Bezpieczne zakupy w sieci – o czym powinieneś wiedzieć?

Zakupy na serwisach aukcyjnych

Serwisy aukcyjne, jak popularne Allegro.pl to miejsce, gdzie swoją ofertę prezentują zarówno sklepy internetowe prowadzące sprzedaż także za pośrednictwem tej platformy, jak i prywatne osoby oferujące towary z drugiej ręki. Niezależnie od tego, u kogo zamierzasz kupić przedmiot, zasady postępowania są takie same. Najważniejsze jest sprawdzenie wiarygodności sprzedawcy. Najbardziej wartościowe recenzje pochodzą od samych klientów, dlatego to od sprawdzenia opinii należy zacząć weryfikację przed zakupem. Brak komentarzy lub przewaga negatywnych ocen powinny zapalić u nas czerwoną lampkę. Jeśli dana osoba sprzedaje coś po raz pierwszy na aukcji, powinna najpierw zadbać o pozytywne opinie osób, od których sama coś kupiła. Brak jakichkolwiek opinii to jednak najczęściej powód do wycofania się z zakupu. Lepiej nie ryzykować i poszukać innego sprzedawcy. Możesz tez zawsze u takiej osoby zamówić towar płatny dopiero przy odbiorze.

Druga, bardzo ważna kwestia do zweryfikowania to oczywiście opis przedmiotu aukcji i dokładne przyjrzenie się fotografiom. Często bowiem w opisie widnieje informacja „stan jak na zdjęciu”, a po zbliżeniach okazuje się, że na przykład z pozoru idealna ładowarka do laptopa ma naderwany kabel albo telefon posiada zarysowania na wyświetlaczu. Punkt ten dotyczy zatem przede wszystkim używanych produktów. W przypadku nowych należy zwrócić baczną uwagę na nazwę i cechy charakterystyczne, by zweryfikować, czy przypadkiem nie mamy do czynienia z podróbką albo próbą manipulacji nazwą w stylu „identyczny jak…” i tutaj ogromna nazwa znanej marki, która z produktem nie ma nic wspólnego.

Jeśli masz do czynienia ze sklepem prowadzącym sprzedaż w serwisie aukcyjnym, sprawdź jego dane w Internecie oraz prześledź opinie na forach. Jeśli będą się przewijały komentarze kwestionujące oryginalność lub na przykład opisujące problemy z reklamacją, zwrotem czy naprawą, lepiej odpuścić sobie zakup. Pozytywne komentarze na Allegro są wystawiane najczęściej od razu po zakupie i dotyczą przebiegu samej transakcji. Opisów spraw i ewentualnych problemów związanych z reklamacjami doszukasz się dopiero weryfikując informacje o samym sklepie już poza serwisem aukcyjnym, na przykład na forach. A są to informacje niezwykle istotne, zwłaszcza jeśli chodzi o zakup elektroniki czy innych drogich przedmiotów.

Przed dokonaniem zakupu zapoznaj się także z regulaminem aukcji, a w razie jakichkolwiek wątpliwości skontaktuj się ze sprzedającym za pomocą formularza lub telefonicznie. Jeśli nie odpisze lub zignoruje telefon, nie ma sensu z kimś takim dobijać interesu. Co do regulaminu, powinien być jasny i zrozumiały. Jako konsumentowi zawsze przysługuje ci prawo do zwrotu zakupionego towaru w ciągu 14 dni bez podania przyczyny. Jeśli sprzedawca w regulaminie podaje informację, że zwrotów nie przyjmuje, jest to niezgodne z prawem. Lepiej zignorować taką aukcję lub zgłosić administracji serwisu. Więcej o prawach konsumenta w przypadku zakupów internetowych przeczytasz tutaj.

Kiedy już ostatecznie wybrałeś sprzedającego, zweryfikowałeś wszelkie informacje na plus i dokonałeś zakupu, na wszelki wypadek pozostaw jeszcze korespondencję do momentu, gdy zakupiony i opłacony towar trafi bezpiecznie w twoje ręce. Gdyby jednak okazało się, że coś przebiegło niezgodnie z ustaleniami i na przykład przedmiot jest w innym kolorze niż zamawiałeś, zawsze łatwiej będzie rozwiązać kwestię pomyłki sprzedawcy.

Podwoje sklepów internetowych

Nieco innymi prawami rządzą się zakupy w sklepach internetowych. O ile wirtualne odpowiedniki znanych marketów stacjonarnych, na przykład z elektroniką czy artykułami AGD nie muszą wzbudzać naszych podejrzeń, o tyle kuszące niskimi cenami sklepy wyłącznie online wymagają już małego prześwietlenia.

Pierwsza rzecz, która powinna zapalić czerwoną lampkę przed zakupem, to cena. Niektóre produkty mają swoją stałą wartość rynkową, a różnice pomiędzy sklepami wynoszą proporcjonalnie od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Jeśli w sprzedaży internetowej znalazłeś najnowszego iPhone’a o 1000 zł tańszego niż gdziekolwiek, to jest to mocno podejrzana sytuacja. Wystarczy sprawdzić adres sklepu na stronie i okazuje się, że produkt ma do pokonania tysiące kilometrów z zagranicy zanim trafi do naszych rąk. W takiej sytuacji warto poczytać opinie na forach internetowych, ale najczęściej są one mocno spolaryzowane. Z jednej strony klienci piszą, że towar dotarł po dłuższym czasie i wszystko było w porządku, z drugiej znaleźć można tyle samo negatywnych opinii od osób, które nadal czekają na drogi, już opłacony sprzęt. Raczej nie warto ponosić takiego ryzyka.

Skoro już o przedpłatach mowa… To rzecz, która powinna wzbudzić podejrzenia nie tylko w przypadku sklepów online, ale także serwisów aukcyjnych. Brak możliwości wyboru dostawy przesyłką pobraniową, umożliwiającą płatność przy odbiorze, również nie najlepiej świadczy o sprzedawcy. Oczywiście w sytuacji, gdy mamy do kupienia kilka par skarpet, zwykła paczka nie jest opcją najwyższego ryzyka, ale już w przypadku drogiej elektroniki chciałoby się upewnić przed zapłatą, czy jest z nią wszystko ok. Zwłaszcza, że chodzi już nie tylko o ewentualne oszustwo sprzedawcy, ale także praktyki firm kurierskich co do traktowania paczek przez ich pracowników, o których krążą już legendy.

Jeśli decydujesz się na zakupy w sklepie internetowym działającym wyłącznie na zasadzie wysyłki z magazynu, wybieraj tylko sprawdzonych i popularnych sprzedawców, którzy cieszą się zaufaniem wśród klientów. Wszelkie nowopowstałe firmy z nierealnie korzystnymi cenami to prawdopodobnie próby oszustwa, a jeśli nawet nie, to z całą pewnością podwyższonego ryzyka, chociażby co do długości czasu dostawy. Sprawdź, czy został on podany przy produkcie na stronie – jeśli nie, poszukaj informacji o sklepie w Internecie. Z dużym prawdopodobieństwem dowiesz się, że oczekiwanie na produkt należy liczyć w tygodniach, o ile nie w miesiącach.

Ostatnią rzeczą, która powinna przekreślać zakup w danym sklepie internetowym, jest brak pełnych informacji o sprzedającym. Jeśli w zakładce kontakt widnieje wyłącznie adres e-mail, numer skrzynki pocztowej czy nawet numer telefonu, to zdecydowanie za mało, by uznać go za wiarygodnego sprzedawcę. Z kolei „na plus” – zarówno w przypadku sklepów internetowych, jak i serwisów aukcyjnych – przemawia informacja o możliwości odbioru osobistego. To pokazuje, że sprzedający z całą pewnością nie ma nic do ukrycia przed kupującymi.

Możesz także sprawdzić, czy sklep, w którym planujesz zakup, posiada któryś z certyfikatów zaufania, na przykład europejski Euro-label czy Trusted Shops. Zwykle logo znajduje się na stronie w widocznym miejscu, więc warto dokładnie przyjrzeć się witrynie. Sprzedawcy z certyfikatami uzyskali opinię wiarygodnych przedsiębiorców, u których zakupy są całkowicie bezpieczne. Oczywiście nietrudno posłużyć się takim logiem w celu oszustwa, dlatego niech certyfikat nie będzie jedyną rzeczą, która przesądzi o wiarygodności sprzedawcy w naszych oczach. Pozostałe, omówione już kwestie także wymagają dokładnego zweryfikowania.

Wirtualna płatność za zakupy

Ostatnią bardzo ważną rzeczą w przypadku zakupów online, która wymaga osobnego omówienia, jest forma płatności. Kiedy już mozolnie udało ci się przebrnąć przez liczne oferty sklepów oraz porównywarki cenowe i przyszedł moment uiszczenia opłaty, także trzeba zachować pewne środki ostrożności.

Najpopularniejszą dziś formą płatności jest tzw. pay-by-link, czyli przejście do podstrony, na której możliwy jest wybór banku. Po tym kroku następuje automatyczne przekierowanie do strony logowania do banku, gdzie następnie znaleźć można już gotowy formularz z poleceniem przelewu. Wystarczy wpisać kod zabezpieczający i gotowe. Jest to bezpieczna forma pod warunkiem, że upewnimy się, iż płatność przebiega na bezpiecznej stronie z protokołem SSL. Szyfrowanie strony jest widoczne w jej adresie, który powinien rozpoczynać się od „https”. Czasami w przeglądarkach w tym miejscu widnieje także symbol zielonej kłódki.

Coraz więcej zwolenników zyskuje także system szybkiej płatności BLIK, oferowany już przez szerokie grono banków. Schemat jest podobny, gdyż zamiast ikony banku wystarczy kliknąć w oznaczenie tej formy płatności, a strona poprosi o podanie jednorazowego kodu. Wystarczy tylko wygenerować go w aplikacji, wpisać, a transakcję potwierdzić PIN-em w aplikacji.

Inny sposób to oczywiście tradycyjny przelew, który jednak obecnie odchodzi już do lamusa i mało kto się na niego decyduje ze względu na czas oczekiwania na zaksięgowanie przelanych środków, choć oczywiście wiele sklepów nadal daje taką możliwość.

Alternatywą dla szybkich płatności online jest karta kredytowa. Jej użycie jest bardzo wygodne niekoniecznie przy jednorazowym zakupie, ale w sytuacjach, gdy dana usługa wymaga cyklicznych opłat, na przykład za przejazd czy dostawę jedzenia do domu. Używanie aplikacji z podpiętą kartą jest bardzo komfortowe. Wiąże się ono jednak z koniecznością podania nie tylko jej numeru, ale także znajdującego się na odwrocie, trzy- lub czterocyfrowego zabezpieczającego kodu CVV. W przypadku zaufanych sprzedawców i dostawców jest to w pełni bezpieczne, jednak jeśli zakup miałby budzić nasze wątpliwości, lepiej podjąć dodatkowe środki ostrożności. Przede wszystkim danych z karty nie należy udostępniać osobom trzecim, zwłaszcza w formie przesyłanych mailowo skanów, czego czasami domagają się portale usługowe. Swego czasu głośno było o sprawie popularnego serwisu do rezerwacji hoteli, którego pracownicy mieli przepisywać dane z karty klientów i zostawiać je w widocznych miejscach w recepcji, gdzie łatwo mogły dostać się w niepowołane ręce. Warto zatem na wszelki wypadek zabezpieczyć swoją kartę dziennym limitem transakcji online, by w przypadku kradzieży danych zminimalizować straty.

Zakupy bez wychodzenia z domu to dziś już nie luksus, ale codzienna praktyka. Kupujemy w ten sposób ubrania, sprzęty, wycieczki, kosmetyki, elementy wyposażenia, a nawet produkty spożywcze. Warto zatem zatroszczyć się, by transakcje przebiegały w sposób jak najbardziej bezpieczny – począwszy od wyboru sprzedawcy, a na formie płatności skończywszy.

Krzysztof Marski