Objawy toksycznego związku

Toksyczny związek - właściwie co to takiego?

Jaka jednak jest definicja toksycznego zwiazku? Często nadużywamy tego określenia, warto więc sobie wyjaśnić jego znaczenie Najkrócej mówiąc, toksyczny związek to taka relacja między dwojgiem ludzi, w której jedna osoba (lub obie) czuje się niekomfortowo i ten stan się pogłębia, działając na nią destrukcyjnie jednak nie potrafi na ten stan wpłynąć, zmienić go, ani przerwać tej relacji. W efekcie czuje się niepewnie, traci ppoczucie bezpieczeństwa, a jej samoocena zaczyna spadać.

Toksyczne zachowania w związku to:

Przemoc

Przemoc w związku nie musi być fizyczna (choć ta forma jest najczęstsza). Zachowania przemocowe mogą dotyczyć również emocji, seksu, a nawet pieniędzy. Bicie, szturchanie, popychanie, wykorzystywanie seksualne, poniżanie, wyzywanie, obrażanie, ciągłe krytykowanie, szydzenie, umniejszanie wartości, ograniczanie, zakazywanie np. wychodzenia lub spotykania się ze znajomymi, zabieranie pieniędzy - to wszystko zachowania, które kwalifikowane są jako przemoc.

Uzależnienia

Nałogi takie jak alkoholizm, seksoholizm, narkomania, ale również uzależnienie od hazardu czy zakupów - wpływają na wypaczenie relacji w związku i wykształcenie się dysfunkcyjnych zachowań i mechanizmów (na przykład branie całej odpowiedzialności za partnera na siebie, zaprzeczanie faktom, szukanie usprawiedliwień dla patologicznych zachowań). E efekcie partner osoby uzależnionej zaczyna odczuwać silną presję, stres, lęk, co może prowadzić do zaburzeń nerwicowych i depresji.

Notoryczne krzywdzenie

Partner może krzywdzić na wiele sposobów, świadomie lub nieświadomie - są to ciągłe zdrady, kłamstwa, uderzanie w czułe punkty w czasie kłótni, oszukiwanie, zwodzenie, niedotrzymywanie obietnic. Na takie zachowania niewiele pomagają prośby i groźby, partner przeprasza i obiecuje poprawę, ale wkrótce powraca do krzywdzących zachowań.

Takie zachowania mogą wynikać z silnego uzależnienia np. od hazardu lub seksu, jednak nie zmienia to faktu, że wpływają niezwykle destrukcyjnie na drugą osobę.

Nadmierna zazdrość

Chorobliwie zazdrosna partnerka cały czas podejrzewa swojego partnera o zdradę lub szukanie okazji do zdrady, nawet, jeśli ten nie daje jej do tego najmniejszych powodów. Nawet najkrótszy czas spędzony poza jej kontrolą będzie nosił znamiona niewierności. Dlatego kontroluje partnera, przeszukuje jego rzeczy, wypytuje, nie zgadza się na jego spotkania ze znajomymi, sprawdza go, czasem nawet śledzi. 

Nadopiekuńczość

To również forma przemocy, ponieważ oparta jest na przejmowaniu kontroli nad drugą osobą. Partner tak bardzo troszczy się o nią, że nie pozwala jej wychodzić na spotkania ze znajomymi (bo może się coś stać), dzwoni do niej wielokrotnie w ciągu dnia (żeby sprawdzić, czy wszystko jest w porządku), robi karczemne awantury, jeśli telefon nie zostanie odpowiednio szybko odebrany lub odpowiedź SMS zostanie wysłana z opóźnieniem. Wyręcza w wielu czynnościach i decyzjach, pozbawiając zupełnie samodzielności.

Szantaż emocjonalny

Jak partner może szantażować lub manipulować w związku? Na przykład domagając się stale dowodów miłości ("jeśli mnie naprawdę mnie kochasz, to zostaniesz dzisiaj w domu") albo warunkując pewne czyny czy gesty ("zawiozę cię po południu do matki jeśli mi obiecasz wieczorem seks). Bywa również, że partner/partnerka dopuszcza się (świadomie lub nie) bardziej subtelnej maipulacji, obrażając się (popularny foch), płacząc, wywołując poczucie winy ("gdybyś się zgodziła, nie miałbym teraz problemu"), rozczarowania ("nie spodziewałam się tego po tobie") lub wstydu. 

Brak stałości w zachowaniu

Niestabilne, nieprzewidywalne zachowanie partnera powoduje, że ta druga osoba czuje się wciąż niepewnie, nie wie, co ją zaskoczy i kiedy. Nie wiem czego może się spodziewać, czy partner zmieni za chwilę zdanie, jak sie zachowa, czy nie wpadnie nagle w zły humor. Taka ciągła niepewność powoduje lęk, poczucie utraty panowania nad własnym życiem, może też silnie uzależniać od toksycznego partnera.

Skupienie na sobie

Egocentryczny partner dąży tylko do tego, aby to jemu było dobrze, komfortowo, nie zauważając zupełnie potrzeb drugiej osoby w związku. Nie jest przy tym skłonny do żadnych ustępstw, a wręcz wymusza na drugiej osobie takie zachowania, które pomogą mu osiągnąć jego cel - własne dobro. 

Ignorowanie potrzeb partnera

Partner robi coś, co nie odpowiada drugiej osobie (jest dla niej krzywdzące lub niekomfortowe, na przykład kładzenie nóg na stole, korzystanie z toalety przy otwartych drzwiach, flirtowanie z sąsiadką, szybka i niebezpieczna jazda samochodem). Mimo nalegań, próśb, rozmów zachowania te powtarza, nie licząc się zupełnie z uczuciami drugiej osoby lub zbywając ją, umniejszając jej potrzeby czy bagatelizując jej słowa.

Niesprawiedliwe podejście

Stosowanie innych kryteriów dla siebie i innych dla partnera. Ja mogę wychodzić i wracać o dowolnej godzinie, ale ty musisz uzgadnaić ze mną każde swoje wyjście i powrót. Ja mogę odpoczywać przed telewizorem cały wieczór, ale ty powinieneś robić coś pożytecznego zamiast tak siedzieć. Ja mam prawo mieć gorsze dni, ale ty musisz zawsze tryskać humorem. 

Zależność od matki/ojca

W związku dwojga dojrzałych ludzi to oni sa dla siebie nawzajem najważniejszymi osobami, doradcami i powiernikami. W związku toksycznym rolę partnera moze przejąć rodzic. To jemu partner/partnerka będzie zdawać relację z tego, co się wydarzyło w ciągu dnia, jego będzie się radzić w problemie, z nim będzie uzgadniać życiowe decyzje. 

Brunon Nowakowski