Choroby nerek u mężczyzn

Bez nerek nie da się żyć, gdyż zaledwie kilka - kilkanaście godzin pracy organizmu bez choćby minimalnego filtrowania krwi powoduje drastyczny wzrost zawartości szkodliwych substancji i związków w krwiobiegu i zatrucie całego ustroju. Dlatego ważne i jednocześnie najprostsze jest wykrywanie jakichkolwiek - nawet potencjalnych - schorzeń za pomocą prostych i łatwo dostępnych profilaktycznych badań i analiz.

Problem z nerkami polega też na tym, że nawet gdy zaczynają się pojawiać pierwsze dolegliwości bólowe, często są one mylnie interpretowane jako - na przykład - kłopoty z kręgosłupem, dlatego nic nie zastąpi badania moczu.

Kto jest w grupie ryzyka chorób nerek?

Najbardziej narażeni na problemy z nerkami są mężczyźni już dojrzali. Jest jednak kilka dodatkowych czynników, które wpływają na zwiększenie się szansy na problemy nefrologiczne niezależnie od wieku:

• przerost prostaty
• podwyższony poziom cukru
• nadciśnienie tętnicze
• nadużywanie leków

Badania wykrywające zmiany w nerkach

Zdecydowanie najpopularniejszym, najprostszym i jednocześnie najtańszym badaniem pozwalającym ocenić sytuację twoich nerek będzie zwykłe badanie moczu, które można wykonać w niemal każdym ośrodku zdrowia. Prócz tego wykonuje się też specjalistyczne USG nerek, oraz urografię czyli badanie radiologiczne układu moczowego, wymagające jednak dożylnego podania kontrastu.

Najczęściej spotykane choroby nerek

1. Kamica nerkowa

Najczęstszym schorzeniem nerek jest kamica. Jest to w zasadzie kilka chorób mających rożne przyczyny - zarówno genetyczne jak i biorące się z diety oraz stylu życia, ale mające taki sam wpływ na organizm. Polegają one na tym, że w przewodach łączących nerki z pęcherzem powstają złogi różnych substancji - innych dla każdego rodzaju choroby - z czasem tworząc zbite grudki, na początku tylko utrudniające, a w końcu uniemożliwiające prawidłowy przepływ moczu. Gdy kamienie zamykają kanał, dochodzi do zablokowania przepływu moczu a w konsekwencji zakażenia nerki i wywołania jej niewydolności. Niestety, objawy daje dopiero całkowite zatkanie przewodu moczowego, zatem nie da się wykryć choroby wcześniej, jeśli nie przeprowadza się żadnych rutynowych badań kontrolnych.

Kiedy już choroba - a więc kamień - się rozwinie, dochodzi do ataku. Kamień blokuje przepływ płynu, a ty doświadczasz kolki nerkowej - czyli jednego z najboleśniejszych powikłań, jakich może doświadczyć człowiek. Ból jest tak dotkliwy, że nie da się go zignorować, często też towarzyszą mu wymioty i nudności oraz gorączka i poczucie niepokoju. Jeśli do tego dojdzie, konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarska (należy wezwać pogotowie ratunkowe), gdyż bez podania odpowiednich leków, a czasem interwencji chirurgicznej, może dojść do nieodwracalnego zniszczenia nerki.

Przyczyny powstawania kamicy nerkowej:

• dieta z za dużą ilością produktów mlecznych i wapnia
• wady anatomiczne układu moczowego
• nawracające zakażenia dróg moczowych
• nadmierne wydalanie wapnia, szczawianów, kwasu moczowego oraz fosforanów
• zaburzenia hormonalne: nadczynność przytarczyc i kory nadnerczy
• niektóre choroby kości
• picie za małej ilości wody
• przedawkowanie witaminy D3 oraz C
• nadużywanie leków zobojętniających sok żołądkowy w przypadku choroby wrzodowej

Leczenie kamicy nerkowej

Obecnie stosuje się przede wszystkim leczenie farmakologiczne. Inwazyjne metody leczenia w tym zabiegi operacyjne stosowane są coraz rzadziej. U pacjentów, u których farmakoterapia przebiega opornie stosuje się natomiast litotrypsję przezustrojową, polegającą na rozbijaniu kamienia moczowego wewnątrz organizmu przy użyciu tzw. fali wstrząsowej.

Nieco bardziej inwazyjna jest ureterorenoskopia, zwykle wykonywana w znieczuleniu. Lekarz w jej trakcie wprowadza giętki wziernik przez cewkę moczową do pęcherza, a następnie do moczowodu, gdzie następuje rozdrobnienie bądź usunięcie kamienia.

Jeszcze inną metodą jest nefrolitotrypsja przezskórna. Polega ona na wprowadzeniu do miedniczki nerkowej przez małe nacięcie skóry w okolicy nerki prostego urządzenia - nefroskopu, którym następnie można rozdrobnić lub usunąć zalegający kamień.

2. Zakażenia nerek

Innym rodzajem schorzeń dotykających nerki są ich zakażenia. Nerki są bardzo podatne na różnego rodzaju infekcje, szczególnie u dzieci. U osób dojrzałych występują one rzadziej, jednak nieleczone mogą prowadzić do poważnych i groźnych konsekwencji.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Jest to choroba, której przyczyną jest źle leczone zapalenie pęcherza lub cewki moczowej. Pozostałości bakterii lub wirusów, które były przyczyną wcześniejszych schorzeń, nieusunięte z organizmu przenoszą się do nerek, gdzie powstaje nowy, jeszcze bardziej niebezpieczny stan zapalny. Nieleczone odmiedniczkowe zapalenie nerek prowadzi do uszkodzenia ich śródmiąższowej tkanki i komórek kanalików nerkowych, co może się skończyć ich ostrą niewydolnością.

Rodzaje zakażeń:

• Bakteryjne - w przytłaczającej większości przypadków są to powikłania po nieleczonym zapaleniu cewki lub pęcherza. Bakterie pałeczki okrężnicy lub gronkowca dostają się do nerek drogą wstępującą przez moczowody i tam atakują, choć możliwe są też inne drogi zakażenia.
• Wirusowe - za zakażenie najczęściej odpowiadają wirusy z rodziny Herpes, na przykład wirus opryszczki, którym można się zarazić podczas kontaktu seksualnego.
• Grzybicze - zdarzają się one u chorych z obniżoną odpornością, leczonych antybiotykami lub lekami immunosupresyjnymi, a także mężczyzn, którzy byli długotrwale cewnikowani.

Objawy zakażenia:

Gdy dochodzi do ostrego zakażenia, pojawia się nagły, ostry ból w okolicy lędźwiowej, który może też promieniować do pachwiny.

• Oprócz dolegliwości bólowych występują też symptomy typowe dla wszelkich infekcji dróg moczowych:
• stan podgorączkowy lub wysoka gorączka
• osłabienie
• ból brzucha
• nudności i wymioty
• ból podczas oddawania moczu
• parcie na mocz
• pieczenie
• częste oddawanie moczu
• krew w moczu
• wzrost ciśnienia tętniczego

Leczenie zakażenia nerek

W przebiegu tej choroby najpowszechniej stosowaną forma leczenia jest farmakoterapia. Przy zakażeniach bakteryjnych podaje się antybiotyki.

Profilaktyka chorób nerek

Kłopot z chorobami nerek jest taki, że te najgroźniejsze - choćby kamica, ale też i stosunkowo rzadkie nowotwory, przez wiele pierwszych lat nie dają żadnych objawów. Nie ma bólu, nie ma żadnych innych niepokojących dolegliwości. Dopiero po latach utajonego rozwoju pojawiają się pierwsze symptomy, które są już niestety zwiastunem zaawansowanej postaci choroby.

Praktycznie jedynym sposobem na to, by mieć pewność zdrowia, są regularne badania moczu, które nie są drogie i oferuje je praktycznie każde laboratorium medyczne. Badanie polega na pozostawieniu do analizy moczu w specjalnym pojemniczku (takie pojemniczki dostępne są w każdej aptece), nie jest inwazyjne i nie boli.

Co robić by ograniczyć ryzyko chorób nerek?

• zadbaj o prawidłowe ciśnienie krwi, mierz ciśnienie samodzielnie
• pij dużo wody, zwykła woda pomoże oczyścić organizm z toksyn i wszelkich zbędnych w nim substancji
• bądź aktywny fizycznie
• obserwuj swój mocz, jeśli nagle ma dziwny zapach, jest spieniony i mętny lub jeśli czujesz ból przy jego oddawaniu - skontaktuj się z lekarzem
• co roku badaj mocz w laboratorium analitycznym
• jeśli masz cukrzycę - uważaj na poziom cukru we krwi

Krzysztof Samerski