Zespół chronicznego zmęczenia, czyli choroba ciała i duszy

Wypalenie zawodowe a chroniczne zmęczenie

Z angielskiego CFS (chronic fatique syndrome) – nadal nie znajduje się w oficjalnym międzynarodowym wykazie chorób, jakie mogą zdiagnozować lekarze. Zespół chronicznego zmęczenia dotyka przeważnie ludzi żyjących w nieustannym biegu, w stresie, prowadzących często niezdrowy styl życia, ale niekoniecznie. Może wystąpić zarówno u osób młodszych, ale często pojawia się też u tych przechodzących już na emeryturę. Szczególnie narażone są na niego pewne grupy zawodowe (np. lekarze, nauczyciele), u których często dochodzi do tzw. zespołu wypalenia zawodowego.

Objawy – całe mnóstwo!

Wszystko może zacząć się niepozornie. Funkcjonujesz dobrze, ba jesteś człowiekiem aktywnym i nagle pojawiają się pierwsze symptomy. Czujesz się nieustannie zmęczony, ospały. To zmęczenie może być często niewytłumaczalne. Najgorsze jest, że nie mija – nawet po odpoczynku! Jeśli taki stan trwa sześć miesięcy lub dłużej, to wówczas można już rozpoznać, że to dopadł cię właśnie zespół chronicznego zmęczenia. Jest on uznawany za tzw. chorobę cywilizacyjną (zaliczają się do nich także m.in.: cukrzyca, nadciśnienie, nowotwory, otyłość, AIDS, nerwica, depresja czy alkoholizm).

Ciągłe zmęczenie

Ciągłe poczucie zmęczenia to nie jedyny znak rozpoznawczy dla CFS. Zazwyczaj może towarzyszyć mu szereg innych objawów. I tak, możesz mieć kłopoty ze snem, który może być zbyt płytki. Wówczas, po przebudzeniu możesz czuć się bardziej zmęczony, niż zanim położyłeś się do łóżka. Mogą pojawić się też problemy z koncentracją i pamięcią. Idźmy dalej: obniżenie nastroju, nocne pocenie, zawroty głowy, zaburzenia widzenia. Często zdarza się, że osoby cierpiące na CFS mają alergię, umiarkowanie podniesioną temperaturę ciała lub tracą na wadze. Innym dodatkowymi przejawami CFS mogą być najróżniejsze bóle: mięśniowe, stawowe (ale bez cech zapalenia czy obrzęków), bóle głowy, gardła, klatki piersiowej (jak przy chorobach układu sercowo-naczyniowego), bóle jamy brzusznej, czy powiększone węzły chłonne (przede wszystkim szyjne i pachowe).

Jak zdiagnozować zespół chronicznego zmęczenia?

Jak widzisz, katalog tych objawów jest dość szeroki. Jak więc odróżnić zespół chronicznego zmęczenia od np. zwykłego przemęczenia czy choroby wieńcowej? Jeżeli jesteś zmęczony po dużym wysiłku, to jest to jak najbardziej naturalne. Gdy jednak jesteś zmęczony nieustannie od pół roku, to znaczy, że coś jest z tobą nie tak.

Diagnostykę powinieneś zacząć od przeprowadzenia testów psychiatrycznych, by wykluczyć depresję. Potem wykonaj badania, jak m.in.: morfologia krwi (z oznaczeniem poziomu glukozy), jonogram (zawartość elektrolitów w osoczu), hormony tarczycy, próbę wątrobową.

Gdy udasz się z wynikami do lekarza, ten musi we wstępnej diagnozie wykluczyć wiele innych chorób, gdzie objawem jest także zmęczenie. Jest ich także spory katalog, bo może to być m.in.: cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroby serca, płuc, nerek, nowotwory, stwardnienie rozsiane, zaburzenia psychiczne czy uzależnienie od środków psychotropowych. Zmęczenie jest objawem towarzyszącym wielu chorobom, stąd rozpoznanie CFS może nastręczać sporo trudności.

Przyczyny CFS

Do końca nie wiadomo też, co jest przyczyną zespołu chronicznego zmęczenia. Naukowcy mają wiele teorii, ale głównie mówi się o: czynnikach immunologicznych, czyli zaburzeniach w układzie odpornościowym, infekcjach wirusowych, zatruciach toksynami, niedoborze składników odżywczych czy zaburzeniach gospodarki hormonalnej (niedoczynność nadnerczy). Niektórzy dopatrują się przyczyn w zaburzeniach metabolizmu kwasu mlekowego w mięśniach oraz obecności w nich enterowirusa. Jeszcze inni wskazują na wirusy odpowiedzialne za mononukleozę.

Leczy się tylko objawy

Ponieważ nieznane są przyczyny CFS, leczy się wyłącznie jego objawy. W zależności od tego, jakie dopadły ciebie, lekarz może przepisać ci leki: przeciwbólowe, przeciwzapalne, antydepresyjne, uspokajające lub stymulujące układ odpornościowy. Inną formą leczenia (w zależności od objawów) może być psychoterapia (czasami także hipnoza), ale też fizjoterapia, trening personalny czy nauka technik relaksacyjnych. Oczywiście ważna jest też zmiana twojego stylu życia. Zwolnij nieco, prowadź regularny tryb życia i nie zapomnij odpoczywać. A jeśli przyczyną twojego CFS będzie za duże stężenie kwasu mlekowego w mięśniach i jego zły metabolizm, będziesz musiał zastosować odpowiednią dietę.

Paweł Stempowski