ABV
Skrót od alcohol by volume, czyli nic innego jak procentowe stężenie objętościowe alkoholu.
Alembik
Jeden z dwóch rodzajów aparatu destylacyjnego wykorzystywanych w destylarniach whisky. Urządzenie (w kształcie cebuli, najczęściej wykonane z miedzi) umożliwia destylację zacieru do substancji o wyższym stężeniu alkoholu.
alembik
Angel’s share
(tłum.: porcja, udział, podatek dla aniołów) Ilość dojrzewającej whisky, która podczas procesu maturacji (dojrzewania) wyparowuje z beczki i stanowi 2-3% whisky dojrzewającej w beczkach każdego roku w Szkocji. W cieplejszych krajach (np. Indiach) Angel’s share osiąga wartość nawet 10% rocznie. W krajach chłodniejszych osiąga niższą wartość niż w Szkocji.
Barley
Jęczmień, podstawowy surowiec wykorzystywany w procesie produkcji whisky m.in. w Szkocji, Irlandii, Japonii, Szwecji, Szwajcarii. Gatunek zboża, który stał się doskonałym surowcem do produkcji alkoholi dzięki wysokiej zawartości skrobi i enzymów rozbijających skrobię na fermentowalny cukier. Najpopularniejsze odmiany to jęczmień dwu- i sześciorzędowy. Do produkcji whisky używa się jęczmienia dwurzędowego.
Barrel
Beczka, nazwa barrel często używana jest zamiennie ze słowem cask. W branży whisky barell oznacza beczkę o pojemności ok 195 litrów i ze względu na objętość klasyfikuje się ją pomiędzy beczkami typu quarter i hogshead.
Batch
Pojedynczy nastaw, wypust, partia destylatu.
Beczka
W przemyśle whisky chodzi przede wszystkim o beczkę amerykańską na whiskey o pojemności ok. 50 galonów (180 litrów).
beczki
Blended Grain
Whisky będąca kompozycją stworzoną z dwóch lub więcej whisky typu single grain pochodzących z różnych destylarni.
Blended malt
(również: vatted malt, pure malt) whisky będąca kompozycją stworzoną z dwóch lub więcej whisky typu single malt pochodzących z różnych destylarni.
Blended whisky
whisky mieszana, wg przepisów dotyczących szkockiej whisky (scotch whisky) powstaje w wyniku połączenia whisky typu single malt z single grain w dowolnych proporcjach. Single malt tworzona jest z jęczmienia (patrz: Barley), a single grain z pszenicy lub kukurydzy.
Brzeczka
Roztwór cukrowy zawierający głównie wodę i cukier słodowy, powstający w wyniku zacierania.
Butt
Rodzaj beczki stosowanej w przemyśle whisky (w procesie maturacji). Objętość jej wg staroangielskiej miary to ok. 132 galonów (500 litrów), ale występuje także w wersjach 129 galonów (491 litrów) aż do 168 galonów (636 litrów). Najczęściej wykonana jest z hiszpańskiego dębu.
Campbeltown
Najmniejszy region produkcji szkockiej whisky a jednocześnie portowe miasteczko na półwyspie Kintyre. To również specyficzny styl produkcji whisky. Wiele whisky z tamtego regionu jest oznaczonych jego nazwą.
Cask
Ogólna nazwa beczki (bez względu na jej pojemność), w której przebiega proces dojrzewania (maturacji) whisky.
Cask strenght
(dosł. moc beczki) Tak określa się whisky, której nie rozcieńczono wodą przed zabutelkowaniem do standardowych 40% lub 43%.
Charring
Proces wypalania / opalania wnętrza beczki. Trwa około minuty. W artykule o bourbonie Maker's Mark pokazano jak taki proces przebiega.
Chill filtering
To proces, który przeprowadza się przed zabutelkowaniem whisky, polegający najpierw na jej schłodzeniu, a następnie przefiltrowaniu. Filtrowanie ma na celu usunięcie związków olejowych i innych elementów mogących powodować mętnienie destylatu w niższej temperaturze (np. po dodaniu wody lub lodu). Spotkamy również często określenie: non chill filtered, czyli whisky nie filtrowana na zimno.
Dąb
Gatunek drewna, z którego najczęściej wykonuje się beczki do starzenia destylatów (nie tylko whisky). Na świecie istnieje ok. 600 odmian dębu, ale w bednarstwie wykorzystuje się tylko kilka jego rodzajów. Podczas procesu maturacji z desek dębowych, z których wykonana jest beczka, do alkoholu przenika kwas taninowy, mający na celu zrównoważenie słodyczy destylatu. Ale nie tylko kwas ów również wzmacnia, uzupełnia i nadaje charakter zawartości beczki.
Destylacja
Proces, w którym poprzez podgrzanie cieczy wprowadza się ją w stan pary, a następnie skrapla poprzez jej wychłodzenie. Przeprowadza się go celem odizolowania lub wyeliminowania jednego lub więcej związków składowych cieczy.
Dram
Miara szkockiej whisky nieokreślonej objętości. To może być 10, 20 lub nawet 50 g.
Dunnage
Dunnage warehouse to nazwa tradycyjnego szkockiego magazynu do przechowywania beczek (ułożonych na 3-4 poziomach), w których odbywa się proces starzenia destylatu. Zbudowany najczęściej z kamienia oraz podłogi pokrytej popiołem i ziemią.
Finish
Po podstawowym okresie leżakowania whisky w określonym rodzaju beczki (np. po bourbonie lub po rumie) whisky przelewana jest do innej beczki, w której wcześniej dojrzewał inny rodzaj alkoholu np. Sherry Oloroso, piwo, czy porto. Ale pamiętajmy, że finisz to również jeden z etapów degustacji, a oznaczający posmak pozostający na języku.
Glencairn
To określenie oryginalnej szklanki do whisky (w kształcie tulipana, na krótkiej stopce), która idealnie zbiera aromat whisky oraz ułatwia ocenę wzrokową destylatu. Wąski wylot (szyjka szklanki) zapewnia odpowiednio skoncentrowany strumień whisky na języku. Przeczytaj o tym, jak dobierać szkło do alkoholu.
Kieliszek typu Glencairn
Grain Whisky
Whisky zbożowa produkowana głównie z pszenicy i kukurydzy i mniejszych ilości jęczmienia. To podstawowy składnik whisky mieszanych (blended whisky).
Highlands
Największy region produkcji szkockiej whisky.
Hogshead
Nazwa beczki stosowanej w przemyśle whisky o pojemności ok. 250 litrów, najczęściej z amerykańskiego dębu.
Islay
Wyspa będąca oddzielnym regionem produkcji szkockiej. Słynie z dymnych, torfowych, morskich destylatów. Whisky z tego regionu to raczej rarytas dla zaawansowanych amatorów bursztynowego trunku.
Jęczmień
Patrz: Barley
Legs
(dosł. odnóża, nogi) Strużki whisky, które pojawiają się na ścianie kieliszka (najlepiej degustacyjnego w kształcie tulipana), gdy delikatnie nim zakręcimy. To jeden z elementów oceny whisky. Kiedy odnóża są grube i spływają wolno po ściance kieliszka, mamy do czynienia ze złożoną w swojej strukturze whisky. Kiedy spływają szybko i są cienkie – oznacza to, że mamy do czynienia z lżejszą whisky.
Lowlands
Usytuowany na południu region produkcji szkockiej whisky. Destylaty pochodzące z tego regionu charakteryzują się delikatnością i lekkością.
Malt
Słód, ziarno jęczmienia poddane procesowi słodowania (moczenie, kiełkowanie, suszenie).
Master Blender
Master blender to osoba pracująca w destylarni i tworząca kompozycje whisky - blended lub single malt (pamiętajmy, że whisky typu single malt to kompozycja destylatów pochodzących z jednej destylarni, a nie z jednej beczki). Łącząc różne rodzaje destylatów master blender ma za zadanie uzyskać spójność whisky pochodzących z różnych partii produkcji oraz balans całej kompozycji. Master blender może kupażować również rum, koniak, brandy i wódkę.
dr Rachel Barrie, master blender Benriach (fot. Benriachdistillery.com)
Master Distiller
Tak nazywa się w destylarniach mistrza gorzelnictwa, eksperta w tym obszarze. Ale również lidera destylarni a czasem nawet właściciela (dotyczy raczej mniejszych zakładów gorzelniczych).
Master of Wood
To specjalista nadzorujący i odpowiedzialny za zakup beczek lub dobór rodzaju dębu, desek, z których będą dopiero wykonane. W niektórych destylarniach trudni się również selekcją beczek nadających się do naprawy. Eksperta z tej dziedziny w większości przypadków zatrudniają raczej tylko duże destylarnia, np. Macallan.
Maturacja
Okres dojrzewania whisky w dębowych beczkach. Wg przepisów szkocka whisky musi leżakować minimum trzy lata. W czasie dojrzewania whisky nabiera aromatów i koloru drewna, z którego zrobiona jest beczka.
Mashing
Zacieranie – jeden z etapów produkcji whisky. Proces polegający na mieszaniu zmielonego słodu jęczmiennego z gorącą wodą, w wyniku czego powstaje brzeczka.
Neat
Picie whisky bez żadnych dodatków, rozcieńczania wodą, bez lodu, bez tzw. softów
New make
Świeży destylat, jeszcze przed beczkowaniem. Dopiero po min. 3 latach w beczce będzie go można nazwać whisky. Posiada wysoką zawartość alkoholu i jest bezbarwny.
No Age Statement (NAS)
Określenie whisky, której producent nie podał jej wieku na etykiecie.
Non chill filtered
Whisky niefiltrowana na zimno (patrz: chill filtered), mogąca mętnieć w niskich temperaturach. Aby uniknąć tego zjawiska, butelkuje się whisky z mocą minimum 46%. Przy tym poziomie ABV moc jest wystarczająco duża, by rozpuścić frakcje tłuszczowe i uniknąć zjawiska mętnienia.
Oak
Patrz: Dąb
Octave
Mała beczka (zwykle o pojemności ok.50 litrów).
On The Rocks
Picie whisky na lodzie (z kostkami lodu), najczęściej w szklankach typu tumbler.
W wshisky on the rocks lód można zastąpić specjalnymi kamieniami. (fot. Unsplash)
Peat
Torf - jego użycie w procesie suszenia słodu (patrz: Malt) nadaje jęczmieniowi, a w następstwie wyprodukowanej z niego whisky, dymno-torfowego aromatu i smaku. Na butelkach torfowych whisky możemy spotkać określenie PEATED.
Pot still
Duży alembik.
Proof
To miara zawartości procentowej alkoholu (patrz: ABV). 1 proof to 0,5% alkoholu. Określenie to spotkamy na etykietach amerykańskich bourbonów.
Rye whisky
Whisky wyprodukowana z zacieru, w skład którego wchodzi minimum 51% żyta. Okres leżakowania to minimum dwa lata w świeżo wypalonych beczkach z amerykańskiego dębu.
Single malt
Whisky słodowa, jednorodna (z jednego rodzaju słodu, zazwyczaj jęczmiennego), pochodząca z jednej destylarni. Nie jest zmieszana (choćby odrobinę) z jakąkolwiek inną whisky pochodzącą z innnej destylarni i/lub z whisky zbożową (grain).
Single cask
Whisky pochodząca z jednej beczki. Większość butelek z whisky single malt zawiera destylat pochodzący z wielu beczek, które tuż przed zabutelkowaniem są ze sobą zmieszane. Single cask to edycja, w której liczba butelek ograniczona jest pojemnością beczki. Oferowana jest z mocą beczki (patrz: cask strenght) i ceniona zwłaszcza przez kolekcjonerów ze względu na limitowane edycje.
Slàinte!
„Na zdrowie!" w języku gaelickim. Wymawiamy [slahn-cze!]
Slàinte Mhath!
[slahn-cze va!] Najlepszego!
Speyside
Region w Szkocji (na wschód od Highlands), w którym klikadziesiąt gorzelni (największe zagęszczenie destyalrni jest właśnie w tym regionie) produkuje blisko 60% całkowitej rocznej produkcji szkockiej whisky. Szersza charakterystyka tego regionu opisana jest w artykule dotyczącym popularnej whisky z jednego z dyskontów.
Small batch
Whisky skomponowana/zestawiana z małej liczby beczek (zazwyczaj nieprzekraczającej liczby 40).
Świeża beczka
(First fill cask – dosłownie: beczka pierwszego napełnienia). Określenie to oznacza, że surowa whisky trafia do beczki np. po bourbonie, rumie lub sherry, ale whisky trafia do tej beczki po raz pierwszy.
Whisky mieszana
Patrz: blended whisky
Whisky słodowa
Patrz: single malt
Whisky zbożowa
Patrz: Grain whisky
Year Old (YO)
Określenie wieku leżakowania whisky w dębowych beczkach. Np. single malt whisky 18 YO oznacza, że destylat dojrzewał w beczkach minimum osiemnaście lat. Uwaga, jeśli na blended whisky znajduje się określenie np. 12 YO, oznacza to, że w tej whisky mieszanej najmłodszy składnik (!) leżakował w beczkach minimum dwanaście lat.
Marek Wiśniewski
Wejdź na FORUM! ❯
Komentarze (0) / skomentuj / zobacz wszystkie