Podróż koleją po Czechach

Gdy po raz pierwszy odwiedziłem naszego południowozachodniego sąsiada, przeżyłem prawdziwy szok. Generalnie Czesi są nieco zamożniejsi od Polaków (średnia pensja jest tam w przeliczeniu o kilkaset złotych wyższa, przy czym zarobki są mniej zróżnicowane), dlatego spodziewałem się, że ceny biletów kolejowych będą tam odpowiednio wyższe niż u nas. Okazało się jednak, że - zwłaszcza w najszybszych pociągach, jest nie tylko sporo taniej, ale dodatkowo strony przewoźników aż uginają się od promocji, przy których to, co oferuje podróżnym np. PKP Intercity, wygląda dość blado. Dodatkowo imponuje liczba połączeń i to, jak rozbudowana jest ich siatka. Na głównych trasach pociągi kursują bardzo często, na liniach lokalnych także jest ich więcej niż w Polsce.

České dráhy

Głównym przewoźnikiem kolejowym w Czechach są České dráhy. W odróżnieniu od Polski, gdzie przewozami zajmuje się kilkadziesiąt oddzielnych, niehonorujących wzajemnie biletów spółek, tam w całym kraju zarówno połączenia lokalne jak i międzymiastowe oraz międzynarodowe obsługuje jeden publiczny operator. To powoduje, że mając jeden bilet, możemy spokojnie wsiąść do pociągu nie martwiąc się o to, czy na dobrą firmę trafiliśmy. Oczywiście w kraju jest kilku przewoźników prywatnych, także oferujących bardzo dobre ceny – najbardziej znany to Leo Express, który zresztą usilnie stara się o zgodę na szerszy wjazd także i na polskie tory.

Jedna taryfa w prawie wszystkich pociągach powoduje, że jeśli jakimś cudem pomylimy skład, w najgorszym wypadku czeka nas konieczność drobnej dopłaty zamiast przymusu zakupu nowego biletu i straty pieniędzy za poprzedni.

Bilety na stronie www i w aplikacji

Bilety na większość pociągów da się kupić przez Internet, na czytelnej i przyjaznej stronie www.cd.cz, przewoźnik udostępnia też aplikację Můj vlak (w wersji na Androida dostępna do pobrania tutaj, a na telefony Apple tutaj). Zarówno aplikacja jak i strona mają angielską wersję językową, którą czytało mi się wygodniej niż czeską (czeski pisany jest dla mnie mniej zrozumiały niż mówiony).

Zarówno aplikacja jak i strona są przejrzyste i łatwe w nawigacji, odnośniki do promocji czytelne. Dodatkowo oferują one szereg funkcji w Polsce zupełnie nieznanych, a bardzo z punktu widzenia podróżnego przydatnych – o czym za chwilę.

Strona tytułowa kolei czeskich

Przejście do wyboru trasy i zakupu biletów odbywa się w zakładce „Connection & Ticket”. Przed wyjazdem warto zobaczyć, jak wygląda zapis miejscowości, do których się udajemy w języku czeskim, by łatwiej potem wpisać destynację. Np. główny praski dworzec to Praha hl.n. Ja, będąc w Czechach, zawsze korzystam z aplikacji na smartfona, która jest poręczna i także można w niej dokonać szybkiego zakupu biletów.

Wybór połączenia i zakup biletu w aplikacji

Wybór miejsca w wagonie

Ciekawą funkcją dostępną zarówno z poziomu aplikacji jak i strony internetowej jest możliwość samodzielnego wyboru miejsca w pociągu. W Polsce, przy zakupie biletu w większości pociągów można jedynie wybrać, czy chce się siedzieć przy oknie lub korytarzu (można też ew. podać numer miejsca i wagonu, jeśli zna się kolejowy rozkład miejsc, co raczej nie jest wiedzą powszechną). Tylko w składach zespolonych (np. Express Intercity Premium i niektóre IC można dokładnie wybrać miejsce). Czeski system rezerwacyjny umożliwia wybór konkretnego miejsca także w wagonie, ale nie na „czuja”. Przy wyborze widzimy kontur wagonu, podgląd zajętych miejsc i klikamy w miejsce, które nam odpowiada. To bardzo przydatne udogodnienie, zwłaszcza, jeśli ktoś nie lubi na przykład jeździć tyłem do kierunku jazdy lub chce uniknąć zatłoczonego przedziału. Niestety rozwiązanie takie nadal przerasta rodzimych przewoźników kolejowych, tymczasem w Czechach z powodzeniem działa od wielu lat.

Rodzaje pociągów

Podobnie jak w Polsce, w Czechach możemy spotkać kilka rodzajów pociągów. Wolniejsze, osobowe (osobní vlak, w rozkładach „Os”) zatrzymują się na każdej stacji, szybsze pospieszne (rychlik, „R”) mają zdecydowanie mnie postojów, a używany w nich tabor standardem przypomina nasze pociągi TLK. Pociągi najszybsze to Ex - ekspresowe IC – intercity, EC-eurocity (międzynarodowe), RJ -RailJet (trasy Praga-Brno oraz Praga-Wiedeń) oraz SC – SuperCity, czyli czeskie pendolino.

Co ważne, w pociągach osobowych, pospiesznych, IC, EC i Ex obowiązuje taka sama taryfa, co powoduje, że bilety – zwłaszcza te na połączenia dalekobieżne – są zazwyczaj atrakcyjne cenowo. Nieco droższe są za to składy pendolino oraz RailJet, ale i tak mniej więcej połowę (!) tańsze niż ich polskie odpowiedniki.

1 klasa w czeskim pendolino

2 klasa w czeskim pendolino

Rezerwacja miejsc jest obowiązkowa wyłącznie w pociągach SuperCity oraz RailJet (choć można ją dokupić także na większość połączeń dalekobieżnych). Ceny rezerwacji są dynamiczne i zależne od ilości zajętych miejsc (przy zakupie przez stronę www wyświetla się już cena biletu wraz z rezerwacją), w praktyce nie przekraczają kilkudziesięciu koron.

Jeśli zdecydujesz się na zakup rezerwacji, pamiętaj, że trzeba szybko zająć miejsce w wagonie, gdyż obowiązuje ona tylko przez 15 minut od odjazdu pociągu, później każdy ma prawo to miejsce zająć. Pomocne mogą okazać się oznaczenia nad miejscami – w większości pociągów zajęte miejsca są oznaczone albo na elektronicznych wyświetlaczach nad nimi (wyświetla się relacja, w jakiej są zajęte), albo specjalnymi karteczkami.

Pociąg RailJet

Zmodernizowana 2 klasa w poc. pospiesznym

Ceny biletów jednorazowych

Ceny biletów jednorazowych w Czechach najlepiej pokazuje się na konkretnych przykładach dla podobnych odległości w Polsce i u naszego południowego sąsiada. Bilet kupowany na dzień przed wyjazdem. Wówczas dokładnie widać różnicę, zwłaszcza, jeśli są to bilety na szybkie połączenia. Warto jednak przy okazji wyjaśnić, że u naszego południowego sąsiada ceny biletów są zróżnicowane w ciągu dnia i koszty wahają się w zależności od dnia tygodnia czy popularności połączenia. I tak, kilka przykładów:

• Za bilet na pendolino, na najpopularniejszej w kraju trasie z Pragi do Ostrawy (356 km) zapłacimy około (ceny różnią się w zależności od pory dnia i frkwencji w pociągu) 630 koron w 2 klasie (ok. 118 zł) i 837 koron (159 zł) w 1 klasie. Jeśli wolisz tradycyjne składy i 20 minut dłuższą jazdę pociągiem Euro City lub Ekspresem, bilet będzie kosztował odpowiednio 75 do 85 zł w 2 klasie i ok. 135 zł w 1 klasie.
• W Polsce na podobnej długości trasie Warszawa Centralna – Gdynia Główna (348 km) za przejazd pendolino w 2 klasie należy zapłacić 169 zł, a w 1 klasie 259 zł (nieco mniej zł w pociągach o niższej frekwencji). Z kolei jeśli ktoś woli przedziały i sporo dłuższą jazdę, może jechać pociągiem IC, w którym bilet 2 klasy będzie kosztować 72 zł, a 1 klasy od 95 zł.
• Przejazd między dwoma największymi miastami Czech, czyli Pragą i Brnem (255 km) to z kolei bardzo wygodne, zakupione w Austrii składy RailJet. Podróż 2 klasą na tej trasie kosztuje obecnie 295 koron, czyli ok. 56 zł, za bilet 1 klasy zapłacić należy ok. 519 koron co daje ok. 99 zł.
• Dla porównania podróż między 2 największymi miastami Polski - Warszawą i Krakowem (298 km) to 169 zł za 2 klasę w pendolino (259 zł za klasę 1). Tylko ceny w IC i TLK są bliższe tym czeskim – 72 zł w 2 klasie i 95 zł w 1 klasie, przy czym jeśli pociąg ma niską frekwencję bilety mogą być tańsze.

Oferty specjalne

Poza tym, że normalne ceny biletów kolejowych są w Czechach znacznie niższe niż u nas, istnieje wiele promocji i ofert specjalnych. Te najpopularniejsze, dające możliwość spokojnego odwiedzenia najciekawszych miejsc, to:

• Celodenní jízdenka, to akurat stosunkowo drogi jak na czeskie warunki bilet sieciowy, ale za to ważny cały dzień na wszystkie pociągi obsługiwane przez narodowego czeskiego przewoźnika w wagonach 2 klasy (w tym pendolino, w którym trzeba jednak dokupić rezerwację za ok. 8 zł). Jego cena to 599 koron (ok. 113 zł).
  W Polsce jedynym odpowiednikiem jest bilet Multiprzejazd Max, który w opcji pozwalającej jeździć pendolino kosztuje 239 zł (+ 10 złotych dopłaty za każdy przejazd EIP) i jest ważny we wtorek od północy do czwartku do godziny 15. Czeski bilet jest jednak o tyle korzystniejszy, że obowiązuje nie tylko w środku, ale przez wszystkie dni tygodnia, co pozwala go wykorzystywać chociażby w przejazdach służbowych i rekreacyjnych (tam i z powrotem), co wychodzi taniej niż zakup zwykłego biletu powrotnego (zwłaszcza, jeśli na miejscu trzeba dojechać jeszcze pociągiem lokalnym).
• Na podróże weekendowe z rodziną bardzo atrakcyjna jest Skupinová víkendová jízdenka, czyli bilet sieciowy dla 2 dorosłych i do 3 dzieci poniżej 15 roku życia. Jest ważna w sobotę lub niedzielę dla grupy do 5 osób na całej sieci kolejowej Czech i we wszystkich pociągach. Kosztuje 699 koron, czyli ok. 133 zł. Za te 133 zł grupa 5 osób może od rana do wieczora do woli jeździć po całym kraju w wagonach klasy 2. Osoby nie muszą być spokrewnione, liczy się tylko to, że maksymalnie 2 z 5 podróżnych może mieć więcej niż 15 lat.
• Najlepsze promocje obowiązują latem. Wtedy po Czechach można podróżować zdecydowanie najkorzystniej. Przykładem tego jest Jízdenka na léto (dostępna w sprzedaży internetowej od 15 czerwca 2022), czyli dostępny w 2 wariantach bilet sieciowy dla 1 osoby, ważny przez kolejnych 7 lub 14 dni. To wprost idealna propozycja dla tych, którzy w lipcu lub sierpniu chcieliby zwiedzić Czechy. Za zaledwie 890 koron (170 zł) w wydaniu 7 dniowym i 1190 koron (245 zł) w wydaniu 14 dniowym można jeździć po kraju tyle, ile się chce i znów wszystkimi pociągami czeskiego narodowego przewoźnika w wagonach klasy 2. Do klasy 1 oczywiście można przejść, ale wtedy trzeba zapłacić różnicę w cenie zwykłego biletu na danej trasie między klasą 2 a 1.
  W Polsce właściwie nie ma żadnej oferty, która by się chociażby zbliżała do Jízdenki na léto. Mamy np. REGIOkarnet Polregio, w którym za 75 zł można podróżować „do woli”, ale tylko przez 3 dni i tylko wolnymi pociągami regionalnymi.

Prócz ofert specjalnych korzystać można w CD z całorocznych programów lojalnościowych (każdy zakup biletu to określony pakiet punktów, które potem można wymieniać na zniżki i usługi). Tak samo jak w liniach lotniczych.

Wśród rodowitych Czechów, zwłaszcza tych, którzy bardzo dużo jeżdżą koleją, popularna jest In Karta w jej rozmaitych wariantach, czyli specjalna 3-miesięczna, roczna lub 3 letnia karta zniżkowa. Np. kupując za ok. 86 zł In Kartę 25 otrzymamy 25% zniżki na wszystkie bilety, które kupimy przez cały kolejny rok. Za ok. 570 zł uzyskamy In kartę 50, czyli 50% zniżki na wszystkie podróże koleją w kolejnym roku.

Zniżki ustawowe

Koleje czeskie to także bardzo atrakcyjne zniżki ustawowe (z których korzystać mogą wszyscy obywatele UE, w tym Polacy. I tak aż 75% bonifikata przysługuje:

• młodzieży do ukończenia 18. roku życia
• studenci do ukończenia 26. roku życia (ważna karta ISIC)
• seniorom, którzy mają 65 lat lub więcej
• dzieci przed ukończeniem 6 lat podróżują za darmo.

Promocje na dojazd z Polski do Czech

Jeśli chodzi o dojazd z Polski do Czech pociągiem, oferta nie jest niestety zbyt imponująca. To smutne, zważywszy, że między Czechami a Niemcami, Austrią, Słowacją i Węgrami połączeń jest bardzo, bardzo dużo. Do Pragi są obecnie każdego dnia trzy połączenia z Warszawy, w tym dwa dzienne i jedno nocne, dwa połączenia z Krakowa, w tym jedno dzienne i jedno nocne oraz dwa połączenia dzienne z Katowic. Bilety te można kupić wyłącznie w kasach międzynarodowych na głównych dworcach. Ceny kształtują się następująco:

• Warszawa-Praga w specjalnej promocji Super Promo International (zakup min. 3 dni przed wyjazdem) - 19 euro w 2 klasie. Liczba miejsc promocyjnych jest ograniczona a cena standardowa to aż 65 euro 2 klasie.
• Kraków-Praga – to 14,90 euro w promocji, nieco niższa od „warszawskiej” cena standardowa, która wynosi 55 euro.

Bilety promocyjne w tej ofercie nie podlegają zwrotowi ani wymianie (przebukowaniu). Niestety często bardziej opłaca się dojechać do Czech autem i tam kupić bilety, zwłaszcza, że w odróżnieniu od Polski nie było tam masowej likwidacji kas biletowych.

Czechy to wspaniały, zróżnicowany kraj. Piękne Karlowe Wary – słynna uzdrowiskowa miejscowość na zachodzie kraju, cudowna, odwiedzana przez miliony turystów Praga, niezbyt dobrze znane w Polsce, ale naprawdę warte obejrzenia Brno, cała sieć zapierających dech w piersiach jaskiń Morawskiego Krasu, przemysłowy region Ostrawy czy bliski sercu Polaków Cieszyn. Miejsc do zobaczenia jest dużo, a wszystkie można odwiedzić pociągiem. Miłej podróży.

Karlowe Wary

Mikulov

Zamek Hluboká

Brama Pravčicka

Tomasz Sławiński
fot. České dráhy, Pixabay.com