Cele są bez sensu! Koniec kultury celów!

Czy da się bez celów? Co mogłoby je zastąpić? Co może być ważniejsze od wyznaczania i realizacji celów ?

Kiedy ostatnimi czasy odpowiadam, jakie są moje cele, nie mówię o kwotach, terminach, działaniach. Bardziej wytrzymałych odbiorców prowokuję stwierdzeniem, że nie mam celów, powodując znaczne zdziwienie.

„Czas biegnie szybciej, bo żyjemy w kulturze celów.
Cel traktowany jest jak święta krowa – zastępuje sens."
Maria Król- Fijewska/Piotr Fijewski

Nie mam celów życiowych, rocznych, miesięcznych i dziennych i dobrze mi z tym. Hello? Jak tak można? Można – odpowiadam. Pilnuję tego żeby mój dzień, miesiąc, rok, życie miały sens. To oczywiście implikuje pewne działania, kroki, kwestie do załatwienia, ale są one wynikiem poszukiwania, definiowania, odkrywania sensu – mogą wyglądać jak cele, ale nimi nie są. Co zrobię z tą minutą, godziną, dniem, żeby były sensowne? Co jest dla mnie ważne, kluczowe, istotne? Co mój filtr sensu wskazuje jako takie? Czego pragnę, o czym marzę? O realizacji celu? O rzeczach? O osiągnięciach?

Marzę o robieniu rzeczy sensownych. To sens kreuje wartość i pozwala obracać się wśród wartości. Praca w zgodzie z wartościami to szukanie i realizacja sensu. Zarządzanie przez wartości to zarządzanie w zgodzie z sensem, robienie rzeczy ważnych i znaczących.

Cel potrafi zniewolić – sens uwalnia.

Plan potrafi zniewolić jeszcze bardziej. Eisenhower powiedział że w planach najistotniejszy jest proces ich tworzenia a nie to co ostatecznie powstaje (i dezaktualizuje się prawie natychmiast). Sens daje wolność – także do zmiany celu czy planu.

Cele są wtórne wobec sensu.

Plany są wtórne wobec celów. Jakże często plan staje się złotym cielcem działania przysłaniającym cel, a cel jest na dłuższą metę pozbawiony sensu.

Nie mówię, żeby zupełnie odejść od używania celów i planów – jako narzędzi realizacji sensu. To optyka sensu wskazuje właściwe miejsce dla celu i planu. Ludzie pójdą za tobą, jeśli będą widzieli w tym sens. Idealnie, jeśli ich osobisty będzie korespondował z twoim.

Simon Sinek napisał o tym fantastyczną książkę „Zaczynaj od dlaczego?”, pokazującą ponadprzeciętne osiągnięcia tych przedsiębiorców, którzy skoncentrowali się na sensie działania ich firm. Viktor Frankl opracował metodę psychoterapeutyczną zwaną logoterapią, szukającą uzdrowienia pacjenta przez wspomożenie go w odnalezieniu sensu (logos – sens).

Jak często używamy dyskwalifikujących fraz „to bez sensu”, „to nonsens”. Po co robić rzeczy bez sensu czy utrzymywać bezsensowne relacje?

Walnijmy z grubej rury: Matka Teresa, Gandhi, Dalajlama – co widzimy na pierwszym planie ich działania – realizację celu czy sens, działanie przepojone głębokim sensem? Których biznesmenów pamiętamy najlepiej i zapisujemy ‘po jasnej stronie mocy’ – bezwzględnie realizujących cele czy działających sensownie? Spójrz, jak zmieniło się spojrzenie na Billa Gatesa od kiedy przeszedł z miejsca, w którym realizował bezwzględnie cele Microsoftu do działalności, w której pracuje nad maksymalnie sensownym spożytkowaniem majątku, którym los go obdarzył. Ta zmiana wręcz opromienia pozytywnie wizerunek Microsoftu, którym Gates już przecież nie zarządza.

Pomyśl: To poczucie sensu tego co masz do zrobienia wyrywa cię rano pełnego energii z łóżka lub brak tego poczucia naciska raz za razem przycisk ‘drzemka’ na budziku.

Sukces – taki prawdziwy, dogłębny, długotrwały nie budzący zazdrości jest funkcją sensu, rezultatem jego realizacji, efektem dodanym pielęgnowania sensu.

Jak często zgubienie sensu przenosi nas z kategorii spełnionych i odnoszących sukcesy do miejsca, w którym znalazły się Apple bez Steve’a Jobsa, czy Wallmart bez Sama Waltona, którzy byli strażnikami sensu.

Firmy przepojone sensem trwają i osiągają cele. Firmy tworzone wyłącznie dla osiągnięcia celów mają najczęściej wpisane w swoje DNA porażkę.

Warto odsunąć w czasie krótko czy średnioterminowe cele dla realizacji sensu. Cała koncepcja zarządzania przez wartości zasadza się na takim podejściu… ale to już zupełnie inna historia.

Cele są wtórne wobec sensu. Cele nie osadzone w sensie są bez sensu.

P.S.

OK…Wyjdźmy z obszaru prowokującego do myślenia przeciwstawiania celu sensowi. W rozważaniach filozoficznych sens bywa też rozumiany jako cel – dalekosiężny, długoterminowy, pozytywny i powtarzalny cel wyższego rzędu! Szukaj takich celów a znajdziesz i sens.

Jarek Guc
www.jarekguc.pl