Żylaki jąder, czyli żylaki powrózka nasiennego – przyczyny, objawy, leczenie

Czym są żylaki jądra? Podstawowe informacje

Jest to schorzenie, które charakteryzuje się poszerzeniem światła naczyń żylnych odprowadzających krew z jądra. Żylaki powrózka nasiennego w dotyku przypominają różnej wielkości, miękkie guzki, które można wyczuć podczas badania palpacyjnego. Wystarczy pociągnąć delikatnie jądro ku dołowi, aby tuż nad nim poczuć niektóre elementy powrózka. Są to m.in.: naczynia chłonne, nerwy, nasieniowód, kilka żył i tętnica jądrowa. Dalej wnikają one w głąb jamy brzusznej w okolicach pachwin, z czego żyła jądrowa ma do pokonania najdłuższą drogę, ponieważ kończy się dopiero na wysokości nerek, a w zależności od wzrostu mężczyzny, jej długość może wynosić od 25 do 45 cm. Oznacza to, że przypływ krwi może odbywać się powoli, w wyniku czego naczynia mogą ulec poszerzeniu, i w ten sposób powstają żylaki na jądrach.

Kogo dotyczy problem żylaków jąder?

Problem ten dotyczy przede wszystkim młodych mężczyzn. U osób poniżej 12. roku życia schorzenie to występuje bardzo rzadko, natomiast od 15 roku życia zjawisko to utrzymuje się na stałym poziomie. Na żylaki jądra narażeni są nie tylko nastolatkowie, lecz także dorośli mężczyźni, którzy prowadzą siedzący tryb życia oraz ci, którzy poddają się długiemu i intensywnemu wysiłkowi fizycznemu.

Żylaki jąder – przyczyny powstawania

Przyczyny powstawania żylaków jąder można podzielić na dwie kategorie: pierwotne oraz wtórne. Pierwotne to te, które wywołują schorzenie poprzez nieprawidłowości związane z anatomią organizmu. Natomiast wtórne spowodowane są warunkami zewnętrznymi lub pojawiającymi się problemami zdrowotnymi. Do głównych przyczyn powstawania żylaków zaliczamy:

• Położenie lewej żyły jądrowej pod kątem prostym względem żyły nerkowej oraz fakt, że żyła jądrowa jest jednym z najdłuższych naczyń w ludzkim organizmie - to powoduje, że krew płynąc przez żyłę wolnym strumieniem oraz pod dużym ciśnieniem, rozszerza naczynia i zaczyna zalegać w żyłach.
• Wrodzony brak, upośledzenie lub niewydolność zastawek – to powoduje niewłaściwy przepływ krwi w tym obszarze.
• „Zjawisko dziadka do orzechów” – polega na uciskaniu żyły jądrowej przez żyły z nią sąsiadujące: tętnicę krezkowa górną oraz tętnicę nerkową.
• Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – powoduje zatory w ścianach żył jądrowych.
• Niewydolność dźwigacza jądra – w okresie dojrzewania, wewnętrzne mięśnie skośne i poprzeczne brzucha nie podciągają dostatecznie jąder ku górze poprzez obfity napływ i zastój krwi w jądrach.
• Choroby tkanki łącznej – wady te skutkują osłabieniem oraz rozciąganiem ścian żylnych jąder.
• Podwyższona temperatura w mosznie – to sprawia, że krew w jądrach jest niedotleniona, a swobodne krążenie jest zaburzone.
• Choroby nerek – np. nowotwory nerek lub wodonercze, powodują ucisk w żyłach jąder oraz zaburzenie krążenia krwi.
• Przepuklina pachwinowa – wskutek operacji może dojść do powstania zrostów, które uciskając splot wiciowaty, stają się zagrożeniem dla prawidłowego przepływu krwi w jądrach.

Żylaki powrózka nasiennego – objawy

Warto wiedzieć, że żylaki jądra najczęściej występują po lewej stronie – to aż ok. 90% przypadków – a wpływ ma na to prostopadłe położenie żyły jądra względem żyły nerkowej. Kiedy schorzenie jest w początkowej fazie rozwoju, może nie dawać żadnych niepokojących objawów. Dopiero kiedy pacjent zaczyna uskarżać się na dokuczający ból, zwykle kieruje się po pomoc do urologa. Jeżeli chodzi o żylaki jąder, objawy, które powinny zaniepokoić pacjenta, to:

• ból jądra,
• ból w pachwinie,
• uczucie ciężkości zlokalizowane w jądrach,
• nadmierna ciepłość jądra,
• opuchnięta moszna,
• dyskomfort odczuwany w mosznie,
• ból wywołany erekcją,
• guzki występujące tuż ponad jądrem,
• kurczenie się jądra.

Warto od czasu do czasu wykonać samobadanie okolicy moszny, aby upewnić się, że nie występują żadne zmiany w jej strukturze. Jeżeli jednak wyczuwalne są jakieś zmiany lub występują wyżej wymienione dolegliwości, należy jak najszybciej udać się do specjalisty, który postawi odpowiednią diagnozę i zaplanuje leczenie.

Żylaki powrózka nasiennego a płodność

Krew, która zalega w żyłach, jest niedotleniona, co powoduje powstawanie szkodliwych substancji, takich jak: kortyzol, renina i katecholaminy. Wymienione substancje oraz zwiększona temperatura nieprawidłowo przepływającej przez naczynia krwi powodują spadek jakości nasienia oraz wzrost występowania wadliwych plemników. Temperatura moszny powinna być o 2-3 stopnie niższa od temperatury wnętrza jamy brzusznej. Żylaki jąder a płodność to temat, którym powinien zainteresować się każdy mężczyzna starający się o dziecko, ponieważ szacuje się, że aż u ok. 35% mężczyzn żylaki powrózka nasiennego są przyczyną problemów niepłodności.

Badania i leczenie żylaków jąder

W celu ustalenia przebiegu leczenia, należy udać się do urologa bądź androloga. Lekarz może zlecić wykonanie takich badań, jak:

• badanie ultrasonograficzne (USG) w celu uwidocznienia przepływu krwi w naczyniach żylnych jąder,
• badanie nasienia w celu określenia jakości plemników,
• testy hormonalne sprawdzające poziom hormonów LH, FSH oraz prolaktynę, które to określają prawidłowość funkcji płciowych.

Aby skutecznie wyleczyć żylaki jąder, lekarz może skierować pacjenta na zabieg chirurgiczny, który polega na podcięciu i podwiązaniu powiększonych naczyń. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub pod narkozą i trwa ok. 30 minut. Pacjent wraca do zdrowia i sprawności seksualnej po mniej więcej 2 tygodniach.

Krzysztof Samerski