Wychowywanie bez stereotypów

Niektórych to niepokoi. Myślę, że warto zadać sobie pytanie, jakie są powody tego niepokoju. Uważam bowiem, że istnieją wrodzone różnice między chłopcami i dziewczynkami, nie uważam jednak, że są one tak duże, jak myślimy i że przejawiają się zawsze w taki sam sposób, jak nam się często wydaje.

Społeczeństwo przypisało każdej płci określone stereotypy i role, które zazwyczaj mają charakter arbitralny i powierzchowny. Jako rodzice musimy poddawać je w wątpliwość i zadawać sobie pytanie, czy na pewno służą one naszemu dziecku. Stereotypy płciowe mogą bowiem być dla niego szkodliwe i ograniczające.

By przekonać się, co wpaja się małym dziewczynkom, wystarczy otworzyć katalog zabawek lub włączyć telewizję. Uczy się je zazwyczaj, że wygląd to coś, co liczy się najbardziej - muszą być ładne, stylowe, a nawet "seksowne". Ilustruje to wiele przykładów: lalki Bratz i jeszcze dziwniejsze Bratz Babies lub seksowne stylizacje ulubionych postaci z kreskówek, takich jak Dora z Truskawkowego Świata. Dziewczynki bombarduje się nierealistycznymi wymaganiami dotyczącymi standardów urody już od wczesnego dzieciństwa. Są przekonywane, że ich wartość leży w tym, co zewnętrzne – w urodzie, prezencji, ubiorze. Z taką postawą nigdy nie będą w stanie rozwinąć swojego potencjału, mogą za to cierpieć z powodu obniżonego poczucia własnej wartości, depresji czy zaburzeń odżywiania.

Inny stereotyp to zabawki dla dziewczynek służące do zabawy w dom. Waham się o tym wspominać, ponieważ większość z nich według mnie spełnia pozytywną rolę. Małe dzieci naprawdę lubią wcielać się w role, w czym pomagają lalki-niemowlęta, małe kuchenki, zabawkowe naczynia czy sprzęty do sprzątania. Moje wątpliwości wiążą się raczej z tym, jak podobne zabawki są reklamowane. Po pierwsze - reklamy wykluczają chłopców.

W naszym społeczeństwie chłopców uczy się, że bycie "mężczyzną" oznacza odrzucanie wszystkiego, co "babskie" - w tym - opieki nad dzieckiem i prac domowych. Oznacza to, że chłopcy tracą wiele korzyści, które mogłyby wynikać z przyjmowania takich ról w zabawie. Większość małych chłopców kiedyś stanie się ojcami, nie powinno się ich zatem uczyć, że zajmowanie się dzieckiem lub obowiązki w domu to coś poniżej ich godności. Od małych dziewczynek oczekuje się natomiast, by bawiły się tymi, a nie innymi zabawkami, ponieważ właśnie te są stereotypowo "dziewczęce".

Klocki to zabawka dla chłopców, dziewczynki mają bawić się w dom. Dziewczynki bardzo na tym tracą, ponieważ klocki w dużym stopniu sprzyjają rozwojowi. To tylko przykład. Jeśli chodzi o "chłopięce" i "dziewczęce" zabawki, musimy naprawdę zadać sobie pytanie, czy konkretna rzecz rzeczywiście przypisana jest płci? Czy taki stereotyp nie ogranicza mojego dziecka?

Moja córka uwielbia lalki-bobasy bardziej niż jakiekolwiek inne zabawki. W porządku. Jednak ma także samochodziki, kolejkę, kocha dinozaury i samoloty. Ważne jest nie to, żeby pozwolić dziecku pobawić konkretną zabawką, lecz żeby upewnić się, że ma ono możliwość zabawy różnymi zabawkami i nie ogranicza mu się tej możliwości ze względu na płeć.

Oto kilka wskazówek, jak wychować dzieci nie ograniczając ich stereotypami płci:

• Kupuj i dawaj dziecku zabawki neutralne płciowo lub zabawki różnego rodzaju. Nie wyznaczaj sztywno, czym twoje dziecko może się bawić. Pozwól chłopcu przebrać lalkę a dziewczynce zrobić garaż dla samochodzików.
   
• Jeśli czujesz się zaniepokojony, gdy widzisz, że twoje dziecko czymś się bawi, zadaj sobie pytanie, dlaczego cię to niepokoi i nie pozwól, by twoje zahamowania ograniczały naturalną dziecięcą ciekawość i potrzebę odkrywania.
   
• Czytaj książki, oglądaj programy telewizyjne i filmy, które pokazują pozytywny i budujący obraz obu płci.
• Rozmawiaj z dzieckiem o stereotypach. Jako rodzic nauczyłem się, że nie da się uchronić dziecka przed negatywnymi zjawiskami i nawet nie powinno się do tego dążyć. Spotykanie się z nimi może posłużyć jako cenne doświadczenie. Jeśli widzicie dziewczynkę czy chłopca ukazanego w sposób negatywny lub stereotypowy, porozmawiajcie o tym. Z drugiej strony - pokazuj też przykłady pozytywne. To nie muszą być długie dyskusje, wystarczą proste stwierdzenia, takie jak: "och, ona musi być bardzo odważna" albo "on z pewnością jest świetnym przyjacielem".
   
• Bądź przykładem i wzorem do naśladowania. Nic nie zastąpi pokazywania dziecku na własnym przykładzie, jakim chcielibyśmy, by ono było. Naucz swoją córkę, jak być silną, uprzejmą, pewną siebie kobietą, pokazując jej te cechy. Naucz syna bycia grzecznym, współczującym i silnym, sam takim będąc. Uważaj na to, co mówisz o innych, szczególnie krytykując.

Bartek Kulesza

Weź udział w dyskusji na temat stereotypów na FORUM! ❯