Nurkowanie – przejście w inny świat

Po wyborze kursu należy uzyskać zaświadczenie od lekarza (niemal każdy może je wystawić) o braku przeciwwskazań do uprawiania tego sportu. Są na to dwa sposoby: organizator kursu wysyła klienta po zaświadczenie do współpracującego z firmą lekarza lub kursant robi to indywidualnie.

Instruktorzy uczulają, aby nie nurkować samotnie – nurkowanie to sport partnerski. W każdej chwili można udzielić pomocy lub otrzymać pomoc od partnera, chociażby w postaci udostępnienia własnego sprzętu do oddychania.

Dlaczego warto nurkować?

Przede wszystkim - jest to sport dający duże możliwości - każdy może znaleźć coś dla siebie. Wśród wielu typów nurkowania warto zwrócić uwagę na te najbardziej popularne.

Nurkowanie wrakowe

Nurkowanie wrakowe to zwiedzanie zatopionych statków i maszyn, nie tylko wojskowych. Woda skrywa wiele tajemnic, więc można podziwiać na dnie różnorakie okręty, żaglowce, bombowce, a nawet czołgi. Morze Bałtyckie jest polem do popisu dla płetwonurków, gdyż zatrzymało historię wielu bitew, znanych tragedii i niewyjaśnionych zatonięć. Odkrywanie sekretów Bałtyku jest pasjonujące. To także duże wyzwanie, gdyż nurkowanie w naszym rodzimym morzu nie jest łatwe za sprawą zmiennej pogody, dużych falowań i słabej widoczności.

Nurkowanie przy rafach

Daje możliwość poznania niezwykle barwnego podwodnego świata. Przepiękne rafy koralowe, niezwykłe gatunki ryb, ślimaków i innych stworzeń dostarczają niezwykłych przeżyć. Szczególnie ceniona jest rafa koralowa otaczająca Wyspę Braci na Morzu Czerwonym w Egipcie. To swoiste safari nurkowe, oddalone o 8 godzin żeglugi od stałego lądu.

Nurkowanie nocne

To całkowicie inny rodzaj nurkowania – bardziej tajemniczy, niepokojący i wyzwalający dodatkowy dreszczyk emocji. W tym typie nurkowania trzeba szczególnie zwracać uwagę na sprzęt – zwłaszcza dobór światła, aby nie stwarzać niepotrzebnego niebezpieczeństwa.

Nurkowanie pod lodem

Przy odpowiednim przeszkoleniu i właściwym doborze sprzętu nurkować można nawet pod lodem. Nurkowanie to sport dla ludzi poszukujących wyzwań, więc nic dziwnego, że łatwo znaleźć amatorów tego typu nurkowania.

Fotografia podwodna

Nurkowanie pozwalające połączyć sztukę fotografowania z ekstremalnymi przeżyciami. Uchwycenie najpiękniejszych detali podwodnego świata daje dużą satysfakcję i może być źródłem dodatkowego zarobku

Jak zacząć?

Krok pierwszy - wybór szkoły nurkowania

Możliwości rozpoczęcia nurkowania w Polsce jest naprawdę wiele. Jest sporo firm-szkół nurkowania oraz wielu instruktorów, którzy mogą nauczyć cię podstaw. Warto sprawdzić wszelkie opcje w swojej miejscowości, by zaoszczędzić czas na podróże. Zwykle firmy publikują na swoich stronach internetowych ceny kursów nurkowania – jeśli tych informacji brakuje, warto porównać oferty telefonicznie.

Przykładowe strony szkół nurkowania:

• szkolanurkowania.pl (Wrocław)
• nurkomania.pl (Kraków)
• nurkowanielublin.pl (Lublin)
• bestdivers.pl (Warszawa)
• firefish.pl (Gdańsk)
• orcadive.pl (Poznań)

Portale o nurkowaniu

• freediving.com.pl
• scubadiving.com (anglojęzyczny serwis)

Krok drugi – ustalenie typu szkolenia

Dobrym krokiem będzie wybór kursu indywidualnego – wtedy naprawdę skuteczniej można opanować nurkowanie. Oczywiście to rozwiązanie ma swoją wadę – wyższą cenę. Wiele szkół ulokowanych jest w miejscach bez większych akwenów, jednak decydując się nie, można zaliczyć przynajmniej część teoretyczno-basenową. Zwykle ceny za rekreacyjny kurs podstawowy wahają się w granicach 500-1500 zł, a za zaawansowany 600-3000 złotych. Oprócz tego można wykupić kurs specjalistyczny na zwiedzanie wraków statków, nurkowanie pod lodem czy kurs fotografii podwodnej.

Rodzaje kursów na początek

• Kurs basenowy – to całkowite podstawy nurkowania, przeprowadzane na basenie. Podczas zajęć praktycznych opanowuje się podstawowe techniki nurkowania i obsługę sprzętu oraz bierze się udział w części teoretycznej. Całość trwa zwykle kilka godzin.
   
• OWD PADI – jeden z popularniejszych na świecie kursów dla początkujących nurków. Po jego ukończeniu kursant dostaje certyfikat Open Water Diver, który uprawnia go do samodzielnego nurkowania na głębokościach do 18 metrów. Kryteria rozpoczęcia kursu nie są wymagające – liczy się ogólna sprawność fizyczna.
   
• AOWD PADI – po ukończeniu kursu podstawowego warto pokusić się o udoskonalenie swoich umiejętności nurkowania. AOWD daje taką możliwość. Przed podjęciem kolejnego wyzwania warto wykonać samodzielnie kilka nurkowań, aby dodatkowo przećwiczyć swoje umiejętności. Ukończenie kursu uprawnia do nurkowania na głębokościach do 30 metrów. Kurs można ukończyć w ciągu weekendu.
   
• Konkurencyjnymi szkoleniami są CMAS. Zaletą kursów tego typu jest swobodniejsza nauka pod okiem instruktora, który dostosowuje się do panujących warunków i stopnia opanowania umiejętności przez kursanta.

Krok trzeci: wybór sprzętu

Podczas kursów zwykle szkoły nurkowania zapewniają lub wypożyczają sprzęt. Co jest potrzebne płetwonurkowi?

Sprzęt podstawowy

• Maska - to niezbędny element, który poprawia widoczność podczas nurkowania, chroni oczy i nos przed kontaktem z wodą i pozwala wyrównać ciśnienie. Maski wypożyczane w szkołach nurkowania nie dość, że są często niedopasowane, to jeszcze zniszczone, więc warto zakupić własną.
   
• Fajka – daje możliwość oddychania powietrzem z powierzchni bez konieczności wynurzania. Wykorzystywana w nurkowaniu bezdechowym oraz pływaniu po powierzchni.
   
• Płetwy – zwiększają powierzchnię stopy, a więc wpływają również na szybkość poruszania się pod wodą. Zazwyczaj w nurkowaniu rekreacyjnym używa się płetw miękkich.

Sprzęt powietrzny

• Butle i zestawy butlowe
• Automat oddechowy
• Kamizelka ratowniczo-wyrównawcza

Pozostałe

• skafander (suchy lub mokry)
• buty i rękawice
• kompas
• latarka
• głębokościomierz
• zegarek
• nóż

Wybór sprzętu jest oczywiście dużo większy (zobacz np. na divezone.pl). Każdorazowo powinieneś wziąć pod uwagę, jaki rodzaj nurkowania będziesz wykonywał, gdzie zamierzasz się udać i na jak długo. Warto prosić o pomoc doświadczonych instruktorów – bezpieczne i komfortowe nurkowanie gwarantuje lepszą rozrywkę.

Michał Mazik

dr Ernest Piotr Kuchar, specjalista medycyny sportowej

www.lekarz-sportowy.pl

Popularność rekreacyjnego nurkowania stale rośnie i proporcjonalnie przybywa niestety problemów zdrowotnych związanych z nurkowaniem. Decyzję, co do dopuszczenia kandydata na nurka powinien podjąć lekarz mający doświadczenia w tej dziedzinie – specjalista medycyny sportowej, specjalista medycyny pracy zajmujący się nurkami lub inny lekarz po odpowiednim przeszkoleniu.

Powiedzmy jasno, nurkowanie jest przez przeciętnych zwykłych ludzi po czterdziestce na ogół dobrze tolerowane, ale wiele chorób może znacznie zwiększać ryzyko powikłań. Każdy wie, że nurkowanie wymaga wyleczonych zębów i zdrowych uszu i zatok przynosowych. Zajmijmy się zatem poważniejszymi problemami zdrowotnymi:

• Choroby płuc – schorzenia takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza, rozstrzenia oskrzeli, śródmiąższowe zapalenie płuc lub przebyta operacja chirurgiczna klatki piersiowej czy przebyta odma opłucnowa należy uważać za bezwzględne przeciwwskazania do nurkowania. Nurkowanie odradzałbym także osobom z astmą oskrzelową, należy nawet, jeśli obecnie mają prawidłowe wyniki badań czynnościowych płuc.
• Choroby układu krążenia – chorzy z czynną, nieleczoną chorobą niedokrwienną serca nie powinni nurkować.
• Przeciekowe wady serca – osoby z rozpoznaną wadą przeciekową z prawa na lewo nie powinny nurkować. Podobnie przed dopuszczeniem do nurkowania osób z wywiadem obciążonym istotnymi komorowymi zaburzeniami rytmu lub osób, u których wysiłek fizyczny wyzwala zaburzenia rytmu serca należy wykonać badania wysiłkowe. Także u osób z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT (LQTS) pływanie i nurkowanie może wywoływać potencjalnie śmiertelne arytmie komorowe.
• Nurkowanie jest generalnie przeciwwskazane u osób z przepuklinami pachwinowymi, atakami paniki czy cukrzycą insulino-zależną, chyba, że ich choroby przebiegają łagodnie i są dobrze kontrolowane.

Podsumowując, nurkowanie jest na ogół bezpieczne i dobrze tolerowane, dlatego stało się masowym sportem prawie dla każdego. Przykładowo w samych Stanach Zjednoczonych jest ponad 9 milionów rekreacyjnych płetwonurków i rocznie szkoli się kilkaset tysięcy nowych. W USA rejestruje się rocznie ponad 1000 wypadków nurkowych, z czego prawie 10 procent śmiertelnych (według Divers Alert Network). W odniesieniu do wielomilionowej liczby nurków nie jest to wiele, starajmy się jednak ograniczyć zbędne ryzyko i sprawdźmy swój stan zdrowia przed pierwszym zejściem pod wodę.

Dorota Łeweć, instruktor nurkowania
www.nurkowaniekobiet.pl

W nurkowaniu jako hobby i sporcie fascynujące jest to, że jeśli traktujemy je jako rozrywkę i nurkujemy rekreacyjnie, możemy robić to w każdym wieku. Możemy także w dowolnym wieku nauczyć się nurkowania. Są oczywiście wtedy pewne ograniczenia - inaczej będzie nurkował 60-latek, który robi to od trzydziestu czy czterdziestu lat, inaczej wysportowany 40-latek, który postanowił zmienić swoje hobby z triathlonu na nurkowanie, a inaczej 50-latek, dla którego nauka nurkowania w tym wieku to być może pierwsze jego sportowe wyzwanie. Jednak wszystkie powyższe warianty a także wiele pośrednich jest możliwych.

Oczywiście, w każdym wieku należy spełniać pewne warunki dotyczące zdrowia oraz kondycji fizycznej, należy także umieć pływać. Jeśli chodzi o zdrowie, to ocenia je tzw. lekarz nurkowy, który najlepiej orientuje się, jakie są przeciwwskazania do nurkowania. Lekarze nurkowi często są jednocześnie instruktorami nurkowania i według mnie są to najodpowiedniejsze osoby do oceniania, czy nasza jakaś przewlekła choroba umożliwia nurkowanie rekreacyjne. W tym względzie istnieją pewne rozbieżności pomiędzy zdaniem lekarza rodzinnego, lekarza sportowego a lekarza nurkowego. Ja zawsze polegałam na opinii tego ostatniego i pomimo np. dużej wady wzroku, na którą zmiana ciśnienia może mieć wpływ, po konsultacji z okulistą i lekarzem nurkowym od 13 lat nurkuję i nie mam z tym żadnych problemów. Takie zaświadczenie o braku przeciwwskazań do nurkowania rekreacyjnego należy przedłożyć instruktorowi PRZED rozpoczęciem kursu.

Sprawność fizyczna jest ważna, ale nie przesadzajmy z nią. Nie musimy chodzić codziennie na siłownię. Jednak dla naszego i naszych partnerów bezpieczeństwa nie należy po trzydziestu latach spędzonych tylko przed telewizorem z piwem w ręku uznać, że jesteśmy gotowi na kurs nurkowania. Będąc zdeterminowanym na nową przygodę i zmianę stylu życia – warto jest popracować nad kondycją, by być nie nad swój wiek sprawnym, ale adekwatnie do niego. Mimo, że nasze nurkowania będą rekreacyjne, tzn. maksymalnie do 30m głębokości, to nie są one NIGDY całkowicie bezpieczne. Mogą być, kiedy przestrzegamy wszystkich reguł sztuki, jakich nauczymy się na kursie. Ale człowiek nie jest maszyną a w nurkowaniu jest wiele uwarunkowań, które mogą danego dnia ulegać dowolnej zmianie (nasz nastrój, stan zdrowia, warunki pogodowe, zmiana sprzętu nurkowego, itd.). O zagrożeniach, jakie niesie za sobą nurkowanie, dowie się każdy kursant od swojego instruktora, ostateczna decyzja o uprawianiu tego sportu zawsze jednak należy do osoby zainteresowanej. Fascynujące w nurkowaniu jest także i to, że jest to sport partnerski. Nie zawsze udaje się nam mieć stałego partnera nurkowego, czasami są to osoby poznane w danej chwili na wyjeździe.

Można zdecydować się na nurkowanie po czterdziestce i po to, by rozpocząć nową przygodę i mieć wspólne hobby z własnymi dziećmi, z żoną, z grupą przyjaciół. Wtedy przeżycia z wyjazdu są zwielokrotnione i bogatsze o działanie w grupie, przyjaźń, pogłębienie więzów rodzinnych. Jeśli nasze zdrowie pozwoli, możemy nurkować rekreacyjnie i do setki!

(Fot.:  Dorota Łeweć z członkami Stowarzyszenia "Motocyklisci Dzieciom" z wizytą na oddziale onkologicznym)