Pokonaj tremę

Przemawiasz tysiące razy w ciągu jednego roku. Tą umiejętnością budujesz swój wizerunek, budujesz relacje, sprzedajesz, zyskujesz, negocjujesz, edukujesz, uwodzisz. To jedna z najważniejszych umiejętności i zasobów w ludzkim życiu. Nieznajomość pewnych zasad, nieumiejętność wywoływania odpowiednich reakcji, emocji, brak pewności to sabotowanie własnego sukcesu.

Ważne fakty:

• Każdy kontakt z otoczeniem jest komunikacją. Pojawienie się w polu czyjejś percepcji to rodzaj komunikacji. Nie można się nie komunikować. Cisza także jest komunikatem.
• Doświadczenia i badania wykazują, że każdy może się nauczyć wspaniale występować publicznie.
• Każda rozmowa jest w pewnym sensie Twoim wystąpieniem.
• Podczas rozmowy, jak i podczas wystąpienia publicznego jesteś w stanie wpływać na innych. Wywieranie wpływu dzieje się na wielu płaszczyznach. Treść, którą przekazujesz to tylko jeden z wielu elementów.
• Poprawność merytoryczna wystąpienia nierzadko jest mniej ważna niż emocje, energia, ciekawość, którą wzbudzasz u ludzi, a także więź, którą budujesz, chociażby przez kontakt wzrokowy i bycie „tu i teraz”.
• Skupianie się bardziej na sobie, swojej tremie, dialogu wewnętrznym niż na audytorium, publiczności, uczestnikach szkolenia jest wyczuwalne przez grupę. Uczestnicy wówczas przestają słuchać i także „uciekają” we własne myśli i dialogi wewnętrzne.

Kiedy na szkoleniach pytam uczestników co najbardziej przeszkadza im, aby nie bali się wystąpień publicznych, to z reguły pada odpowiedź, że to trema i stres. Stres to naturalny mechanizm ludzkiego mózgu, który najprościej można określić słowami - „walcz lub uciekaj”. Wywoływany jest na poziomie podświadomym.

Lekka trema przed wystąpieniem motywuje i wprowadza w stan większej efektywności, ale trema, która przechodzi w silny stres potrafi „obezwładnić” i spalić najlepiej przygotowane wystąpienie. Warto wiedzieć, że najczęściej źródłem stresu jest obawa przed oceną innych. Trema wynika z tego, że zbyt bardzo skupiamy się na sobie. Zarówno na negatywnej samoocenie, jak i na strachu przed byciem ocenianym.

Mity i ograniczające przekonania, które potęgują tremę:

- nie powinienem się stresować

- nie powinienem popełnić błędu

- muszę się spodobać

PAMIĘTAJ! BOHATEREM WYSTĄPIENIA NIE JESTEŚ TY!
BOHATEREM NIE JEST NADAWCA! BOHATERAMI SĄ ODBIORCY.

Skupiając się na odbiorcach, nie myślimy o sobie, uwaga jest koncentrowana na przekazie i na uczestnikach, trema mija.

Oto kilka dobrych sposobów na pozbycie się tremy:

1. Wyobrażaj sobie moment, gdy już wystąpienie się odbyło a ty jesteś bardzo dumny z tego, że podjąłeś ten trud, stres opadł, tak jak wszystkie emocje, poza dumą z podjętego wyzwania.
2. Przygotuj swoje ciało – postawa (wyprostowane plecy, uśmiech, podniesione ramiona) warunkują twoje samopoczucie i poziom pewności siebie. Zrelaksuj ciało – odpuści napięcie emocjonalne (głęboki przeponowy oddech).
3. Przygotuj się, ale zachowaj elastyczność i spontaniczność. Nie ma nic gorszego niż wystąpienie przygotowane zbyt szczegółowo i planowo. Nie możesz przewidzieć wszystkiego, co się wydarzy. A jeśli wydarzy się coś, czego nie przewidzisz, mimo skrupulatnego planu, może cię to sparaliżować.
4. Wejdź z stan wyższej efektywności, w stan „up-time” (obecność tu i teraz, bez uciekania w dialogi wewnętrzne). Polecane metody: NASA GAME, świadomość percepcji zmysłowej (opisuję przez 5 minut co widzę, co słyszę, co czuję tu i teraz).
5. Zadbaj o swoje właściwe przekonania na temat siebie jako mówcy i wystąpień. Jakiekolwiek negatywne zdanie i ograniczające przekonanie na swój temat w kontekście przemówień publicznych jest utrwaloną myślą, którą można zmienić (metody The WORK, RTZ albo zmiana przez nowe doświadczenie).
6. Poszerzaj swoją elastyczność – naśladuj aktorów, różne role, zwierzęta, archetypy jungowskie (Wojownik, Bogini, Mędrzec etc.)

Ćwicząc, ćwicząc i nieustannie ćwicząc stań się mistrzem słowa mówionego. Stań się mistrzem prezentacji. Mów ciałem, mów gestami. Mów milczeniem. Mów emocjami. Mów między słowami. Mów bez mówienia. Czaruj, mówiąc.

Marek Giętkowski
Fundacja Conrad Institute