Czy i jak pożyczać pieniądze przyjacielowi

Pożyczać, nie pożyczać – oto jest pytanie

Odmowa

Oczywiście nigdy nie masz przymusu, by pożyczać pieniądze komukolwiek, ale jeśli akurat od twojej decyzji może zależeć trwałość waszej przyjaźni, to spróbuj odmówić bardzo łagodnie. Przede wszystkim musisz wyjaśnić, dlaczego nie możesz tego zrobić i, jeśli jesteś w stanie, zasugeruj przyjacielowi alternatywne sposoby na uzyskanie wsparcia finansowego.

Swoją odmową na pewno ​ryzykujesz waszą przyjaźń, ale z drugiej strony, jeśli przyjaciel nie odda pożyczonej sumy, ryzykujesz i przyjaźń, i pieniądze.

Zgoda

Zakładając, że zgodzisz się pożyczyć kumplowi kasę, jego szczere obietnice spłaty długu nie wystarczą. Ponieważ jest to poważna suma pieniędzy, równie poważne powinno być wasze podejście do całej sprawy. Powinieneś rozważyć dwa podstawowe kroki:

1. Przygotowanie umowy pożyczki.
2. Stworzenie listy działań prawnych, które mógłbyś podjąć, gdyby przyjaciel cię zawiódł i nie spłacił pożyczki.

1. Umowa pożyczki

Umowy ustne są często wiążące, ale jeśli chodzi o dochodzenie racji w sporze prawnym, to jednak umowy spisane są zdecydowanie lepsze. Pożyczając pieniądze przyjacielowi zawsze rób to na podstawie pisemnej umowy podpisanej przez obie strony. Umowa pisemna pomoże po pierwsze, ustalić jasne warunki pożyczki, a po drugie, uniknąć nieporozumień i sporów, które mogą powstać później, przy jej realizacji.

Jednak najważniejszym powodem, dla którego warto mieć umowę pisemną, jest fakt, że będziesz posiadał dokument, który w razie czego możesz przedstawić w sądzie jako dowód na istnienie zobowiązania ze strony twojego przyjaciela.

• Jasne określenie stron umowy
  To się wydaje oczywiste, ale należy pamiętać, że umowy, które nie określają w sposób prawidłowy stron kontraktu, mogą się okazać nieważne. Konieczne zatem jest umieszczenie w nich waszych nazwisk, imion, numerów PESEL. Inne dane identyfikacyjne, takie jak wasze adresy, też warto umieścić w umowie. Ważne jest też wpisanie daty.
• Zdefiniowanie rodzaju umowy
  Istnieje wiele typów umów i kontraktów, jednak umowa między osobami prywatnymi dotycząca pożyczki osobistej, jest specyficzna. Ważne jest jasne określenie kontraktu jako właśnie obejmującego osobistą pożyczkę, udzieloną przez jedną osobę fizyczną – drugiej, aby sąd nie miał wątpliwości co do charakteru umowy. Upewnij się, że w umowie wystąpią jasno zdefiniowane określenia, jak „pożyczka” albo „obietnica udzielenia pożyczki”. Oba te zwroty mają swoje definicje prawne, które określają zobowiązanie pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy. Jedno z tych określeń, a czasem oba, powinny się pojawić na początku umowy, aby jasno opisać rodzaj transakcji. To pozbawi drugą stronę potencjalnych argumentów, że np. transakcja była „darowizną”.
• Jasne sformułowanie warunków finansowych
  Podczas gdy rodzaj umowy w przypadku pożyczki osobistej będzie zwykle taki sam, jej warunki finansowe mogą być zróżnicowane w przypadku różnych umów. Pożyczką może być po prostu jakaś określona kwota, powiedzmy 5 000 złotych, którą wówczas należy wpisać w umowę. Może to być również umowa pożyczki, której kwota będzie określona później – znana jako pożyczka o zmiennej kwocie. W takim przypadku należy określić początkową wartość pożyczki, maksymalną kwotę, która może być udzielona dodatkowo oraz warunki, na jakich to zwiększenie kwoty pożyczki może się dokonać.
  
  Jeśli pożyczka ma być oprocentowana, należy w niej podać stawkę oprocentowania. Może to być stawka stała, jak również zmienna. Przy zmiennej stawce ważne jest wskazanie sposobu jej obliczania; może to być na przykład jeden punkt procentowy powyżej WIBOR, przy jednoczesnym określeniu, czy zmiany będą tak częste, jak zmiany stawki bazowej, czy też będzie obowiązywała stawka WIBOR z pierwszego dnia danego miesiąca przez cały ten miesiąc – jako jeden ze sposobów ustalenia stawki zmiennej.

Wyznaczenie harmonogramu spłaty pożyczki

Nawet jeśli wasza umowa ma przewidywać, że twój przyjaciel spłaci całą pożyczkę jedną kwotą w określonej dacie, to i tak nie zaszkodzi ustalić jasno, kiedy ta spłata ma nastąpić, w jakiej formie i w jakiej wysokości. Jeśli wasze ustalenia są bardziej skomplikowane (jak na przykład spłata jedynie odsetek, regularnie, przez cały okres pożyczki, a następnie spłata całości pożyczki w określonej dacie), upewnij się, że są one jasno sformułowane w umowie.

Dobrym pomysłem jest przygotowanie harmonogramu spłaty pożyczki, który będzie załącznikiem do umowy. Taki harmonogram określa daty, w których mają następować spłaty i czy są to spłaty odsetek, kapitału czy też jednego i drugiego. Umowa powinna odwoływać do takiego harmonogramu, a sam harmonogram powinien być podpisany przez obie strony.

Określenie kroków, które będą podejmowane w przypadku, gdy przyjaciel nie będzie dotrzymywał warunków umowy

Zawsze jest możliwość, że twoje pieniądze mogą do ciebie nie wrócić. Co w takiej sytuacji zrobisz, zależy w zasadzie od ciebie – ale zapisz to w umowie. Jeśli chcesz sobie zapewnić otrzymywanie kar za opóźnione płatności, zwrot kosztów ewentualnych postępowań prawnych itp., musisz to wyraźnie zapisać w umowie.

Umowy mogą brzmieć różnie, w zależności od okoliczności. Jeśli w grę wchodzi znaczna kwota pieniędzy, dobrze jest poprosić prawnika o przygotowanie takiej umowy. Ale można też po prostu zaczerpnąć z wzoru umowy, których pełno w Internecie, i przerobić ją do konkretnej sytuacji.

Zabezpiecz pożyczkę aktywami

Umowa to nic innego jak prawnie wiążąca obietnica. Taka obietnica może pomóc ci w zapewnieniu sobie korzystnego rozstrzygnięcia sądu w razie sporu, ale niekoniecznie może to oznaczać, że w rzeczywistości odzyskasz swoje pieniądze. 

Jeśli poważnie traktujesz kwestię odzyskania pożyczki, powinieneś zapewnić sobie zabezpieczenie na własności należącej do twojego przyjaciela, co będzie oznaczać twoje prawa do tej własności, w przypadku, gdyby nie nastąpiła spłata pożyczki.

Mówimy zatem o zabezpieczeniu pożyczki. Sprawdź status własności, na której chcesz swoją pożyczkę zabezpieczyć. Zabezpieczenie daje ci prawo do przejęcia tej własności w zamian za brak spłaty zadłużenia przez przyjaciela. Taką własnością może być nieruchomość, samochód czy sprzęt elektroniczny.

W zależności od sytuacji finansowej przyjaciela, własność, która będzie zabezpieczeniem, będzie różna. Jednakowoż jedna zasada jest niezmienna. Upewnij się, że dana rzecz nie jest już zabezpieczeniem dla kogoś innego. Można to sprawdzić na wiele sposobów, w przypadku nieruchomości wystarczy zajrzeć do hipoteki.

Kiedy już upewnisz się, że dana własność jest wolna od obciążeń, powinieneś ustanowić na niej obciążenie na swoją rzecz. Taką procedurę najlepiej zapewni ci prawnik, koszty z tego tytułu nie są wysokie, będziesz miał za to pewność, że nie zostanie popełniony żaden błąd. Decyzja o tym, czy warto uruchamiać procedurę zabezpieczenia, zależeć będzie od kwoty pożyczki. Można przyjąć, że pożyczki do kwoty 8-10 tysięcy nie są warte całego zamieszania. Z kolei przy pożyczkach na wyższe kwoty warto zapewne zatrudnić prawnika.

Realizacja umowy pożyczki

Przy prywatnej umowie o pożyczkę osobistą nie ma wymogu formy aktu notarialnego. Zwykła umowa oraz dowód przelewu twoich pieniędzy na konto przyjaciela jest wystarczającym dowodem dla każdego sądu na to, że pożyczka rzeczywiście miała miejsce. Jeśli wypłata pożyczki ma nastąpić gotówką, dobrze jest zapewnić sobie świadka na tę okoliczność. Taki świadek pomoże w rozstrzygnięciu ewentualnych sporów co do samej kwoty pożyczki.

Pieniądze albo przyjaźń – a może jedno i drugie?

Kiedy uwzględni się komplikacje i procedury umów o pożyczkę, które tu zostały opisane, nie dziwi fakt, że większość z nas decyduje się pożyczać przyjaciołom pieniądze „na gębę”. Z drugiej strony, kiedy rozważy się wszystkie problemy, które mogą się później z tym wiązać, nie dziwi również to, że tego typu „umowy” kończą się brakiem pieniędzy i końcem przyjaźni.

Smutna prawda jest taka, że jeśli chcesz jednocześnie pomóc przyjacielowi i zabezpieczyć siebie, musisz bardziej polegać na swoim zmyśle biznesowym niż na koleżeństwie. Jeśli tak postąpisz, to prawdopodobnie uchronisz przyjaźń i odzyskasz pieniądze. Ale jeśli nie jesteś tego pewien, musisz po prostu otwarcie powiedzieć przyjacielowi, że nie chcesz, aby pieniądze was rozdzieliły.

Witold Kowalczyk