Zadbaj, by twoje dziecko było mądrzejsze od ciebie

Uważnie obserwował różne osobowości córek, kiedy dziewczynki dorastały. Zachęcił Ewę, by zapisała się na dodatkowe zajęcia z literatury i podjęła działalność charytatywną, a Anię – by skorzystała ze swojego daru przekonywania i popularności, przewodząc koleżankom i kolegom w pozytywny sposób.

Styl rodzicielski Michała jest czymś, co nazywa się rodzicielstwem opartym na mocnych stronach – takim, w którym rodzice skupiają się na zaletach, talentach i pozytywnych cechach dzieci zamiast koncentrować się na zwalczaniu wad, problemów i słabości.

Rodzicielstwo oparte na mocnych stronach – ufundowane na ustaleniach psychologii pozytywnej – to rodząca się dopiero dziedzina badań, wielu rodziców jednak podświadomie przyjmuje ten styl wychowania. Taka postawa może pomóc dzieciom w odniesieniu większych sukcesów w dorosłym życiu.

Wiele osób z naszego pokolenia wychowywano tak, że dziś są przekonane, iż najlepszym sposobem na wspieranie rozwoju dziecka jest korygowanie jego wad i słabości. Tymczasem powinniśmy raczej skoncentrować się na pielęgnowaniu jego wrodzonych zdolności. Jaś nie radzi sobie z matematyką? Nie katuj go nią 24 godziny na dobę. Wspieraj go raczej w jego naturalnych talentach językowych i zachęć do pisania opowiadań.

Próbując naprawić wady naszych dzieci, jesteśmy przekonani, że postępujemy słusznie, podczas gdy w rzeczywistości chcąc nie chcąc przekazujemy dziecku komunikat: Nie jesteś dość dobry. Jesteś niecierpliwy. Brak ci kompetencji społecznych. Nie masz koordynacji ruchowej. Jesteś niezdolny. Zamiast naprawiać, skupmy się na mocnych stronach, takich jak uprzejmość, wytrwałość, kreatywność czy zdolności przywódcze.

Nowa mądrość

Wielu rodziców chciałoby, aby ich dzieci uznawane były za wyjątkowo mądre. Chcą, by rozwinęły się i zaszły dalej, niż oni sami – by osiągnęły lepsze wyniki podczas egzaminów, znalazły lepszą pracę, zarabiały więcej… Wychowywanie wyedukowanych dzieci jest ważne, ale to nie wszystko. Dzisiaj, kiedy rywalizacja o dobre zawody jest ogromna, gdy wiele profesji zanika ze względu na rozwój technologiczny, pracodawcy z wizją przyszłości poszukują kreatywnych, myślących kandydatów. Pozytywne nastawienie, wytrwałość, kreatywność, umiejętności komunikacyjne, odwaga i myślenie krytyczne są o wiele istotniejsze w rozwijaniu inteligencji twojego dziecka niż umiejętność nazwania stolic wszystkich europejskich krajów.

Nie możemy ograniczać się do wyniku osiągniętego przez kogoś na teście sprawdzającym tylko wąskie spektrum umiejętności. Sukces musi znaczyć więcej niż tylko przyswojenie podstaw czytania, pisania i liczenia.

W zgodzie ze sobą

Poszukaj u dziecka tych 24 mocnych stron. Wszyscy w jakimś stopniu posiadamy te cechy, ale u każdego z nas inne cechy są rozwinięte bardziej, inne mniej.

Musimy na nowo zdefiniować słowo mądry. Nie wystarczy, by twoje dzieci radziły sobie dobrze w szkole. Nie ma nic złego w pragnieniu, aby dziecko odniosło osobisty sukces, żeby funkcjonowało dobrze w społeczeństwie oraz było szczęśliwe.

Niezależnie od tego, jak istotne jest bycie uznawanym za osobę z wielką wiedzą, nie zagwarantuje to dziecku szczęśliwego życia i dobrego funkcjonowania. Edukacja nie polega na wpychaniu ludziom pozbawionych znaczenia faktów i wymaganiu wiedzy na ich temat podczas egzaminów. Prawdziwa edukacja polega na wydobywaniu tego, co wewnątrz – niezliczonych talentów i umiejętności.

To, co nazywa się umiejętnościami miękkimi – zdolności komunikacyjne, umiejętność pracy w zespole, adaptacji i zarządzania czasem – jest równie istotne dla życiowych i szkolnych sukcesów dziecka, jak twarda wiedza. Zamiast umniejszać niektóre z nich, tak istotne i podstawowe, powinniśmy zrozumieć, że istnieją kompetencje, których każde dziecko potrzebuje, jeśli ma odnieść sukces i być szczęśliwe teraz, a w przyszłości wyrosnąć na dobrego, myślącego, mądrego człowieka.

Nauka upadków

Jednym z najistotniejszych problemów dręczących współczesne społeczeństwo jest kultura „jednej-poprawnej-odpowiedzi”. Kiedy dzieci ponoszą porażki, naprawdę je ponoszą. Dziecko z dysleksją może słabo napisać egzaminy i zostać uznane za nieinteligentne, podczas gdy w rzeczywistości posiada mocne strony typowe dla osób z podobnym problemem, takie jak kreatywność i inteligencja emocjonalna. Musimy uczyć dzieci, że można być mądrym na wiele sposobów.

Ważne jest to, by pozwalać małym dzieciom na majsterkowanie i odkrywanie – w ten sposób dając im szansę na ćwiczenie kreatywności. Któreś z naszych dzieci może dzięki temu stworzyć następcę iPada lub odkryć lekarstwo na raka.

Ucząc dzieci ponoszenia porażek możemy pozwolić im także szlifować ich nadzwyczajny zestaw umiejętności. Przedszkolaki zaczynają naukę z podejściem „mogę wszystko” i jeśli z tego nie wyrosną, nie rozwiną swoich unikalnych talentów i zdolności. Nie mów córce, że ma predyspozycje do pływania, jeśli wcale ich nie przejawia. Zamiast tego pomóż jej wzmocnić naturalne zdolności przywódcze lub empatię.

Poczucie szczęścia

Dbanie o mocne strony charakteru dziecka, uczenie go radzenia sobie z porażkami i kształtowanie umiejętności pozwalających znaleźć się w dzisiejszym społeczeństwie – wszystko to jest dziś ogromnie ważne. Najważniejszą wartością, najistotniejszym elementem wychowania jest jednak zapewnienie dziecku szczęścia. Wychowywanie w ramach psychologii pozytywnej i dbanie o szczęście dziecka w każdej chwili to tajna broń skutecznego rodzicielstwa.

Pozytywne nastawienie to jedna z najlepszych cech, w które możemy kogoś wyposażyć, by dać mu przewagę nad innymi. Nasze pokolenie trochę obawia się poczucia szczęścia. Ludzie myślą, że jeśli są zbyt szczęśliwi, nie będą wystarczająco głodni sukcesu. Jednak stosując pozytywne wsparcie w wychowaniu dziecka, jego poczucie szczęścia i zadowolenie przełoży się na sukcesy.

Jednym ze sposobów na to, by pomóc dziecku, jest zmiana sposobu myślenia. Zamiast myśleć: Jeśli będę pracować ciężej, odniosę sukces i będę szczęśliwszy, warto myśleć: Jeśli będę szczęśliwy, będę pracować ciężej i odniosę sukces.

Ostatecznie nie jesteśmy w stanie zapobiec wszystkim nieuniknionym porażkom i problemom, które spotkają nasze dzieci. Możemy jednak wyposażyć je w narzędzia, by mogły pozostać odporne, niezależnie od tego, co się stanie.

Nie możemy sprawić, by naszym dzieciom nie przydarzyło się nic złego. Trudności się zdarzają. Jednak jeśli wzmacniamy charakter młodych ludzi jak tylko się da, jeśli zapewniamy najlepszą możliwą edukację, kształtujemy cnoty, umiejętności i pozytywne nastawienie – dajemy im szansę, by potrafiły sobie poradzić z każdą trudną sytuacją na ich drodze.

Bartek Kulesza