ustawy. Możesz też rozdysponować spadek tylko wobec niektórych z nich, ale także osobom, z którymi w ogóle nie jesteś spokrewniony. Majątek lub jego część możesz też zapisać osobie prawnej, czyli np. fundacji charytatywnej. Warto jednak wiedzieć, że osoby, które ustawowo dziedziczyłyby po tobie, a nie zostały ujęte przez ciebie w testamencie, mają prawo żądać od spadkobiorcy tzw. zachowku.
W testamencie możesz powołać do dziedziczenia jedną lub więcej osób. Możesz też zapisać w nim, w jakich częściach dziedziczą powołane w nim osoby. Jeśli tego nie zrobisz, wówczas będą one dziedziczyły twój majątek w równych częściach.
U notariusza lub samodzielnie
Najbezpieczniejszą formą testamentu jest testament spisany w obecności notariusza (w formie aktu notarialnego – oryginał pozostaje u notariusza). Daje on wysokie prawdopodobieństwo jego ważności oraz jest bardzo trudny do podważenia i obalenia. Pozwala też uniknąć wątpliwości co do interpretacji poszczególnych zapisów, bo jest sporządzony fachowym, prawniczym językiem. Co więcej, taki testament nigdy już nie zaginie. Gdy nie możesz stawić się w kancelarii (np. z powodu choroby), poproś notariusza o przybycie do domu czy szpitala.
Testament możemy też sporządzić bez wychodzenia z domu i bez obecności notariusza czy świadków, pamiętając jednak o kilku bardzo istotnych kwestiach:
- Testament musi być w całości napisany pismem odręcznym. Wydrukowany lub napisany na maszynie i podpisany odręcznie będzie nieważny!!! Nie ma znaczenia, czy napiszesz go piórem, długopisem czy ołówkiem, choć ten ostatni odradzam. Pisz czytelnie.
- Powinien być opatrzony datą, choć jej brak nie zawsze będzie powodował nieważność testamentu, i najlepiej opatrzony nagłówkiem „Testament”.
- Musi być podpisany przez ciebie! Jeśli dopiszesz coś do napisanego już testamentu, co jest możliwe, musisz podpisać się pod dopisanym fragmentem, wskazując jednocześnie datę zmiany.
Sporządzając ostatnią wolę, nie posługuj się zwrotami np.: „zapisuję dom”. Prawidłowa formuła to np.: „powołuję do dziedziczenia/spadku moją żonę Alicję, mojego syna Piotra i córkę Wiktorię. Połowę majątku zapisuję córce, a po jednej czwartej żonie i synowi.” Aby uniknąć wątpliwości najlepiej dokładnie podać nazwisko, imiona, imiona rodziców.
Jeśli pojawiają się wątpliwości co do interpretacji określonych zapisów, w przypadku testamentu spisanego samodzielnie, to rozstrzygnie je sąd, aby ustalić, jaka była rzeczywista twoja (tzn. testatora) wola.
Pamiętaj, że od 2011 roku prowadzone są też notarialne rejestry testamentów, także tych sporządzonych samodzielnie (a nie tylko notarialnie) i możesz z nich skorzystać, by twój testament nie zaginął.
Pamiętaj też, że aby testament był ważny, musi zawierać tylko twoje rozporządzenia majątkiem. Jeśli zatem spiszesz go wspólnie z małżonką i oboje podpiszecie testament, będzie on nieważny! Jeśli chcesz z żoną zdecydować o dziedziczeniu połowy z waszego wspólnego majątku i ewentualnie majątku odrębnego, to musicie sporządzić osobne dwa testamenty – jeden ty, drugi małżonka.
Możesz też spisać dwa oddzielne testamenty i w każdym z nich powołać do spadku drugiego małżonka. Gdy jedno z was umrze, drugie obejmie po nim spadek.
Zmienić testament możesz w każdej chwili
Testament możesz odwołać w każdej chwili, nawet... na łożu śmierci. Nie ma też znaczenia, ile testamentów za życia sporządzisz, liczy się zawsze ten ostatni. Pamiętaj jednak wówczas o dacie, bo to będzie świadczyło, która twoja wola jest tą ostateczną. Nawet jeśli najpierw sporządziłeś testament notarialny, ale po jakimś czasie stwierdziłeś, że twoja wola jest inna, możesz wtedy sporządzić własnoręczny testament.
Generalnie na unieważnienie testamentu masz następujące sposoby:
- Sporządzenie nowego testamentu.
- Zniszczenie poprzedniego lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność.
- Dokonanie zmian, z których będzie wynikała twoja wola odwołania wcześniejszych postanowień.
Pamiętaj: jeśli w nowym testamencie nie zaznaczysz, że odwołujesz poprzedni, wtedy nowy testament spowoduje odwołanie tylko tych postanowień poprzedniego, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Paweł Pluta
Wejdź na FORUM! ❯
Komentarze (0) / skomentuj / zobacz wszystkie