Bałkany na rowerze

Jeszcze w pracy napisałem na jednym z portali dla rowerzystów, że chcę się podłączyć do jakiejkolwiek wyprawy. Pierwsi napisali Ela i Radek. “Z Polski do Bośni i Hercegowiny, noclegi „gdziebądź”, 100 kilometrów dziennie z sakwami na rowerze.”

Ok. Jadę.

Wystartowaliśmy z Bielska-Białej, skąd pociągiem ruszyliśmy przez Słowację w stronę Węgier. Już w połowie Słowacji wysiadamy z pociągu – chcemy na rowery! Turystycznymi szlakami szybko pokonujemy Słowację i wjeżdżamy na Węgry. Po 100 kilometrach wzdłuż Dunaju późnym popołudniem docieramy do Budapesztu.

Chorwacja z innej strony

Tego nie pokazują w folderach turystycznych, które wabią setki tysięcy rodaków ciągnących do Chorwacji. Niemal każda wieś i miasteczko, przez które przejeżdżamy w północno-wschodniej Chorwacji, to żywe świadectwo niedawnych wojen. Z jednej strony jednakowe, odbudowane przez Unię domki, z drugiej spalone i nieodbudowane kościoły czy domy ze śladami po kulach. Gęsta atmosfera terenów graniczących z Serbią objawiła się także na naszej drodze pod postacią wojskowych, którzy zawracają nas z przeprawy przez góry. Nie są mili...

Chorwacka wieś Ložišća (fot. Pixabay)

Dobry Amerykanin

- Naprawdę na rowerach pokonaliście szosę od granicy do Banja Luki? – nie mógł się nadziwić Michel, Amerykanin mieszkający w Banja Luce. Sami się trochę sobie dziwimy. Bośnia przywitała nas wąską, piekielnie ruchliwą i wyboistą trasą, którą jeżdżą chyba wyłącznie kierowcy ciężarówek, stawiający sobie za cel rozjechanie rowerzysty. A przynajmniej otrucie go spalinami.

Michel to nasz dobry duch. Gdy zrezygnowani szukaliśmy o godzinie 21.00 noclegu w nieznanym mieście, po prostu podjechał do nas na rowerze i zaprosił do siebie do ogrodu, byśmy tam mogli rozbić namioty.

Za Banja Luką zaczynają się góry. Nie są wysokie, ale urzekają serpentynami wąskich dróg wiodących pomiędzy skalnymi ścianami. Podjazdy, choć z pozoru łagodne, to w połączeniu z 40-stopniowym upałem dają się we znaki, gdy na licznikach codziennie wybija po 80-100 kilometrów.

Takie są Bałkany

Bałkany są raz gościnne, a raz złowrogie. To drugie oblicze, to np. wataha dzikich psów, wieszająca się sakw, przed którą uciekaliśmy dobre kilka kilometrów. I ślady wojny – namacalne jak ostrzeżenia o minach, na których rozbrojenie brakuje pieniędzy, czy wojska stojące w strategicznych miejscach. Ich obecność, w tyle lat po wojnie oraz atmosferę wiszącego w powietrzu konfliktu, Kaplanowskich „Bałkańskich upiorów”, tłumaczy jeden z żołnierzy misji pokojowej EUFOR:

- Gdybyśmy dziś stąd wyjechali, konflikt odżyłby na nowo następnego dnia.

Sarajewo (fot. Pixabay)

Nie ma się co dziwić – tu tylko nastolatki nie pamiętają czystek etnicznych, a każdy, z kim rozmawiamy, ma do opowiedzenia wojenną historię. Taką, jaką dzieli się z nami pięćdziesięcioparoletni Istvan:

- Mój najbliższy przyjaciel z lat dzieciństwa strzelał do mnie w czasie wojny – opowiada na dowód pokazując trzy blizny.

Z drugiej strony, rany wydają się zabliźniać. W Jajce, dawnym grodzie Boszniackich królów, nocujemy u rodziny, która na wspólną kolację zaprasza swoich przyjaciół muzułmanów.

Jedno jest pewne – bałkańska gościnność to nie mit. Objawia się, obowiązkową o każdej porze dnia i nocy, kawą parzoną w stożkowym tygielku, papierosami bez filtra i szczerymi uśmiechami przy szklaneczce rakiji.

Schowane kałasznikowy

Zupełnie inny świat zastajemy w Sarajewie, położonym w kotlinie pomiędzy pięcioma górami pasma Alp Dynarskich. To, tętniące życiem (dziennym i nocnym) miasto, już dawno „wylizało” wojenne rany i stoi w kontraście do biednej prowincji. Ludzie robią tu biznesy, chodzą do modnych klubów, ubierają się u Gucciego, a na darmowy nocleg raczej nie ma co liczyć.

Sarajewo takie może się wydawać, dopóki nie zapuścimy się w wąskie uliczki tamtejszej starówki, w której mieszają się wpływy architektury tureckiej i austro-węgierskiej. Takie może się wydawać, gdy nie damy się namówić na wstąpienie do jednej z wielu małych knajpek na wyborne i orzeźwiające piwo „Sarajewsko” z cevapi, czyli baraniną, jakiej nie skosztuje się w Polsce. Takie może się wydawać, gdy w oparach fajki wodnej i rakiji, przy dźwiękach muzyki, którą znamy z filmów Emira Kusturicy, zalotnie nie spojrzą na nas spod długich rzęs ciemne oczy jednej z mieszkanek miasta.

Ale trzeba uważać, tu nadal mężczyźni mają pochowane kałasznikowy...

Takie antyczne ruiny to czesty widok w tym regionie (fot. Pixabay)

Jak się przygotować

Jeśli podoba ci się pomysł wybrania się na rowerze w tamte strony, przyjmij kilka praktycznych rad:

• Kondycja:
  Wszystko zależy od tego, czy jeździsz na rowerze regularnie i z jaką intensywnością. Jeśli 100 kilometrów „w siodle” to dla ciebie nic, to górzyste Bałkany pokażą ci jak bardzo się mylisz. Dlatego warto potrenować kondycję w trakcie kilku weekendowych wypadów za miasto.
• Rower:
  Górski lub trekkingowy w cenie do 1500 zł w zupełności wystarczy. Powinien zapewnić rozsądny kompromis pomiędzy wytrzymałością, a nieskomplikowanym osprzętem, który łatwo naprawić w trasie.
• Co zabrać do sakw?
  Generalna zasada – jak już się spakujesz, to wyjmij 1/3 rzeczy. Na twojej liście nie powinno jednak zabraknąć drugiej pary rowerowych ciuchów, czegoś od deszczu, kremu z filtrem do opalania i kremu typu Nivea do smarowania pachwin. Poza tym nie zapomnij o dętkach, łatkach, kluczu do rozszczepiania łańcucha i zestawie kluczy ampulowych.
• Ile czasu potrzeba?
  Jadąc transportem kombinowanym - pociągiem i rowerem – wystarczą dwa tygodnie.
• Pieniądze:
  Poza dużymi miastami ciężko płacić gdziekolwiek kartą, o bankomacie nie wspominając, dlatego zawczasu dobrze zaopatrzyć się w zapas BAM-ów, czyli marek zamiennych. Ze względu na gościnność, poza dużymi miastami, wydatki ograniczą się do jedzenia i picia. Nietrudno więc spędzić w Bośni dwa tygodnie wydając zaledwie 500 zł...
• Bezpieczeństwo:
  Teren kraju jest bezpieczny. Turyście zachowującemu minimum rozsądku nie grozi większe niebezpieczeństwo. W terenach przygranicznych trzeba uważać na miny i niewybuchy. Kierowcy nie są przyzwyczajeni do rowerzystów na drodze, więc trzeba mieć oczy dookoła głowy. Na szczęście prowadzący często trąbią by ostrzec. Mieszkańcy są nastawieni do Polaków pozytywnie.
• Granice:
  Granicę z Chorwacją i Bośnią i Hercegowiną obywatele Unii Europejskiej przekraczają „na dowód”.

Ed Borowski

Bośnia i Hercegowina zachwyca widokami. (fot. Pixabay)