Zmiany w połowie życia – fanaberia czy konieczność?

Czym jest kryzys?

W psychologii kryzys rozumiany jest jako okres, w którym podejmujemy konkretne kroki, aby rozwiązać problematyczną sytuację, co w konsekwencji pozwala dojrzeć naszej osobowości. I choć najczęściej z etapem kryzysów i rozwoju kojarzymy nastolatków, to tak naprawdę przechodzimy wiele takich momentów na przestrzeni całego życia.

Pozytywne przejście kryzysu pozwala nabyć nowe umiejętności, nabrać dystansu do różnych kwestii, zmienić perspektywę patrzenia na dotychczasowe cele czy wartości. Jeśli dotychczas chcąc utrzymać rodzinę pracowaliśmy po 10 godzin dziennie w firmie, która zabija w nas ostatnie pokłady radości życia, to z dużym prawdopodobieństwem zechcemy zmienić miejsce pracy. Jeśli czujemy, że jesteśmy dobrzy w swojej profesji, ale nikt nas nie docenia, podwyżki nie dostaliśmy od kilku lat, w firmie pojawia się coraz więcej młodych osób, które mogą zagrozić naszej pozycji, możliwe, że zdecydujemy się odejść i rozpocząć np. prowadzenie własnej działalności. Efektem przejścia kryzysu może być też decyzja, że wszystkie zaoszczędzone dotychczas pieniądze przeznaczamy na kupno vana, rzucamy pracę i wyjeżdżamy w podróż dookoła globu, bo stwierdziliśmy, że życie nam mija, a nie zdążyliśmy jeszcze nacieszyć się światem.

Jak odróżnić kaprys od dojrzałej decyzji?

Po czym zatem poznać, która nasza decyzja jest dobra i słuszna, a która jest usilną próbą przekonania siebie i innych o swojej młodzieńczej werwie? W psychologii, tak jak i w życiu, ocenia się zazwyczaj potencjalne skutki. Jeśli zmiana pracy poprawi sytuację finansową bądź zdrowotną i w perspektywie czasu zwiększy nasze poczucie komfortu i bezpieczeństwa, większość z ludzi uzna ją za słuszną. Jednak kupno stereotypowego czerwonego kabrioletu lub związek z dużo młodszą partnerką może już nie być tak prosty do rozważenia pod kątem dojrzałości. Poczucie zamykających się przed nami drzwi i możliwości motywuje ludzi do wielu dramatycznych prób wykorzystania czasu, który im jeszcze pozostał.

Warto postawić sobie pytanie: dla kogo to robię? Jeśli całe życie marzyłem o kupnie jachtu, zarabiam na tyle, że nie zniszczy to mojego budżetu, mam jeszcze zdrowie, umiejętności i możliwości, by spędzać czas na wodzie, to nic w tym szkodliwego, że chcę inwestować w swoją przyjemność. Jeśli jednak mieszkam w zbyt ciasnym mieszkanku, zarabiam słabo, mam na wychowaniu dwójkę dzieci, nad jeziorem lub morzem byłem ostatnio 5 lat temu i w sumie nie mam nawet patentu żeglarskiego, a decyzja o zakupie jest spowodowana chęcią dorównania kuzynowi, który ostatnio nabył łódź, można podejrzewać, że nie będzie to dojrzała decyzja wynikająca z głębokiej potrzeby.

Dojrzałe decyzje oceniane są zazwyczaj pozytywnie, jeśli służą przemyślanym celom i nie krzywdzą nikogo po drodze. Okres kryzysu w związku z tendencją do wątpienia w swoje siły, obniżonym samopoczuciem, potrzebą porównywania się z innymi, kwestionowaniem poczucia własnej wartości, nie sprzyja podejmowaniu ważnych kroków. Warto z nimi poczekać do czasu, aż sytuacja życiowa nieco się unormuje, a my poczujemy się pewniej i spokojniej.

Magda Kocaj
Psycholog, terapeuta
mindu.pl