Choroby wątroby - objawy i rodzaje

1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Jest to jedna z najczęściej spotykanych chorób wątroby. U większości ludzi przebiega całkowicie bezobjawowo, dlatego znaczna część chorych nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest nosicielami wirusa HBV.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B - objawy

U około 10% zarażonych choroba ta powoduje jednak wystąpienie ostrych objawów w postaci żółtaczki. To, że postępów choroby nie widać, nie oznacza jednak, że nie szkodzi ona organizmowi. Przeciwnie - choć 80% dotkniętych nią wyleczy się samoistnie - u pozostałych cały czas się ona rozwija, podstępnie i w ukryciu następuje proces wyniszczania tkanek tak, że gdy dowiadujemy się o jej istnieniu często nasza biologiczna fabryka jest już nieodwracalnie zniszczona.

Osoby z WZW typu B są też zagrożone rzadkimi, ale bardzo groźnymi powikłaniami, na przykład z piorunującym zapaleniem wątroby, które w bardzo szybkim czasie może się skończyć śmiercią.

Jak każda choroba wirusowa, także i WZW typu B jest przypadłością zakaźną. Co więcej, o zarażenie się nią jest stosunkowo łatwo, choć materiałem przenoszącym wirusa jest krew. Do zakażenia może dojść u dentysty, w salonach tatuażu, u fryzjera, czy poprzez korzystanie z przyrządów higieny osobistej (maszynek do golenia, szczoteczki do zębów) wspólnie z inną osobą.

Dlatego naprawdę warto się przebadać, choćby po to, by na zakażenie nie narażać osób najbliższych. Dzieje się tak, gdyż do przeniesienia choroby wystarczy niewielka porcja krwi, nawet taka niewidoczna gołym okiem. Drogą przenoszenia się wirusa jest także seks bez zabezpieczenia, co więcej, jest to wirus zdecydowanie bardziej zaraźliwy niż np. HIV.

Zrób kompleksowe badania! Sprawdź dokładnie swój stan zdrowia. Wykonaj 15 badań laboratoryjnych, 2 USG, EKG i spotkaj się z internistą, aby omówić wyniki!
Zadbaj o siebie i skorzystaj z programu Świadomy Mężczyzna!

2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C

Ta choroba bardzo przypomina WZW typu B, choćby pod tym względem, że u zdecydowanej większości chorych rozwija się latami i całkowicie bezobjawowo. Zaledwie u 15% zakażonych rozwija się forma ostra i żółtaczka, natomiast u reszty wirus stopniowo niszczy miąższ wątroby, doprowadzając po latach do jej marskości.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C - czynniki ryzyka

Na szczególnie nieszczące działanie wirusa narażeni są ci, którzy nadużywają alkoholu. Nie dość, że choroba rozwija się u nich zdecydowanie szybciej, to jej skutki są zdecydowanie groźniejsze i w większej ilości przypadków kończą się marskością, nowotworem wątroby, wodobrzuszem, żylakami przełyku a nawet cukrzycą.

WZW C jest się zarazić o wiele trudniej niż WZW B. Dotyka ona przede wszystkim osób dożylnie przyjmujących narkotyki. W przeszłości zdarzały się też dość często przypadki zakażenia podczas pobytów w szpitalu - np. przy okazji transfuzji krwi czy w wyniku przeszczepu narządów. Pewne ryzyko niesie także korzystanie z niesprawdzonych salonów tatuażu. Nie jest natomiast do końca potwierdzona możliwość przenoszenia się wirusa drogą płciową. Lekarze zalecają używanie prezerwatyw, jednak wyniki badań nie są jednoznaczne.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C - skutki

Warto pamiętać, że oba przypadki WZW, zarówno B jak i C to choroby bardzo groźne i mogące prowadzić do zniszczenia i bardzo złośliwej postaci raka wątroby. Osoby przenoszące te wirusy są 100 razy bardziej narażone na nowotwory niż pozostała część populacji. Jeśli jesteś w grupie ryzyka - np. masz tatuaże, miałeś jakikolwiek zabieg przerywający ciągłość tkanek, to koniecznie powinieneś się przebadać. Samo badanie wykrywające oba typy wirusa to po prostu odpowiednio ukierunkowana analiza krwi.

Ponieważ nie istnieje skuteczne leczenie pozwalające pozbyć się wirusa typu B z organizmu, chorym zaleca się odpoczynek, nie przeciążanie wątroby oraz ograniczenie aktywności fizycznej. Kluczowe jest także zastosowanie odpowiedniej dla nadwyrężonej wątroby lekkostrawnej diety oraz eliminacja alkoholu. W ostrych przypadkach stosuje się dodatkowo leki redukujące namnażanie się wirusa. Z kolei WZW typu C jest możliwa do wyleczenia w większości przypadków (choć nie we wszystkich) za pomocą odpowiedniej farmakoterapii.

Przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B można się natomiast skutecznie zaszczepić. Szczepienia są zalecane np. przed pobytami w szpitalu.

3. Stłuszczenie wątroby

Jest to choroba polegająca na odkładaniu się tłuszczu w hepatocytach, czyli podstawowych komórkach odpowiadających za niezakłóconą i wydajną pracę tego narządu. Choroba ta ma dwie zasadnicze przyczyny:

- alkoholową, dotykającą osób, które przez długi czas nadużywających alkoholu,

- niealkoholową, która dotyka ludzi znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka, czyli mających: nadwagę i otyłość (zła dieta)

• WZW typu C
• zaburzenia gospodarki lipdowej (tłuszczowej) organizmu
• predyspozycje genetyczne do tycia
• niewłaściwy tryb życia
• problem z nadużywaniem leków
• zaburzenia hormonalne
• żyjących w stresie

Stłuszczenie wątroby - objawy

Stłuszczenie wątroby powoduje zestaw różnych objawów:

• jeśli stłuszczenie wątroby jest duże, wątroba powiększa się i zaczyna uciskać sąsiednie organy, pojawia się wtedy wyraźny dyskomfort pod prawym łukiem żebrowym lub ból brzucha z prawej strony pod żebrami
• ogólne zmęczenie i osłabienie
• długotrwałe złe samopoczucie
• w rzadkich przypadkach splenomegalia, czyli powiększenie śledziony

Najlepszym lekarstwem na stłuszczoną wątrobę jest odstawienie alkoholu i zmiana diety na taką zawierającą więcej warzyw, mniej potraw smażonych i szkodliwego, zwierzęcego tłuszczu.

4. Kamica żółciowa

Choć kamica żółciowa często dzieje się tylko w pęcherzyku żółciowym a nie w samej wątrobie (choć w pozostałych drogach żółciowych także może się zdarzać), to dolegliwość ta ma bezpośredni wpływ na ten organ. Polega ona na odkładaniu się złogów nazywanych kamieniami. Jest to jedna z tych dolegliwości, które najczęściej dotykają kobiet, jednak i mężczyźni są nią zagrożeni, zwłaszcza po 40. roku życia.

Choroba ta u większości nie daje żadnych objawów, a gdy nagromadzenie kamieni jest już znaczne, pojawiają się pierwsze symptomy, które w żaden sposób nie kojarzą się nam z problemami wątrobowymi, a bardziej z żołądkiem: przestajemy tolerować mleko, jajka czy czekoladę, pojawiają się też nudności i wymioty. Z czasem komfort życia bardzo się pogarsza a dolegliwości bólowe pojawiające się właściwie po każdym posiłku uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.

Momentem przełomowym jest atak kolki żółciowej, który jest tak bolesny, że w większości przypadków kończy się wizytą pogotowia ratunkowego. Kolka żółciowa to efekt tego, że nagromadzone kamienie nagle całkowicie blokują swobodny przepływ żółci. Przyczyn kamicy może być wiele, a do najważniejszych należą:

• nadmiar cholesterolu w organizmie
• wiek po 40.
• przyjmowanie niektórych leków
• zła, wysoko tłuszczowa dieta
• otyłość
• cukrzyca
• inne choroby wątroby
• niedoczynność tarczycy

Kamicę żółciową leczy się zazwyczaj operacyjnie, np. metodą laparoskopową, w której pobyt chorego w szpitalu trwa nie dłużej niż 3 dni, a są kliniki oferujące nawet leczenie jednodniowe.

5. Marskość wątroby

Marskość wątroby to właściwie nie jest klasyczna choroba sama w sobie, a stan, powikłanie po długotrwałym, wyniszczającym działaniu innych chorób oraz nadużywania alkoholu.

Marskość oznacza zwłóknienie tkanki wątroby w sposób uniemożliwiający jej normalną pracę. A to, co robi wątroba jest kluczowe dla organizmu: to wielka fabryka chemiczna, odpowiedzialna za ponad 5 tysięcy reakcji chemicznych różnego rodzaju. Właśnie w wątrobie wszystkie szkodliwe substancje, które trafiają do naszego ciała wraz z jedzeniem i piciem, są przerabiane na związki mniej szkodliwe i następnie wydalane. Jeśli ten proces zostaje zaburzony, nie jesteśmy w stanie normalnie żyć.

Wątroba nie boli, dlatego póki nie zostanie zniszczona w ponad 75%, nie daje żadnych objawów ostrzegawczych. A te, które pojawiają się jako pierwsze - np. zaczerwienienie dłoni - nikomu nie kojarzą się właśnie z tym organem. Z czasem pojawiają się symptomy bardziej uchwytne:

• utrata apetytu
• nudności i wymioty
• widoczny spadek masy ciała
• bóle brzucha
• ginekomastia
• wodobrzusze
• powiększenie śledziony
• wybroczyny i krwawienia
• żółtaczka
• swędzenie skóry
• cukrzyca
• nadciśnienie wrotne
• spowolnienie myślenia

W przypadku ciężkiego uszkodzenia czynności wątroby zaczynają się też pojawiać zaburzenia natury neurologicznej:

• zmiana osobowości
• zaburzenia pamięci i koncentracji
• zaburzenia mowy
• zaburzenia snu
• drżenie rąk
• zaburzenia nastroju

Wykrywanie marskości wątroby odbywa się z pomocą badania krwi, poprzez próby wątrobowe i oznaczanie poziomu bilirubiny. W przypadku wątpliwości przeprowadza się też badania USG a nawet rezonans magnetyczny i biopsję.

Leczenie marskości wątroby zależy od stanu, w jakim się ten organ znajduje i jak bardzo już został zniszczony. Wątroba jest specyficznym organem i ma niezwykle duże zdolności regeneracyjne. Im więc wcześniej zostaną wykryte jej uszkodzenia, tym większa będzie szansa na wyleczenie - na przykład za pomocą zmiany diety na taką z ograniczoną zawartością tłuszczu i całkowitym odstawieniem alkoholu.

W przypadkach najostrzejszych jedynym ratunkiem dla chorego może być tylko przeszczep tego organu, dlatego zdecydowanie łatwiej jest zapobiegać niż leczyć.

Bardzo zły wpływ na wątrobę ma także nadużywanie leków. Warto pamiętać, by wszelkich substancji chemicznych, które można kupić w aptece nie traktować jako uzupełnienie posiłków, tylko przyjmować je naprawdę jedynie wtedy, gdy jest to bezwzględnie konieczne.

Sławek Tomkowski