Rak prostaty: po czterdziestce każdy facet powinien odwiedzić urologa

Prostata czyli gruczoł krokowy

Prostata (inaczej stercz lub gruczoł krokowy) jest gruczołem wielkości kasztana, położonym pod pęcherzem moczowym. Chociaż stosunkowo niepozorna, jest jednym z najczęstszych źródeł problemów zdrowotnych u mężczyzn w średnim i starszym wieku – od łagodnego przerostu po raka tego gruczołu. Z łagodnym przerostem gruczołu krokowego medycyna potrafi sobie radzić. Znacznie większe wyzwanie stanowi rak prostaty.

Badanie prostaty jest ważne

Zdaniem prof. Piotra Radziszewskiego, kierownika Katedry i Kliniki Urologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, najważniejsza wiadomość dla faceta jest taka, że – bez względu na to, czy masz problemy, czy nie – do urologa powinieneś pójść, gdy stuknie ci czterdziestka.

Wykrycie raka prostaty niskiego ryzyka możliwe jest głównie u tych mężczyzn, którzy poddają się badaniom przesiewowym, czyli oznaczeniu stężenia specyficznego antygenu sterczowego – PSA (Prostate-Specific Antigen). Na podstawie tego wyjściowego stężenia można przewidywać, którego faceta będzie dotyczyło większe ryzyko zachorowania na raka prostaty i powinien się częściej badać. Badanie PSA może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, a jego wynik powinien być zawsze zinterpretowany przez urologa.

Badanie PSA

Test nie jest bowiem doskonały – podwyższony poziom PSA może występować również w innych schorzeniach prostaty, takich jak łagodny przerost gruczołu czy jego zapalenie. Dalsze postępowanie diagnostyczne, m.in. wykonanie biopsji prostaty, jest uzależnione od takich czynników jak narastanie PSA, wynik badania per rectum (palcem przez odbyt) i wielu innych.

Prowadzone od 13 lat badania w Europie potwierdzają, że test PSA znacząco zmniejsza ryzyko śmierci z powodu raka prostaty. Powinni go wykonywać mężczyźni po 40. roku życia. Dotychczas w ramach wczesnej diagnostyki raka prostaty zachęcano panów do wykonywania testu PSA po ukończeniu 50 lat.

Tego rodzaju badania kontrolne powinny wykonywać mężczyźni, którzy nie odczuwają żadnych dolegliwości, ponieważ choroba początkowo nie powoduje żadnych objawów. Zdarza się, że faceci nieświadomi swej choroby trafiają najpierw do ortopedy, a nie do urologa, bo mają przerzut do kości. Jest to pierwszy objaw ich choroby. Mężczyźni, którzy odczuwają trudności w oddawaniu moczu, nie powinni ograniczać się jedynie do kupienia w aptece jakiegoś dostępnego bez recepty leku. Taki środek może ułatwić oddawanie moczu, ale gdy powodem tego jest nowotwór, to nadal będzie się rozwijał.

Rak prostaty to nie jest wyrok

Wcześnie wykryty rak prostaty nie zawsze wymaga radykalnego leczenia, wystarczająca może być wieloletnia obserwacja. Nowe spojrzenie na leczenie raka prostaty ogranicza stosowanie radykalnego leczenia, jeśli tylko nie jest konieczne. Dotyczy to jednak przypadków wczesnego wykrycia tego nowotworu, gdy nie jest on agresywny i nie ma ryzyka, że może się szybko rozwinąć. U wielu mężczyzn mikroskopijny nowotwór pozostaje w uśpieniu przez długi czas, nierzadko do końca życia. Gdy zostanie wykryty we wczesnej postaci, nie wymaga natychmiastowego leczenia radykalnego. Wystarczająca jest obserwacja lub jedynie leczenie hormonalne.

Leczenie operacyjne lub radioterapia są niezbędne jedynie w przypadku zaawansowanej choroby, ale narażają mężczyznę na działania uboczne, takie jak zaburzenia w oddawaniu moczu i kłopoty z erekcją. Dzięki postępowi w medycynie, obecnie u większości pacjentów operowanych z powodu raka prostaty można zachować funkcję trzymania moczu. Z kolei dzięki nowym metodom terapii, obecnie nawet zaawansowanego raka prostaty lekarze potrafią kontrolować i uczynić z niego chorobę przewlekłą.

Obecnie rak gruczołu krokowego jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn oraz trzecią przyczyną ich zgonów z powodów nowotworowych. W Polsce co roku diagnozuje się go u około 10 tys. mężczyzn, a około 4 tys. umiera z jego powodu. Jeśli chcesz te liczby zmniejszyć, to nie zastanawiaj się długo i poddaj się badaniom profilaktycznym.

Paweł Stempowski